ABD’deki Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi (NOAA) dün gece geç saatlerde yayınladığı ihtar ile bugün uzayda Güneş fırtınası olarak da bilinen jeomanyetik fırtına meydana gelebileceği konusunda ihtarda bulundu.
20 YIL SONRA BİR İLK
2005 yılının Ocak ayından bu yana, yani 20 yıl sonra birinci sefer yayınlanan ikaz bugün dünya medyasının kıymetli gündem maddelerinden biri oldu.
Amerikan ajansı, ‘olağandışı olayın’ GPS üzere elektronik aygıtları ve elektrik şebekelerinin kimi kısımlarını bozabileceğini, ülkenin büyük bir kısmını harika bir ışık çemberiyle kaplayabileceğini vurguladı.
Uyarı Çarşamba günü başlayan bir dizi güneş patlamasının akabinde gelirken, yetkililer, jeomanyetik fırtınanın Cuma günü öğle saatlerinden itibaren nasıl sıkıntılara yol açabileceğini açıkladı.
JEOMANYETİK FIRTINA NEDİR?
Jeomanyetik fırtına, Dünya’nın manyetik alanıyla etkileşime giren güneş rüzgarı şok dalgası ve/veya manyetik alan bulutu nedeniyle Dünya’nın manyetosferinde meydana gelen süreksiz bir rahatsızlıktır. Dünya’nın manyetik alanında dalgalanmalara ve bozulmalara neden olurlar. Bu dalgalanmalar, manyetosferin içindeki elektrik akımlarının değişmesine ve manyetik alanda ani değişikliklere yol açar. Jeomanyetik fırtınalar çoklukla güçlü Güneş patlamaları yahut Güneşten gelen koronal kütle atımları (CME’ler) ile bağlıdır.
Jeomanyetik fırtınaların tesirleri ortasında manyetik pusulaların sapması, radyo bağlantısında kesintiler, elektrik şebekelerinde tansiyon dalgalanmaları, uyduların çalışmasında meseleler ve uzay araçlarının elektronik sistemlerine ziyan verme potansiyeli bulunur. Bu nedenle, jeomanyetik fırtınaların izlenmesi ve iddia edilmesi, bilhassa uzay hava durumu kestirimleri ve altyapı muhafaza açısından değerlidir.
ELEKTRONİK AYGITLAR VE İNTERNET TEHKLİKEDE! İNSAN SIHHATİNİ BİLE ETKİLEYEBİLİR
NOAA tarafından yayınlanan ikazda 8 Mayıs’ta başlayan güneş patlamalarına dikkat çekildi ve “Ek güneş patlamaları jeomanyetik fırtına şartlarının hafta sonu boyunca devam etmesine neden olabilir” denildi.
“Jeomanyetik fırtınalar Dünya’ya yakın yörüngede ve Dünya yüzeyindeki altyapıyı etkileyebilir” diye devam eden ikazda fırtınanın elektrik şebekesi, navigasyon, radyo ve uydu operasyonlarını bozabileceği belirtilirken, bilim insanları internette de kesintiler olabileceğini söylüyorlar.
Yapılan birtakım çalışmalara nazaran ise jeomanyetik fırtınalar insan sıhhatini da etkileyebiliyor.
TARİHİN EN GÜÇLÜ GÜNEŞ FIRTINASI
Carrington Olayı olarak da bilinen 1859 güneş fırtınası, 1859 da solar döngü 10 sırasında olmuş güçlü bir jeomanyetik güneş fırtınasıdır. Bir solar alev yahut koronal kütle ejeksiyonu, Dünya’nın manyetosferini vurdu ve şimdiye kadar bilinen, Richard Christopher Carrington tarafından gözlemlenen ve kaydedilen en güçlü solar fırtınayı tetikledi.
