Anne baba olduktan sonra heyecan dolu birincilerden birini yaşıyor bir çok aile bugünlerde.
Çocuklarını birinci sefer kreş, anaokulu yahut ilkokul kapısına götürürken heyecanla atan minik kalbi
kim bilir hangi hislerle çarpıyordur diye düşünmekte anne babalar. Sanki öğretmenini sevecek
mi? Arkadaşları olacak mı? Derslerinde başarılı olacak mı? Diye çocuğumuzun ne hissettiğini ne
düşündüğünü kestirim etmeye çalışırken bir taraftan tüm bu konunun aslında kendi endişemiz
olduğunun farkına varmayabiliyoruz kimi vakit.. zira çocuk yalnızlık yahut dışlanmak nedir
bilmez.. öğretmenini sevmemenin tahminen de onu ömür uzunluğu eğitim hayatından soğutacağını bilmez.
Bunu ona farkettiren biz yetişkinleriz. Halbuki tüm bu aksiliklerden sıyrılıp ona yaşabileceği
durumlarda duygusal dayanak verirsek mümkün tüm zorlukları rahatlıkla aşabilecek ve yoluna devam
edebilecektir. Unutmayın ki çocuğun birinci öğretmeni anne babasıdır. Ve çocuklar meselelerle başetme
becerilerini anne babalarından aldıkları duygusal ve davranışsal reaksiyonlarla geliştirirler. Sorunlarla
başedebilme marifeti çocuğun gelişmekte olan karakterinin bir uzantısıdır tıpkı vakitte… bu
yazıda anne babaların çocuklarının okula başlama sürecine dair tasalarını ele almak istedim.
Öncelikle okula başlama süreci. Bu mevzuda birçok yazı var birçok da teklif… çocuğu nasıl okula
alıştırırız? Salya sümük ağlayan onlarca çocuk. Dönüp gerisini gitse vicdanı elvermeyen, kalsa
öğretmenden azar işitecek onlarca anne babalar. Aslında sorun bu çocuk nasıl susacak (okula
alışacak) değil bu yazının maksadı da anne babalara küçük pratik bilgiler vermek değil. Sorun bu
çocuk neden ağlıyor? Pekala sorun nerde başlıyor? Karşılık şu: sorun okul kapısında başlamıyor. Aşırı
müdahale edilmiş çocuklar, her işleri etrafındakiler tarafından yapılmış çocuklar okul kapısından
içeri kendi başına nasıl gireceğini bilemiyorlar. Daha yatağını ayıramamış çocuktan tek başına
koskoca binaya girip ders almasını istiyoruz. İşte bu noktada ayrılık telaşı üzere gözlemlenen
yardım çığlıkları başlıyor. Çocuklarımızı büyütürken biraz daha yürekli olmamız gerekiyor. Önce
kendi başına çocuk ne kadarını yapabilir gözlemlemek kıymetli. Tabi ki beklentimiz çocuğun
gelişimi ile paralel olmalı. Çocuğun içinde bulunduğu süreç gündemdeki husus ile başaçıkabilecek
seviyede mi sakince değerlendirilmeli. Karşılaştırma yapılmamalı. Sonrasında yapabildiği noktaya
kadar izleyip ‘yapmaya hazır olmadığı kadarında’ ona takviye olmalı. Bakın burada yapamadığı
demiyorum zira bir vakit sonra yapabilecektir muhtemelen. Yalnızca yapmaya hazır değildir.
Nasıl takviye olmalı işin sırrı burada başlıyor. Çocuklar birinci kez yaşayacağı şeylerde bilinmezliğin
verdiği heyecanla farklı reaksiyonlar gösterebilirler. Beyin de zira birebir yansıyı veriyor. Daha doğrusu
beyin evvelden yaşadığı olaylarla tekrar karşılaştığında daha sakin reaksiyon verebiliyor. Bu nedenle
çocuğu ne ile karşılaşabileceğine dair hazırlamalı. Ben burda ona öykü anlatmaktansa onun en
çok neyi merak ettiğini sorardım. Buradan yola çıkmak çocuk için daha sağlıklı olacaktır.
Devamındaysa nasıl hayal ettiğini öğrenebilirsiniz. Bakalım hayalleri ve gerçekler birbirine yakın
mı? Zira yetişkinde olduğu üzere gerçekler ve mefkureler ortasında bir farklılık varsa ve bu farklılık
ulaşılmazsa kişi depresyona giriyor. Çocuk bu durumda çabucak depresyona girmeyebilir. Ancak
hayal kırıklığı yaşaması mümkündür ve mutsuz olabilir. Ve böylece çocuğa muhtemelen
geçirebileceği bir günü örnek anlatılabilir. Ve en kıymetlisi takip. Günün nasıl geçti? Bu soru akşam
saatlerinde çocuğa farklı yollarla sorulabilir aslında… asıl öğrenmek istediğimiz kaç sayfa ödevi
olduğu değildir zira. Okulda ne yaşadı? Bir çok vakit da hiçbirşey yaşamamış olabilir ki
temennimiz bu istikamette. Lakin benim danışanlarıma önerdiğim bir bahis var. anne babaların bu
soruyu her gün sormalarını isterim ben. Hiçbir sorun olmadan geçebilir günler, aylar tahminen de
yıllar.. lakin bir gün hakikaten bir sorun oluşursa anne baba olarak çocuğunuzda minimal de olsa
bir farklılık sezeceksiniz. Hergün rutin olan yansıdan farklı bir reaksiyon verecektir kesinlikle. İşte belki
de çocuğunuzun anlatmaya çekindiği ya da korktuğu, ya da çözemediği o mevzuyu yakalamış
olursunuz. Tekrar tabiki çocuğun üzerine atlamıyoruz panter üzere. İzlemeye alın. ‘monitoring’ yani
izleme ebeveynlikte çok değerli bir kavramdır. Ve buradaki maksadımız çocuğun kendi yapabildiği
noktaya kadar olan kısmı çözmesine müsaade etmek; hazır/yetersiz olduğu noktada ona destek
çıkmak.
Bu yazının içinde bu çocuk nasıl susacak teklifleri bulamayacağınızı söylemiştim. Hedefim çocuğu
ağlatmamak aslında. Özetle çocuğun kişiselliğini hissetmesi değerli. Kendi yapabildiği işlerini
kendisi tamamlamalı, organize olmalı, plan yapmalı, uygulamalı. Kendi aslında bir güce sahip
olduğunu keşfetmeli ve ona bu fırsat verilmeli. İşte bu noktada bir öbür yazının konusu olacak
olan ‘özgüvenli çocuk’ yetiştirmiş oluyorsunuz. Ve özgüveni olan çocuk okula başlarken ağlamaz.
Mutlu bir okul hayatı dilerim
