1997’de sinema kiralama şirketi olarak kurulan Netflix’in büyümesinde elbet en büyük hisse, teknolojinin o günden bu vakte kadar en âlâ biçimde kullanılmasına aittir. 1990’larda ABD’de kablolu TV aboneliği dışında sinema izlemek isteyen tüketiciler, sinema kiralama ve satış mağazalarına gidip belirli müddetliğine bir sineması kiralar yahut satın alırlardı. Şu an binlerce içeriğe çok basitçe erişebilen bizler için hayal etmesi bile güç bir durum. Cümbüş içerikleriyle tüketicilerin birbirine giderek yaklaştığı o yıllarda fiziki olarak mağazaya gidip sineması kiralayıp tekrar iade etmek üzere zahmetli bir işe rağmen Netflix’in tahlili kolay ve riskliydi: Tüketiciler sinemaları internetten sipariş verecek ve posta yoluyla DVD’leri kendilerine gönderilecekti. Bu modeli 1998’de uygulamaya başlayan şirket bir sonraki yıl abonelik hizmetine geçtiğini duyurdu. 2003’te 1 milyon aboneye ulaştılar. 2017’de 125 milyon, 2020’de de 200 milyonu geçtiler. Elbette bu abone sayısındaki artış şirketin global çapta hizmet vermesiyle mümkün oldu. Bu hizmeti vermesini mümkün kılan ise bulut teknolojisinin gelişimiydi.
Şirket tarihine kısa bir bakışın akabinde artık seç-izle platformlarının amiral gemisini beş kritere nazaran değerlendirmeye geçebiliriz.
Fiyat: Netflix’in aylık abonelik fiyatı tek kullanıcı için 17,99 TL. 2 kişilik abonelik paketi 29,99; 4 kişilik abonelik paketi ise aylık 41,99 TL. Verdiği hizmete nazaran kullanıcı açısından epey güzel bir fiyat.
Orijinal içerikler: Netflix, rakipleriyle kıyaslandığında tartışmasız en fazla sayıda orjinal içerik sunan seç-izle platformu. Dünya çapında ses getiren özgün üretimlerini tıpkı anda 100’e yakın ülkede erişilebilir kılmasının dışında, hizmet verdiği ülkelerin değerli bir kısmında yerli özgün içerik üretimini de sürdürüyor.
İçerik kataloğu: Netflix’in en tezli olduğu alan diziler. Hem sevilen, görece eski lakin hâlâ izlenme talebi yüksek dizilere yer verirken hem de kendi özgün dizilerini yayınlıyor. Öbür taraftan sinema ve belgesel derinliği açısından da epeyce düzgün durumda. Kullanıcılara çok sayıda sinema sunsa da aslında Netflix’in, bir sinema servisinden çok tanınan dizi servisi olarak ön plana çıktığını unutmamak gerek.
İçerik çeşitliliği: TV dizi ve sinemaları, sinema sinemaları, belgeseller, çocuk içerikleri… Netflix’in içerik çeşitliliğine diyecek bir şey yok. Her vakit daha düzgünü olabilir lakin hem kalite hem de sayı açısından öteki platformlarla yan yana düşününce bu kadar abonesi olmasına şaşırmamak gerek.
Ulaşılabilirlik: Seç-izle platformlarının amiral gemisi olarak oyun konsollarından akıllı TV’lere kadar Netflix’i izlemek isteyip başarılı olamamak ihtimal dışında. Platform, sözün tam manasıyla kesintisiz hizmet verecek bir altyapıya sahip.
BAŞARISININ SIRRI ÇOKÇA İÇERİK VE DATA İŞLEME
Netflix de tıpkı başka büyük teknoloji şirketleri üzere kullanıcılarının datalarını ihtimamla toplayıp onları platformda daha uzun müddet tutabilmek için datalarını işliyor. Bu bir cümleye sığdırabildiğim iş temelinde derin bilgi birikimi, deneyim ve maddi kaynak gerektiriyor. Kullanıcıların izlemekten hoşlandığı içeriklerin benzerilerini içerik yahut tema/konu tipi, üretim ülkesi, oyuncu/yönetmen benzeşmesine kadar ayrıntılı teklif sisteminin yanı sıra Netflix, sunduğu eseri de epeyce ayrıntılı bir biçimde haritalandırıyor. Uygun eşleşmeye sahip içerikler tıpkı kullanıcıya farklı vakitlerde farklı görsellerle yahut görüntü kesitleriyle sunularak kullanıcıyı bir yandan platformda tutarken bir yandan da hangi sistemlerin işe yaradığına nazaran de satın alacakları içeriklerin planlanmasından hangi ülke pazarında abonelerin ne cins izleme eğilimlerine sahip olduğuna kadar onlarca tahlil yapılacak malzemeyi de elde etmiş oluyor. Bilgiyi toplamak kolay olmasa da yüksek hacimli dataları uygun halde anlamlandırabilmek de büyük bir muvaffakiyet.
Elbette işin teknoloji kısmı madalyonun bir yüzüyse başkası de içerik kalitesi ve sayısıdır ki Netflix bu bahiste da çok uygun performans gösteriyor. Daha evvel vizyona girmiş sinema sinemaları ve televizyonlarda tekraren yayınlanmış dizilerin içinden tanınan olabilecek içerikleri seçerek oluşturdukları içerik kataloglarının üstüne kendi yepyenilerini ve hizmet verdikleri ülkede yaptıkları özgün üretimleri ekliyorlar. Aboneleri yahut potansiyel aboneleri bunlardan biri yahut birkaçıyla da platformda kalmaya ikna etmeleri de görece kolay olabiliyor. İşin sırrının ise içerik konusunda kalite ve sayıyı istikrarda tutarken abonelerin içerik tükettiği rastgele bir aygıtta harikaya yakın kullanıcı tecrübesi sunmaları olduğunu düşünüyorum.
MİLYONLARCA İNSANI ETKİLEYEBİLEN BİR CÜMBÜŞ ŞİRKETİ
Platform, her yıl en az birkaç tane dünya çapında ses getiren dizi yayınlamasının dışında gerçek bir moda belirleyici olarak düşünülebilir. Her platform üzere birinci amacı abone kazanmak, aboneleri elinde tutmak ve mümkün olduğunca çok içerik tüketmelerini sağlamak iken Netflix bir adım öteye geçebilen az şirketlerin başında gelir. Şöyle ki geçtiğimiz sonbaharda, Walter Tewis’in 1983’te basılan Vezir Gambiti (The Queen’s Gambit) isimli romanıyla tıpkı ismi taşıyan bir dizi uyarlaması yayınlayan şirket, dizinin birinci 28 günde 62 milyon hesaptan izlendiğini açıklamıştı. Dizinin tesiriyle roman, yayınlandıktan 27 yıl sonra ABD’de çok satanlar listesine girdi. Satranç oyunu etrafında ilerleyen bir olay örgüsüne sahip dizinin yayınlanmasından sonra Netflix’in açıklamasına nazaran internette “Nasıl satranç oynanır” aramaları da son dokuz yılın en yüksek düzeyi ulaşmıştı.
Diğer bir örneği de Türkiye’den vereyim. Yeniden yakın vakitte Netflix’te yayınlanan yerli yepyeni dizi Bir Başkadır’la birlikte Ferdi Özbeğen’in plakları yok satmış ve eski plaklarından üçü tekrar satışa sunulmak için hazırlanmaya başlamıştı. Bir yılda lakin satılan Ferdi Özbeğen plakları, birkaç haftada tükendi. Bu satın almalarının birçoklarının, diziyi izleyip internet aramaları yapan ve müzikleri yine keşfeden insanlardan oluştuğunu düşünmek de hayli akla yatkın.
Netflix, bu istikametiyle yalnızca içerik servis eden bir platform olmanın dışında insanların başka tüketimlerini yahut meraklarını da yönlendirebilen bir yandan çok etkileyici bir yandan da çok korkutucu bir medya ve teknoloji şirketi.
Netflix’in Türkiye’de hizmete açıldığı aylarda gördüğü ilgi ve heyecanın kaybolduğunu gözlemlesem de daldaki yeri hem lokal hem global pazarda tartışılmaz. Kolay kullanılabilir, kolay orta yüzüyle her yaştan kullanıcıya sahiden de kolay kolay içeriklere erişme imkânı sunmasının dışında, yeterli içerikler de sağlayan Netflix, orta vadede de dijital cümbüş medyasının amiral gemisi olmaya devam edecek üzere duruyor.
