Bilim insanları, klâsik hayat ve mevt tariflerini zorlayan bir keşfe imza attı. Yeni çalışmalar, birtakım hücrelerin vefattan sonra dahi hayatta kalıp yeni fonksiyonlar üstlenebileceğini gösteriyor. Bu “üçüncü durum”, hem hücre davranışlarını hem de tıbbi uygulamaları kökten değiştirebilir.
ÜÇÜNCÜ DURUM NEDİR?
Bilim insanları, hayatın ve mevtin hudutlarını aşan bir “üçüncü durum” keşfettiklerini açıkladı. Klasik olarak mevt, bir organizmanın tüm işlevlerinin kalıcı olarak durduğu an olarak tanımlanırdı. Lakin, organ bağışı üzere uygulamalar, kimi hücrelerin ve dokuların organizmanın vefatından sonra bile çalışmaya devam ettiğini gösteriyor.
Bu keşif, hücrelerin vefat sonrası nasıl fonksiyonlarını sürdürebildiğini araştıran bilim insanlarının yürüttüğü yeni bir çalışmayla ortaya çıktı. Çalışmayı yürüten uzmanlar Peter A. Noble ve Alexander Pozhitkov, bu durumu “üçüncü durum” olarak isimlendiriyor. Nobel ve Pozhitkov, bu durumu tıpkı bir tırtılın kelebeğe dönüşmesi üzere beklenmedik bir dönüşüm olarak tanımlıyorlar. Örneğin, meyyit kurbağa embriyolarından alınan deri hücrelerinin laboratuvar ortamında kendilerini tekrar organize ederek çok hücreli organizmalara dönüştüğünü keşfettiler. Bu organizmalar, başlangıçtaki biyolojik rollerinin ötesinde fonksiyonlar sergileyerek bilim dünyasını şaşırttı.
ÜÇÜNCĞ DURUMUN TIP VE BİLİME ETKİSİ
Bu üçüncü durum yalnızca hücrelerin adaptasyon yeteneği hakkında yeni bilgiler sunmakla kalmıyor, tıpkı vakitte tıp dünyası için de yeni tedavi imkanları yaratıyor. Xenobot ismi verilen bu çok hücreli yapılar, kendilerini onarabilme ve etraflarına ahenk sağlayabilme yetenekleriyle dikkat çekiyor. Bu keşif, bireye özel tedaviler ve önleyici tıpta kıymetli gelişmelerin kapısını aralayabilir.
ÜÇÜNCÜ DURUMUN HÜCRESEL DAYANIKLIĞI VE GELECEK ARAŞTIRMALAR
Bilim insanları, hücrelerin vefat sonrası ne kadar müddet fonksiyonlarını sürdürebileceğini araştırıyor. Örneğin, insanlarda beyaz kan hücreleri mevtten sonra 60 ila 86 saat hayatta kalabilirken, koyun ve keçilerde fibroblast hücrelerinin bir aya kadar kültürlenebildiği ortaya çıktı. Lakin, hangi hücrelerin bu dönüşüm sürecine girebileceği ve neden öbür hücrelerin bunu başaramadığı hala bir araştırma konusu.
