Öncü zelzeleler, fay sınırındaki tansiyonların yavaş yavaş biriktiği ve bir noktada hür bırakıldığı bir sürecin bir modülü olarak ortaya çıkar. Bu tansiyon birikimi, fay sınırındaki blokların yer değiştirmesi ve tansiyonların artmasıyla sonuçlanır. Fay çizgisindeki tansiyonlar belli bir düzeye ulaştığında, öncü sarsıntı olarak isimlendirilen küçük bir zelzele meydana gelir.
Öncü sarsıntılar, ana zelzele öncesinde gerçekleştiği için, ana zelzele olmadan evvel bir ihtar işareti olarak kabul edilebilir. Bu sarsıntılar, bölgedeki sarsıntı riskini artırdığını ve ana sarsıntının yaklaşmakta olduğunu gösterebilir. Bilhassa büyük ve karmaşık zelzele süreçlerinde, öncü sarsıntılar, sarsıntı aktivitesinin arttığını ve ana zelzelenin yaklaşmakta olduğunu gösteren bir gösterge olabilir.
Ancak, her öncü sarsıntı ana bir sarsıntısı tetiklemez ve bazen öncü sarsıntılardan sonra büyük bir zelzele meydana gelmeyebilir. Zelzele biliminde, öncü zelzelelerin ana zelzelesi kestirim etmek için kesin bir gösterge olmadığı, fakat sarsıntı araştırmaları ve izleme sistemleriyle birlikte kullanıldığında zelzele riskinin daha uygun anlaşılmasına yardımcı olabileceği belirtilmektedir.
ÖNCÜ SARSINTI NE KADAR EVVEL OLUR?
Öncü zelzelenin ana zelzeleden ne kadar evvel meydana geldiği, zelzele bölgesine ve fay çizgisinin özelliklerine bağlı olarak değişebilir. Bu müddet, birkaç saat yahut günle ölçülebileceği üzere, bazen haftalar yahut aylar öncesine kadar uzayabilir. Lakin, belirtmek kıymetlidir ki öncü sarsıntı, ana sarsıntıyla kesin bir alaka içinde olmayabilir ve her öncü zelzele ana bir sarsıntısı takip etmeyebilir.
Öncü sarsıntıların ne kadar evvel meydana geldiği konusunda kesin bir vakit öngörüsü yapmak zordur. Sarsıntı bilimciler, fay çizgileri üzerindeki tansiyon birikimini ve zelzele potansiyelini izlemek için çeşitli usuller kullanır. Bu yollar ortasında sismik ağlar, GPS izleme ve jeodezik ölçümler üzere teknolojiler bulunur. Bu izleme sistemleri, zelzele öncesi gerçekleşen küçük sarsıntıları ve fay sınırındaki deformasyonları takip ederek zelzele riski hakkında bilgi sağlayabilir.
Ancak, şu anda mevcut olan teknolojiler ve bilimsel sistemler, öncü zelzelelerin tam olarak ne vakit ve nerede meydana geleceğini iddia etmek için kâfi mutlaklıkta değildir. Sarsıntı kestirimi konusu hala faal bir araştırma alanıdır ve bilim insanları, zelzele kestiriminin doğruluğunu artırmak için çalışmalarını sürdürmektedir.
