Zilsiz okul projesi okulların açılmasıyla birlikte yine gündeme geldi. Okullarda zil çalmayacak mı? sorusu da bu sebeple merak ediliyor. Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2025-2026 eğitim öğretim yılına ait iş ve süreçler genelgesinde yer alan ‘zilsiz okul’ projesi, okullarda zil sesinin geleceğini tartışmaya açarken, öğrencilerde sorumluluk hissini pekiştirmeyi hedefleyen bu yenilikçi adım, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin bir kesimi olarak tanımlanıyor ve uygun görülen okullarda derslerin zil yerine sınıf temsilcilerinin ihtarları yahut görsel saat sistemleriyle yönetilmesini öngörüyor. Pekala, ilsiz okul projesi nedir?
ZİLSİZ OKUL PROJESİ NEDİR?
Zilsiz okul projesi, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın eğitimde kişisel sorumluluğu ön plana çıkaran bir yaklaşım olarak geliştirdiği bir uygulamadır. Proje kapsamında, klâsik zil sesleri yerine ders başlangıç ve bitiş saatleri, sınıf içindeki temsilciler tarafından kelamlı hatırlatmalarla yahut okul koridorlarına yerleştirilen büyük saatler aracılığıyla duyurulacak. Bu yolla öğrencilerin vakti kendilerinin yönetme marifetini kazanması, disiplin kavramını içselleştirmesi ve dış ikazlara bağımlılığın azaltılması hedefleniyor. Bakanlık yetkilileri, bu uygulamanın Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin temel prensiplerinden biri olduğunu vurgulayarak, öğrencilerin sorumluluk şuurunu artırmanın yanı sıra okul ortamını daha huzurlu ve odaklanmış bir hale getirmeyi amaçladıklarını belirtiyor.
Uygulama, tüm okullarda zarurî olmayacak; yalnızca ‘uygun olan okullarda’ pilot olarak başlatılacak. Bu uygunluk kriterleri ortasında okulun fiziki yapısı, öğrenci profili ve öğretmenlerin hazır olması üzere ögeler yer alıyor. Örneğin, büyük kentlerdeki kalabalık okullarda zil sesinin gürültü kirliliği yarattığı düşünülürken, kırsal bölgelerdeki okullarda ise bu değişikliğin daha kolay adapte edilebileceği öngörülüyor.
2025-2026 ZİL SESİ YÖNETMELİĞİ DETAYLARI
Genelgeye nazaran, zil kullanımının mecburî olduğu hallerde –örneğin acil tahliye yahut değerli duyurular– ses düzeyi çevreyi rahatsız etmeyecek biçimde ayarlanacak ve mümkünse dijital ekranlar yahut hoparlör dışı alternatifler tercih edilecek. Bu yönetmelik, 18 Ağustos 2025’te hazırlanan ve 20 Ağustos’ta vilayetlere iletilen resmi yazıyla yürürlüğe girdi. Vilayetlere gönderilen talimatta, okul müdürlerinin bu uygulamayı koordine etmesi, velilere ön bilgilendirme yapılması ve öğretmenlere eğitim verilmesi zarurî kılındı. Ayrıyeten, uygulamanın muvaffakiyet oranını ölçmek için devir sonunda raporlama düzeneği kurulacak.
Eğitim sendikaları ve veli dernekleri, bu değişikliğe ait görüşlerini paylaşmaya başladı. Birtakım uzmanlar, zil sesinin okul ritmini simgelediğini ve ani kesintilerin öğrencilerin odaklanmasını zorlaştırabileceğini savunurken, öbürleri ise vakit idaresi eğitiminin geleceğin iş dünyasına hazırlık açısından kritik olduğunu belirtiyor. MEB, genelgenin öteki hususlarında de dikkat çeken yenilikler getirerek, yeni eğitim yılını ‘Aile Yılı’ temasıyla başlatmayı, birinci derste orman yangınlarına karşı farkındalık aktiflikleri düzenlemeyi ve mezuniyet merasimlerini okul dışında yapmayı yasaklamayı planlıyor.
