Hayatın her devrinde karşılaşılan olaylar karşısında kaygı duymak, evhamlanmak son derece sağlıklıdır. Çoğunlukla kişi bu üzere durumlarla baş ederek, bu hislerini geride bırakır ve gündelik ömrüne devam eder. Lakin birtakım bireyler bu durumun olağan olmadığını bildiği hâlde kaygı ve takıntılarına devam eder. Tıpta obsesyon olarak bilinen takıntılı olma hâli, kişinin zihninden atamadığı fikir, fikir ve / yahut dürtü olarak tanımlanabilir. Kişinin kendi isteği dışında aklına gelen bu durum, kendisi tarafından mantıksız bulunsa da kişi, bu kanılardan uzaklaşamaz.
Toplum ortasında, insanların genel manada takıntı hastalığı olarak isimlendirdiği obsesif kompulsif bozukluk yani OKB, bireylerin daima bir biçimde tekrar eden kanılara (obsesyona) sahip olması ve bu fikirlerin bireyin iç dünyasını rahatsız etmesi, kendisini huzursuz etmesi, mesleğini, işini, vazife ve sorumluluklarını tam manasıyla yerine getirememesinin verdiği genel bir mutsuzluk halinden dolayı, ekseriyetle rahatlamak hedefiyle ritüel yahut kompulsiyon ismi verilen daima tekrar eden davranışlarda bulunmasıyla karakterize olan bir ruhsal, ruhsal bozukluktur-hastalıktır. Anksiyete tipi bir rahatsızlık olan obsesif-kompülsif bozukluk (OKB), insanları tekrarlanan niyet ve davranışlar döngüsüne hapsederek kısıtlayan bir hastalıktır. Obsesif kompulsif bozukluk, takıntılı kanıların günlük hayatı, hatta yaşamsal aktiviteleri etkileyecek seviyeye gelmesi sonucu ortaya çıkan ruhsal bir hastalıktır.
Birçok insan günlük hayatta vakit zaman çeşitli bahisler hakkında telaş, evham ve takıntılara kapılabilir. Birebir vakitte bu insanların büyük bir kısmı da birden fazla vakit günlük hayat içinde ortaya çıkıveren bu his durumlar ile baş etmekte zorluk çekmeyebilir ve meselelerini da bir biçimde hayatlarını etkileme noktasına varmasına müsaade vermeden tahlile kavuşturabilir. Fakat kimi bireyler gerçeklik hissini kaybetmeden gerçek olmadığını bilmesine karşın birtakım takıntılı niyetlere sahip olabilir yahut fikirlerini takıntı noktasına getirebilir hatta buraya getirmek de bu türlü birey için çok rahat olabilmektedir.
Obsesyon Nedir?
Obsesyon; kişinin zihnine girmesine pürüz olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı fikir, fikir ve dürtülere denir. Obsesyon; günlük ömrü olumsuz etkileyecek biçimde ortaya çıkan mantık dışı, takıntılı, rahatsız edici niyetleri barındıran ve devamlılık gösteren durumlardır. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantıkdışı olarak değerlendirilirler ve ağır kahır ve huzursuzluğa yani anksiyeteye neden olurlar. Obsesif kompulsif bozukluğa (OKB) sahip hastalar, denetim edemedikleri niyetleri, dehşetleri yahut imgeleri saplantı halinde yaşarlar. Bu durum hem kendileri hem de etrafındakiler için son derece rahatsız edici olabilir.
Kompulsiyon Nedir?
Bozukluğun bir öbür kesimi da kompulsiyon olarak isimlendirilen zihni sıklıkla rahatsız eden ve zihnini obsesyondan uzaklaştırmak gayesiyle kişinin aslında yapmak istemediği davranışları yapmaya zorlayan daima tekrarlanan davranışlardır. Kompulsiyon; obsesyonların neden olduğu huzursuzluğu ve o ağır düşünceyi ortadan kaldırmak yahut azaltmak maksadıyla yapılan yineleyici davranış ve zihinsel aksiyonlara denir. Obsesyon şekli fikirlerin ürettiği korku, gerginlik, kendini tekrarlayan davranışları, ritüeller yahut rutinlerin mecburî hale gelmesine neden olur. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) hastaları tüm bu zorunlulukları, takıntılı kanıları önlemek yahut ortadan kaldırmayı sağlamak gayesiyle tüm bunları bir rutin haline getirir.
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) hastaları takıntılarını görmezden gelmeye ya da durdurmaya çalışsa da bu durumu engelleyemeyeceği üzere tasalarını de artırır. Kişi, gerilimini hafifletmek için zorlayıcı aksiyonlarda bulunmaya başladıkça kendin zorlar. Takıntılı kanılar yahut dürtülerden kurtulmaya çalışsalar da bu durum bazen daha berbat sonuçlara neden olabilir. Kompulsiyonlar, obsesyonun yol açtığı mevcut ezayı azaltmanın tek yolu olarak görüldüğünden kişinin birçok vaktini alıyor olabilir. Ritüel anksiyeteyi süreksiz olarak durdurur, obsesif kanılar tekrar oluştuğunda kişinin ritüeli çabucak tekrar etmesi gerekir. Bu OKB döngüsü kişinin gününden saatler çalarak olağan günlük işlerini yapmasını engelleyebilir
Takıntılar İstenmeyen Davranışlara Neden Oluyor
Obsesif kompulsif bozukluk, mantık dışı olduğunu bilindiği halde tekrar tekrar zihni meşgul eden denetim altına alınamayan fikirler ve niyet takıntılarının sebep olduğu zahmetin yok olması emeliyle kimi hareketleri tekraren yapmak biçiminde seyreden bir psikiyatrik bozukluktur. Obsesif kompulsif bozukluk yani saplantı bozukluğu olan bireyler, istemsiz biçimde oluşan zihni tekrar tekrar kurcalayan korku verici kanılar nedeniyle daima kaygı halindedir. En sık görülen obsesif kompulsif bozukluk, kuşku obsesyonu ve denetim kompulsiyonudur. Korku veren bu çeşit niyetlerden kurtulmak isteyen saplantı bozukluğu olan şahıslar kimi vakit kapının kilitli olup olmadığını tekrar tekrar denetim eder, kimi zaman ocağı açık bırakmış olabileceği fikriyle sık sık mutfağa denetime masraf, bazen de mikrop kapmaktan korktuğu için ellerini tekrar tekrar yıkar. Birtakım durumlarda kişi, aracının kapısını kilitlediğinden emin olmak için 3-4 sefer konutundan aşağı inebilir. Kimi şahısların ise dokunma ile ilgili kompulsiyonları bulunur. Bu durumda kişi aksiyonlarından evvel kendince kıymetli olan bir objeye dokunma gereksinimi duyar. Kişinin ömür kalitesinin bir oldukça düşmesine neden olan bu durum, vakit zaman kişinin yaşamsal aktivitelerini dahi etkileyebilir. Obsesif-kompülsif bozukluğu olan şahıslar saplantılarının ve takıntılarının gerçek dışı yahut manasız olduğunun farkında olabilirler, ama kendilerini durduramazlar. Bu durumun üstesinden gelmek için tekrar tekrar bu objeleri denetim eder.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu (OKB) Takıntı Değil Hastalıktır
Bu örneklerdeki üzere gerçekleşen bu çeşit davranışlar toplumda “takıntı” olarak değerlendirilse de bu durum ruhsal hastalıklardan bir adedidir. Obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığı olan bireyler şayet zihinlerini kurcalayan niyetler doğrultusunda ritüeller yani çok yahut mantıksız bulunan lakin yeniden de yapılan tekrarlayıcı davranışlar sergilemezse saplantı bozukluğu daha da berbatlaşabilir. Bazen saatlerce süren saplantılar yüzünden bireylerin ömür kalitesi düşer, kişi yapması gerekenleri yapamaz ve gün içinde çok fazla yorulur. Bu tıp rahatsızlığa sahip olan bireyler eğitim yahut çalışma hayatında da büyük badire çekebilir. Örneğin hazırlanan bir proje tekraren üzerinden geçilmesine denetim edilmesine karşın tasa verici niyetler yüzünden vaktinde teslim edilmeyebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu (OKB) Tedavisi Var Mıdır?
Yineleyici-tekrarlayıcı fikir ve de davranışlara yol açan obsesif kompulsif bozukluk, muhakkak tedavi edilebilir bir bozukluk-hastalıktır. Obsesif kompulsif bozukluğu olan bireylerde umudunu kaybetmek, ümitsizliğe kapılmak, çaresizlik, tahlile ulaşamamak üzere niyetlerin varlığına hayli yüksek bir oranda karşılaşılmaktadır. Tekrar etmek gerekirse obsesif kompulsif bozukluk yani OKB tahlili olan tedavisi olan bir hastalıktır. Burada bireylerin yapması gereken en değerli şey tedavilerini aksatmamaları ve tertipli bir halde tedavilerine devam etmeleridir. Günlük hayatta takıntılı, kaygılı ve evhamlı fikirlerle kontaklı olarak tekrarlayıcı davranışlar olabilmektedir. Bu takıntı ve kaygılar kişinin saatlerini alabiliyor ve yaşantısını nitekim de olumsuz istikamette etkileyebiliyorsa bu durum kıymetli bir rahatsızlığın varlığına işaret ediyor olabilir. Düşünmek istemediğiniz hatta elinizden gelse çözmek, zihninizden silmek, yok etmek, beyninizden söküp atmak, unutmak istediğiniz halde gün içinde tekraren zihninizi meşgul eden kanılarınız varsa yahut fikir takıntıları ve takıntıların getirdiği külfetli hali azaltmak maksadıyla tıpkı şeyi tekrar tekrar yapmaktan kendinizi alamıyorsanız obsesif kompulsif bozukluğunuz kelam konusu olabilir. Bu türlü bir durumda yapacağınız en kıymetli şey hiç vakit kaybetmeden bir psikologdan dayanak almak. Neden hiç vakit kaybetmeden denilmekte, zira vakit geçtikçe obsesyonlar zihne-beyne kök salmakta, kalıplaşmakta ve hasebiyle tahlili zorlaştırmaktadır fakat yalnızca zorlaştırmaktadır, çözülmez değildir. Yineleyici-tekrarlayıcı niyet ve de davranışlara yol açan obsesif kompulsif bozukluk, muhakkak tedavi edilebilir bir bozukluk-hastalıktır.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu (OKB) Olan Bir Bireye Şu Cümleleri Kullanmayın
Etrafındaki başka beşerler bu türlü bir bireye “ya boş ver, takma başa, unut, zihninden sil, beyninden çıkar, takılma, amma abarttın, bir kenara koy, öteki bir şeyle meşgul ol, zihninden at vb.” şeyleri söylese de hiç de faydası olmaz. Hatta tam aksisi tesir edebilir. Bu türlü bir bireye yapılabilecek en hoş yardım, bu kişiyi bir psikologdan dayanak alması için yüreklendirmek, cesaretlendirmek olur.
OKB (Obsesif Kompülsif Bozukluk) Hangi Yaşlarda Başlar ve Kimlerde Daha Sık Görülür?
OKB evvelce ender olarak görülen bir hastalık olarak kabul edilmesine rağmen son yıllarda yapılan araştırmalarda hiç de az olmadığı belirlenmiştir. Büyük toplum kısımlarında yapılan araştırmalarda, toplum içinde görülme oranı artış gösteren obsesif kompulsif bozukluk hastalığı her 100 şahıstan iki ya da üçünde rastlanabilir. Son yıllarda Genel olarak ergenlik periyodunu ve 20-30’lu yaşları kapsayan hastalık, okul öncesi çağdaki çocuklar da dâhil rastgele bir yaşta görülebilir. OKB, çoğunlukla 7 ila 12 yaşında başlar. Bayanlarda daha sık olarak görülen obsesif kompulsif bozukluk erkeklerde çoklukla erken yaşlarda oluşur. Son yıllarda daha sık görülen bu hastalığın günümüzde yetişkinler ortasında görülme sıklığı %3 civarındadır. OKB ABD’ de 3.3 milyon yetişkini ve 1 milyon çocuk ve genci etkilemektedir. Rahatsızlık birinci olarak çocuklukta, gençlikte ve yetişkinliğin birinci yıllarında ortaya çıkar. Irk ve sosyoekonomik alt yapı fark etmeden tüm herkeste eşit oranda görülür.
