Hepinize yine merhaba.Bugün sizlere seanslarda da çok sık duyduğum bir şikayetten bahsetmek istiyorum.Genel olarak çabucak hemen birçok danışanımdan şu kelamı duymuşumdur;’’hocam olaylara karşı tahammülüm yok,hemen sinirleniyorum,ben bu öfkeyi nasıl yeneceğim?’’Öfke nedir,kontrolünü nasıl sağlarız,olması mı yeterli olmaması mı güzel üzere soruların yanıtlarına daima birlikte bakalım.
ÖFKE;diğer tüm hisler üzere son derece doğal,evrensel ve sağlıklı bir biçimde tabir edildiğinde yapan ve şahıslar ortası irtibatı düzenleyici bir histir..Öfke karşısında verdiğimiz reaksiyonlar öğrenilmiş reaksiyonlardır ve anneden babadan etraftan kültürden etkilenir.Fiziksel,davranışsal,duygusal boyutları olmakla birlikte kişinin kişisel özellikleriyle de direkt bağlıdır.Bu hissin hem olumlu hem olumsuz sonuçları vardır ve şayet kişi var olan öfkeyi denetim edebilirse epeyce fayda sağlar ancak kişi denetim edemediği süreçte yıkıcı, saldırgan ve tahrip edici davranışlar sergileyebilir.
Öfke;hiçbir vakit sorun çözme aracı olarak kullanılmamalıdır ve kendini tabir etme aracı da değildir.Aynı vakitte haklı olmanında yolu öfkelenmek değildir.Öfke çok güçlü bir güç kaynağıdır değerli olan bu enerjiyi ne oranda gerçek kullandığımızdır.Bu his bireye güç ve denetim duygusu da verir,korku ve yetersizlik hissini hafifletmeye de fayda,kişiyi korur,değişim için motivasyon sağlar.Tüm bu avantajların yanında denetim edilemediğinde,tam bir güç sömürücüdür, performansımızı tesirler,karar düzeneğimiz üzerinde önemli bir tesir yaratır,gerçek hislerimize güya bir perde indirir,kontrol edilemeyen öfke hem etrafımızdan reaksiyon almamıza sebep olurken hemde toplumsal yaşantımızı epey olumsuz etkileyebilir.kişi şayet ki öfkesini denetim edemezsse eşyalara ziyan verebilir,kendine ziyan verebilir.
Peki bu öfke beyinde nasıl oluşur?
Beyin kabuğu (korteks) beynimizde mantık ve karar sisteminin bulunduğu yerdir, beynin dış kısmıdır ve loblara bölünmüştür. Korteksi, beynin “strateji merkezi” olarak da düşünebiliriz.
Beynimizin his merkezi ise limbik sistemdir. Beynin daha alt taraflarında bulunur “daha ilkel” olduğu düşünülmektedir. Genel olarak kişi öfkelenip, bağırıp çağırıyorsa beyninin düşünme kısmını (korteks) kullanmak yerine limbik sistemiyle hareket ediyor demektir.
Limbik sistemimizin içinde bilim insanlarının amigdala dediği bir kısımda mevcuttur. Beynimizin bu kısmı doğal hayatta kalma içgüdülerimiz olan “Savaş ya da Kaç” yansılarımızdan sorumludur. Dış dünyadan gelen datalar amigdalaya gelir ve orada limbik yahut korteks bölgelerinden hangisine gönderileceği belirlenir. Şayet gelen datalar gereğince duygusal bir yük ile tetiklerse amigdala, korteksi es geçebilir bu da dataların limbik sistemimize gönderileceği ve beynimizin alt tarafını kullanarak reaksiyon vereceğimiz manasına gelir.
Amigdala tıpkı vakitte duygusal hafıza ve duygusal reaksiyonlarımızın oluşmasında tesirlidir. Hislerimizle ilgili bilgileri işler ve sonrasında bedenimizdeki muhakkak tepkileri tetikler. Bu tepkilere örnek vermek gerekirse, sinirlendiğimizde beynimize sinyal gönderir ve beynimiz de katekolamin ismi verilen kimi nörotransmitterlerin üretilmesini ve salınmasını emreder.
Öfkelendiğimizde bize güç ve güç veren adrenalin ve noreadrenalin hormonlarını salgılarız.Vücudumuz, bizi birilerine saldırmaya yahut birilerinden kaçmaya hazırlar. Bu yüzden savaşa girmeye hazır hissederiz.
Öfkelendiğimizde fikirlerimiz inanılmaz tesirlidir. Yani kişi öfkelenmeye otomatik fikirleri sayesinde başlar.Eğer kişi tetikleyicilerden uzaklaşmassa amigdala tetiklenir ve hormon salınımı giderek artar.
ÖFKE DENETİMİ NASIL SAĞLANIR?
Dinlemek öfke denetimi için güçlü bir anahtardır.Olayları yorumlamak yerine tanımlamak yeniden öfke denetiminde epey işimize yarayacaktır.Karşımızdaki şahıstan beklentileri düşürmek,şimdiye odaklanabilmek,hayır diyebilmek’’sınır koyabilmek’’,anlaşmaya karar vermek,kişinin empati yapabilmesi çok değerlidir.Öte yandan nefes idmanları,düzenli yapılan gevşeme antrenmanları,yürüyüşler,tetikleyicilerden uzaklaşmak,kişinin kenine 10-15 dakika sakinleşmek için vakit ayırması öfkeyi bedeninin neresinde hissettiğini anlamaya çalışması öfke denetiminde kullanılan kıymetli egzersizlerdir.
Öfke yerinde ve denetim edilebilir olduğu sürece epey sağlıklıyken denetim edilememesi durumunda şahısta değerli hasarlara sebep verebilir.
Duyguları denetim etmek kişinin iradesinde olan bir durumdur ve öfke niyetle beyinde başlar..
Öfke kontrolsüzlüğü tüm bu alıştırmalara karşın devam ediyorsa kesinlikle bir psikoterapi dayanağı kuraldır.
Hepinize keyifli okumalar..
