Türkiye sinemasının iki ünlü yönetmeni ortasındaki tartışma devam ediyor. Son olarak Nuri Bilge Ceylan, uzun bir açıklama yaparak Zeki Demirkubuz’a karşılık verdi.
Ceylan’ın Altın Palmiye ödüllü sineması Kış Uykusu’nun hazırlık sürecini anlattığı kitabında, Üç Maymun sinemasıyla ilgili intihal tezlerine değindiği kısmın basına yansımasıyla başlayan tartışma, Demikubuz’un Habertürk yayınında yaptığı açıklamalarla birlikte toplumsal medyadan da devam eden bir arbedeye dönüştü.
Zeki Demirkubuz’un 2006 yılında Antalya’daki merasimde bayılması, senaryo hırsızlığı ve Yılmaz Güney’in Baba sinemasına dair açıklamalarına karşılık veren Nuri Bilge Ceylan, “Filmlerimin hiçbirinde hiçbir halde sana yapılmış bir gönderme yok. Filmlerimi bu türlü şeylerle kirletmek istemem” ve “Seni kendi gerçeğinle baş başa bırakıyorum. Gördüğüm kadarıyla bu ceza sana esasen yetiyor” sözleri kullandı.
‘BU KADAR KOLAY OLMAMALI’
Nuri Bilge Ceylan’ın toplumsal medya hesabından, Zeki Demirkubuz’un ismini anmadan paylaştığı açıklama şöyle:
“Bir algı oluşturmaya yönelik hiçbir ispatı olmayan bir sürü hayal eseri tezle uğraşmak kolay değilmiş.
Ama 2006 yılında Antalya’daki merasime 40 derece ateşle geldiğimi, sıhhat nedeniyle bayıldığımı bildiğin ve o periyotta bunu bütün gazeteler yazdığı halde hala o denli şeyler söyleyebilmen inanılmaz. Her vakit yaptığın üzere ‘madem bu türlü bir algı oluşmuş, öyleyse bundan yararlanayım’ formunda düşünüyorsun. Tıpkı sineması bile seyretmeden yaptığın suçlamalar üzere. O senaryonun üzerinde yalnızca benim değil üç kişinin aylar süren alın teri ve emeği var. Birkaç kişi şöyle dedi bu türlü dedi diye seyretmek zahmetine bile katlanmadan bir sinemaya kara çalmak, ona emek veren insanların onuruyla oynamak bu kadar kolay olmamalı.
‘BABA SİNEMASINI SEYRETTİĞİMİ CANNES’DA SÖYLEDİM’
2008 Altın Portakal’da Baba sinemasını izlemediğimi söylediğimi, bunu TV’de seyrettiğini belirtmişsin. Bu hakikat değil. Baba sinemasını seyrettiğimi ve çok sevdiğimi daha dünya prömiyeri sonrasında Cannes’daki basın toplantısında söyledim. Soruyu da Atilla Dorsay sormuştu hatta. Cannes sitesinde podcastini bulabilirsin.
‘NİHAL’İN SÖYLEDİĞİ REPLİK SENİ TANIM EDİYOR’
Filmlerimin hiçbirinde hiçbir biçimde sana yapılmış bir gönderme yok. Filmlerimi bu türlü şeylerle kirletmek istemem. Lakin yeniden de Kış Uykusu sinemasında Nihal’in Aydın’a söylediği küçük bir repliğin senin de içinde olduğun muhakkak bir tipolojiyi uygun tanım ettiğini düşündüğümü inkar edemem. ‘Vicdan, ahlak, ülkü, prensipli olma, hayatın amacı… bu kelamlar ağzından hiç eksilmedi. Birini küçük düşürmek, incitmek, karalamak istediğin vakit daima bu türlü kelamlar söylersin. Lakin bence, bir insan bu sözleri bu kadar fazla kullanıyorsa temel ondan kuşku etmek lazım…’
‘MAHKEME YOLUYLA DEVAM EDERİM’
Daha birçok şey yazdım, sildim, vazgeçtim. ‘Bir insanın karakteri onun yazgısıdır’ demiş Herakleitos. Yapacak bir şey yok. Kendimin ve etrafımdaki insanların huzurunu daha fazla kaçırmayacağım. Ve bundan sonra da bir şey yazmayacağım. Bu türlü bir gereklilik doğarsa da buna mahkeme yoluyla devam ederim. Seni kendi gerçeğinle başbaşa bırakıyorum. Gördüğüm kadarıyla bu ceza sana esasen yetiyor.”
NE OLMUŞTU?
Habertürk canlı yayınında konuşan Zeki Demirkubuz “Her şeyden evvel bu durum utanç verici. Ülkenin dünya çapında tanınan tek direktörünün bu duruma düşmesi… Yaklaşık 15 sene sonra neden bu türlü bir şey yaptı bilmiyorum. Günlük münlük tam anlamadım sıkıntıyı. Benim tanıdığım Nuri Bilge’nin bunun gerisinde bir hesabı ve çıkarı vardır. Kesinlikle onun için yapmıştır” diyerek kelama başladı.
Demirkubuz “Ben yıllar evvel en yakınındaki akrabasına, en yakın arkadaşına ‘Neden aranız bozuk’ dediğinde her şeyi anlattım. Ne düşünüyorsam her şeyi söyledim ve ‘Bunların hepsini ona anlatın’ dedim. O denli imalarda falan bulunmadım” diyerek bu küslük sıkıntısıyla ilgili kendisinin ne düşündüğünü ona ilettiği söyledi. Sonra da 2006’da ortalarında neler yaşandığını anlattı:
“Öncelikle o denli bize anlatıldığı üzere biz hiçbir vakit yakın arkadaş olmadık. Aç kalsam ekmek parası isteyeceğim birisi değildir. 2006’nın başında, o vakit ‘İklimler’in kurgusunu yapıyordu, bana bir çiğlik yaptı. Bunun üzerine ilgimize bir uzaklık koydum. Lakin ilgimiz kopmadı. Ben de ‘Kader’ ile uğraşıyorum. O yıl Antalya Sinema Festivali’nde En Düzgün Sinema mükafatını 300 bin TL’ye çıkardı. Bugünün parasıyla 230 bin dolar. O yıl ikimiz de sinemalarıyla Antalya’dayız.
Ödül gecesi günü otelin lobisinde otururken bu geldi. Havalı havalı, gevrek gevrek. Geldi masamıza oturdu, sohbet ettik. Heyette de Cannes’dan bunun bir arkadaşı var. Herhalde bir sinyal aldı onun için keyfi yerinde diye konuştuk ortamızda. Akşam ödül merasimine gittik. Koltuğumuza oturduk. Sonra tam önümüze bu, imalcisi, karısı Ebru Ceylan geldi oturdu. Ne iki gün evvel ‘Kader’i izleyip benimle konuşan Ebru, ne bu, ne de imalcisi hızıma baktı. Seslendim de gerisinden ‘Bir şey mi oldu?’ diye bakmadı bile. Neyse vardır bir kederi dedim.
İki tane ödül aldı. Esasen mükafatlar bir ‘Takva’ya bir ‘İklimler’e gidiyor, bizim pek bir beklentimiz de kalmadı. Bu, En Düzgün Sinema Mükafatı öncesi pat diye bayıldı. Çabucak müdahale edildi. Hatta ben de yardım etmeye çalıştım. Hastaneye götürdüler. İnanın o gece merasimden sonra ‘İyi misin’ diye telefon ettim. İmalcisi çıktı ‘İyi falan’ dedi o da çok konuşmak istemedi. Ne oluyor bu herife dedim kendi kendime. İki gün sonra Mis Sokak’ta öteki bir direktör arkadaşla oturuyordu, yanına gittim ‘İyi misin’ diye, başına çevirdi. O günden beri konuşmuyoruz.
‘SEN CANNES’IN MUHTARI MISIN?’
İnsan hayatında bunların hepsi olur. Dediğim üzere ta o vakit en yakın arkadaşına ‘Kor’la, ‘İklimler’le ilgili, öteki ufak tefek şeyler de var anlattım. ‘Gidin ona anlatın’ dedim. ‘Eğer haksızlığa uğradığını düşünüyorsa, arasın, buluşalım ona da anlayayım’ dedim. Yani niçin konuşmadığını ben de bilmiyorum. Güya ben Cannes’la ilgili ileri geri konuşuyormuşum onun için küsmüş. Yahu sen Cannes’ın muhtarı mısın? Artık bu denli yıl bununla yaşadın. 17 yıl olmuş. Hiçbir şey konuşmadın. Artık niçin söylüyorsun? Bu konuşma ortaya çıkınca onu da tanıyan birisiyle konuştum. ‘Bunca yıl sonra bu sıkıntıyı niçin gündeme getiriyor? diye sordum. O da ‘Vardır bir çıkarı’ dedi.”
‘YILMAZ GÜNEY’İN SİNEMALARINI BEN VERDİM’
Demirbukuz ‘Baba’, ‘Kor’ ve ‘Üç Maymun’ alakasıyla ilgili de açıklamada bulundu: “Üç Maymun’ Antalya Sinema Festivali’nde gösterildikten sonra basın toplantısında sinema muharriri Tunca Arslan, Nuri Bilge Ceylan’a ‘Bu sinema ‘Baba’ (Yılmaz Güney) sinemasını hatırlattı, ‘Baba’ sinemasında etkilendiniz mi?’ diye sordu. Nuri Bilge inanılmaz bir soğukkanlılıkla ‘Ben bu sineması izlemedim?’ dedi. Yalnızca ‘Baba’ sineması değil, Yılmaz Güney’in pek de bilinmeyen sinemalarından dört adedinin CD’sini ben verdim kendisine. Sonrasında üstüne konuştuk. Hatta ‘Herkes Yılmaz Güney’i ‘Umut’la, ‘Yol’la bilir, bu ‘Baba’ sineması daha az dramatik olsaymış dünya çapında bir sinema olurmuş’ dedim kendisine.
‘KONU ÇOK KOMPLİKE’
2007-2008 üzere ‘Kor’un çekimlerine başlamıştım. 10 gün çektim bir ekip aksilikler oldu. Bıraktım sineması. Ben ‘Kor’, ‘Üç Maymun’ falan çok konuşmak istemiyorum. Utanç verici. ‘Üç Maymun’u hiç izlemedim. Benim bu ‘Üç Maymun’ probleminden haberim onun bir arkadaşının arayıp ‘Bu senin Kor’u çekmiş’ demesiyle oldu. Bu denli yıl işler bu duruma gelmesin diye bu bahisle ilgili konuşmadım. Lakin şunu söyleyeyim. ‘Kor’u ikinci kez çekmek için Kültür Bakanlığı’nın dayanağına başvurmuştum. Heyette Ayşe Böhürler de var. Değerli bir entelektüel. Okumuş ‘Kor’un senaryosunu demiş ki ‘Bu ‘Üç Maymun’. Ben bu olmasına karşın bile sesimi çıkarmadım. Bahis çok komplike.”
‘NEDİR SENİN KARIN AĞRIN DERİM’
‘Yeraltı’ sinemasındaki o meşhur masa sahnesiyle ilgili de Demirkubuz “Gönderme falan yok. Olağan ki bu olup bitenden ilham aldım. Nuri Bilge ile çok direkt alakası var. 17 yıl boyunca bu bana tekraren soruldu. ‘Bana hiç sorulmadı’ diyor. Birebir şey benim başıma gelse ararım, ‘Nedir senin karın ağrın’ derim. Şayet cart curt ederse giderim köşede beklerim. Şayet değilse kusura bakma, ben yanlış anlamışım derim. ‘İklimler’den beri onun sinemalarını izlemiyorum. Lakin ‘Kış Uykusu’nda bana yaptığı göndermeyi izlettiler. Daha düzgününü çeksin.
‘SUSMAZSA YOUTUBE KANALI AÇARIM’
Keşke sussaydı, aslında aşikâr bir yaşa geldik, bu sıkıntı bu türlü kapanıp gitseydi. Zati Türkiye’de bütün hakikatler, vakitle unutulur giderdi. Ancak yapamadı. Çalışkanlığıyla, aklıyla ondan diğer kimsenin yapamayacağı muvaffakiyetler kazandı. Ne gerek vardı bunlara. Bir daha da bu bahisle ilgili konuşmak istemiyorum. Ancak bir koşulla. Şayet şu programdan sonra bugüne kadar yaptığı üzere dişini sıkıp meskeninde oturmazsa, çıt çıkarırsa her şeye yine başlarım. YouTube kanalı açar her gün tertipli yayın yaparım. Bu ülkenin en yeterli yaptığı şey unutmak. Yarına unutulur masraf. Ha içinde bir şeyler olur. O başka ona da katlanacak. Her yaptığımız yanımıza kar kalmıyor. Biraz düşüneceksin.” (KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)
