20. Akbank Kısa Sinema Şenliği’ne onur konuğu olarak katılan direktör Nuri Bilge Ceylan, yapmayı düşündüğü çalışmalara ait, “Şu an ne yapacağımı bilmiyorum. Hislerime bırakıyorum, bekliyorum, kitap okuyorum, geziyorum sonra resen bir şey yavaş yavaş hakimiyet kuruyor üzerimde. Sinema çekmek için onu bekliyorum. Tahminen de artık hiç sinema çekmem, bilmiyorum” dedi.
Akbank Sanat’ta gerçekleşen programda gençlerle ve sinemacılarla buluşan Ceylan, birinci sineması “Koza”nın gösteriminin akabinde sinema hayatına dair açıklamalarda bulundu.
Sinemaya adım attığı yıllarda şimdi görüntü kameraların, internetin olmadığını belirten Ceylan, “Çocukluğum Çanakkale Yenice’de geçti. O küçücük kasabada bir sinema vardı ve her gün sinema değişirdi. Nasıl yaşamamız gerektiğini ve ne olmak istediğimizi o sinemadan öğrendik. Sinemalar değiştiği için de her gün hayallerimiz değişirdi. Mehmet Eryılmaz’ın bana çok büyük yararı olmuştur. O olmasaydı ben sinemaya başlamamış bile olabilirdim” dedi.
Ceylan, Eryılmaz’ın çektiği bir kısa sinemada kendisini başrolde oynatmak istediğinden bahsederek, “Bütün etaplara dahil olmak şartıyla, sinema yapmayı öğrenebilirim kanısıyla kabul ettim. Sineması çektik, montajına girdim. Her şey mucize üzere geliyordu. Sonra bir kamera satın aldım. Aklıma gelen fikirleri not ediyordum ve onları çekiyordum. Öğrenmenin en âlâ yolu mutlaka yanılgı yapmaktır. Zira kusurlar doğruyu öğretiyor insana” sözlerini kullandı.
‘KENDİ RUHUMUN PEŞİNDE GİDİYORUM’
Sinemanın bir arayışı temsil ettiğine dikkati çeken direktör, şöyle devam etti:
“İnsan bir yere gelip de bir şey olmuyor, devamlı arıyorsun, anlamaya çalışıyorsun. İnsan bedenen yaşlanıyor lakin ruhu çocuk. Şuur daha çok bilmediği bölgelere ağırlaşıyor. Ben mesela öğretmen olamam. Çünkü bildiklerim beni ilgilendirmiyor. Bilmediğim, kendi ruhumun, dünyanın yahut hayatın sırları başıma takılıyor ve onların peşinde gidiyorum. Hasebiyle sinema yapmak da asla bir bildiri ya da bildiklerimi öbür insanlara aktarmak üzere bir aksiyon olamaz. Sinema yaparken kendim de bir şey arıyorum. Lakin o formda motive olabilirim. Sinema yapmak bir cins araştırma, terapi, anlamaya çalışmak benim için.”
‘RUS EDEBİYATINI SEVİYORUM’
Filmlerinde Rus edebiyatının tesirlerinin olduğuna işaret eden Nuri Bilge Ceylan, “Cemal Süreya üzere söyleyecek olursam ‘Suç ve Ceza’yı okudum, o gün bugündür huzurum yoktur. Aslında bu romanı çok beğendiğimden değil, beni anlatıyor üzere geldi. ‘Kış Uykusu’ temel olarak Dostoyevski’nin iki öyküsünden yola çıkarak, onlara dayanarak yazılmış bir sinema. Kendimi tanımama, insan denen şeyi anlamama yardım ettiği için Rus edebiyatını seviyorum” diye konuştu.
Ceylan, kendisine nazaran emsal ruha sahip insanların kardeş olduğunu söyleyerek, “Mesela Tarkovski’nin sinemalarında Eric Rohmer’dan şeyler görürüz. Bu çok olağan ve hoşuma gidiyor. Yalnızca sinemalar değil, kitaplar, hayattaki her şey insanı etkiliyor. Bütün bunların toplamıyız aslında. Abbas Kiarostami de bana çok kapı açtı. Onun sinemalarında de kesinlikle büyük öyküler bulmak gerekmediğinin örneğini görmek çok heyecanlandırmıştı beni” dedi.
‘BELKİ DE ARTIK HİÇ SİNEMA ÇEKMEM BİLMİYORUM’
İlk sinemalarına ait tenkitleri olduğunu belirten Ceylan, şunları kaydetti:
“‘Kasaba’ Berlin’de gösterildiğinde çok berbat gelmişti, diyalogların çalışmadığını düşünmüştüm. Diyalogların çalışmıyor oluşu, bende tuhaf bir dehşet yarattı diyaloglara karşı. Hala ‘Kasaba’yı izleyemem. Bu sıkıntıyı halletmem için radikal tahliller aramaya başladım ve bir daha dublajla sinema yapmadım. Diyalog korkusu bende o denli bir travmaya neden oldu ki, son sinemama kadar ‘Acaba burada bu diyaloğu çalıştırabilir miyim?’ üzere endişeler yaşadım.”
Sinemada vakit kavramının altını çizen Nuri Bilge Ceylan, “Zaman benim için dünyadaki en trajik şey. Vakit kavramı, benliğime hakim olduğunda her şey manasını yitiriyor benim için. Zati her şeyi çok manalı bulan değilim. O yüzden biraz manası yaratmak zorunda kalıyorum tahminen de. Her şeyin boş gelme duygusu beni çok kolay tesiri altına alabiliyor. Münasebetiyle edebiyat, sanat, sinema, sinema yapmak, bunların hepsi benim bu tarafıma çok âlâ geldi. Zira aksi takdirde melankolik imal bünyeme hükümran olabilirdi” dedi.
Ceylan, gelecekteki çalışmalarına ait de şunları anlattı:
“Şu an ne yapacağımı bilmiyorum. Çekmecesinde bir sürü projesi olan direktörlerden hiçbir vakit olamadım. Zira bir sinema yapmak insanı değiştiriyor. Mesela iki tane projem olsa, birinciyi çektiğim vakit o denli bir konuma geliyorum ki ikinciyi çekmeyi istemez bir halde oluyorum. Hasebiyle hislerime bırakıyorum, bekliyorum, kitap okuyorum, geziyorum sonra bizatihi bir şey yavaş yavaş hakimiyet kuruyor üzerimde. Sinema çekmek için onu bekliyorum. Tahminen de artık hiç sinema çekmem, bilmiyorum. Proje bazlı sinema çeken biri değilim. Bu ortalar fotoğrafla uğraşıyorum, daha çok hoşuma gidiyor.”
(KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)
