Obsesyonlar(takıntılar); Kişi istemediği halde sık sık aklına gelen rahatsız edici tekrarlayan hayaller yahut kanılardır. Kişi bu kanılar ve hayallerin saçma ve mantıksız olduğunun farkındadır ancak bi türlü başından atamaz ve bireyde ağır bir biçimde derde ve kahra neden olur.
En çok rastlanan çeşitleri;
Bulaşma obsesyonları; Bu obsesyona sahip şahıslarda kir, mikrop pislik, meni vb. araçlarla kirleneceğine yada onların bulaşma ihtimalini korkusunu yaşar ‘‘Bulaştı mı aceba üzere zorlayıcı kanılardan kendini alamaz’’ Kir, mikrop, pislik bulaşacak ortamlardan kaçınma davranışı gösterebilir
Kuşku obsesyonu: Bu obsesyona sahip bireyler yaptıkları işlerde emin olamakta zorluk gösterirler.Ütünün fişini çektim mi, Ocağın altını kapattım mı, Kapıyı kilitledim mi? Üzere soruları zihninden atmakta zorluk yaşar.Kişi yapacağı ihmalden ötürü kendisine yahut bir diğerine ziyan vermenin korkusunu yaşar.
Saldırganlık obsesyonu:Kişide kendisine yahut birbaşkasına ziyan vermeyle ilgili zorlayıcı düşündeler bulunur.Çocuğumu penceredn atar mıyım? Ya intihar edersem, ya kendime hakim olamayıp birisini öldürürsem üzere kişiyi rahatsız eden zorlayıcı niyetlerdir. Bu niyetlere sahip şahıslar makas, bıçak yüksek yerlerden sevdiği şahıslardan uzak durmaya çalışabilirler.
Cinsel obsesyonlar: Ayıplanacakbiçimde, kendisiyle ya da diğer bir bireye yönelik cinsel içerikli obsesyonlardır. Çoğunlukla kişinin hemcinsleriyle yahut çocuklarıyla cinsel bağlantı yaşamasına dönük ortaya çıkabilir. Ağır olarak suçluluk, utanma, günahkarlık üzere hisler yaşanabilir. Örneğin; Yakınlarıma karşı cinsel istek duyar mıyım?, Karşı cinsin cinsel organına bakar mıyım,
Dinsel obsesyon: Kendi inanç ve görüşlerine karşı kabul edilemez, inanç ve niyetlerinin tam zıttı bir formda çok ağır külfete neden olacak biçimde kişinin düşünmekten kendini alamadığı tekrarlayan fikirlerdir.Örneğin; Namaz esnasında akla gelen küfürler,İçinden geçirdiği fakat rahatsızlık duyup zihninden atamadığı Allah’a, Peygamber’e, Kur’an’a küfür etme, abdestin daima bozulduğunu düşünme, dualarım ibadetim kabul oldu mu düşünceleri
Simetri obsesyonu: Kişinin hayatında he şeyin tertipli ve simetri olması gerekliliği ile ilgili niyetlerdir. Bu şahısların rastgele bir yere giderken hazırlanması uzun sürebilir.
Somatik obsesyon: Hayatı tehdit eden hastalıkları(kanser vb.) çok düşünme ve zihinden atamama formunda görülür.Kişide ağır bir biçimde hasta olmaya dair kaygı ve dert yaşar.
Dokunma obssesyonları;Kişi bir işi yapmadan evvel kendince değerli bir objeye dokunma gereksinimi duyar.
Kompilsiyonlar(Zorlantılar): Obsesyonların vermiş olduğu problemden kurtulmak için kişinin yapmaktan kendini alamadığı yaptığı vakit meşakkatin azalacağı zannedilen lakin azalmayan davranışlar ya da zihinsel hareketlerdir.
Örneğin;
- Ellerini tekrar tekrar yıkama
- Zihninde aşikâr nizamda sayılarla iş yapma(elini 3-5-3 kez yıkama)
- Ocağın altını kapattım mı, ütünün fişini çektim mi, konutun kapısını kilitledim mi diye tekrar tekrar denetim etme
- Sürekli bir yerleri muhakkak bir biçimde düzenleme
Bir çok beşerde obsesif niyetler bulunmaktadır lakin artık bu kanılar ve davranışlar kişinin gündelik ömrünü ve toplumsal hayatını etkiliyor, zihninden atamakta zorlanıyorsa profesyonel bir takviyeye gereksinim duyuyor demektir.
Tedavisi
Hastalığın kendi kendine düzelmesi neredeyse yok denecek kadar düşük bir ihtimaldir. Bundan ötürü profosyonel bir takviye almak hayli kıymetlidir. Kendini kanıtlamış psikoterapi sistemleri bulunmaktadır. Bunlar Bilişsel Davranışcı Terapi ve son vakitlerde etkin bir biçimde kullanılan EMDR terapisidir.
