Orta Vadeli Plan OVP geçtiğimiz hafta yürürlüğe girmesinin akabinde Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES ait ayrıntılar araştırılmaya başlandı. İşte Orta Vadeli Plan OVP ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES ait detaylar. Pekala, Orta Vadeli Plan OVP nedir? Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES detayları neler?
ORTA VADELİ PROGRAM OVP NEDİR?
Orta Vadeli Program, bütçe sürecini başlatarak stratejik hedefler temelinde kamu siyasetleri ve uygulamalarını şekillendirecek ve kaynak tahsisini bu çerçevede yönlendirecektir. Tıpkı vakitte, kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğinde olan bu Program, son yıllarda toplumsal ve ekonomik alanda sağlanan gelişmelerin daha sağlam bir tabanda sürdürülmesi suretiyle inanç ve istikrara katkıda bulunacaktır.
OVP’de çalışma hayatı ile ilgili tahminen de en kıymetli nokta Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES). OVP’de ‘Otomatik İştirak Sistemi’nin (OKS) patronların de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır’ tabirine yer verilmiş durumda. Bu sözden Ferdî Emeklilik Sistemi’nde (BES) halihazırdaki yapıya patron katkısının da eklenerek sistemin genişletileceği ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ne dönüştürüleceği anlaşılıyor. Bu söz çerçevesinde doğal ki kıdem tazminatının ne olacağı sorusu akıllara geliyor. Evvelki devirde TES çerçevesinde yürütülen çalışmalara emekçi sendikalarının şiddetli reaksiyonu olmuştu. Tıpkı biçimde patronlar de bütün çalışanları için sisteme ek katkıda bulunma konusunda çekinceli davranınca TES konusu rafa kalkmıştı. OVP’de yer alan bu tabir sonrasında TES’e ait ayrıntılar tekrar gündeme gelecektir.
İKİNCİ AYLIK İMKANI
TES temel manada personelin çalıştığı devirde tasarruf etmesini ve emekli aylığına ek olarak ikinci bir aylığa hak kazanmasını öngören bir yapıdır. TES’de çalışanın makul bir ölçü katkı hissesi ödediği buna ek olarak patronun ve devletin de katkı hissesiyle birlikte personelin hesabında para biriktiği bir sistemdir. TES için her ay personel, patron ve devletin ödediği katkı hisseleri emekçiye ilişkin TES hesabında birikir ve nemalanır. Bu sayede emekçi ismine ikinci bir emekli aylığının oluşması kelam konusu olur.
İŞÇİYE SAĞLADIĞI AVANTAJ
TES’in emekçi için en büyük avantajı çalışırken yapılan tasarruf ve işveren#8211;devlet katkısıyla birlikte emeklilikte ikinci bir aylığa hak kazanabilmektir. Başka yandan halihazırdaki sistemde kıdem tazminatına erişemeyen ve çalıştığı mühletin sonunda ek bir gelir elde edemeden işten ayrılmak durumunda kalabilen çalışanların, TES ile çalıştıkları her ayın karşılığında tasarruf edebilmeleri kelam konusu olabilecek. Personelin kimi kaidelerde TES hesabında biriken parayı alabilmesi mümkün olabilecek. Örneğin; mesken almak ya da hastalık nedeniyle yapılması gereken masraflar çerçevesinde bu meblağın emekçiye ödenmesi sağlanabilecek. Böylelikle çalışanlar TES sayesinde ek bir gelir elde etmiş olacaklar.
İŞVERENE KATKISI NELER?
TES, patron açısından da kıdem tazminatının sistematik hale gelmesini sağlayacak. Bu sayede dava yükü azalacağı üzere emekçi uyuşmazlıkları için kaybedilen mühletler de ortadan kalkacak. Öteki yandan patronlar, TES’e her ay katkı hissesi ödemek durumunda kalacakları ve personelin işten ayrılmasının kolaylaşacak olması nedeniyle TES’e geçmiş periyotta sıcak bakmamışlardı.
2024’ÜN SONUNDA ÇIKACAK
OVP’de TES için 2024’ün son çeyreği gaye olarak belirlenmiş durumda. Lakin OVP sırf bir siyaset evrakı. Bu süreç; hususla ilgili yapılacak düzenlemenin detaylarının netleşmesi, toplumsal tarafların hususa ait halleri ve yürütülecek sürece bağlı olacak.
EMEKLİ ARTIRIM ORANI
OVP’deki ‘gerçekleşen enflasyon değil de enflasyon gayesi üzerinden emekli artırım oranlarına’ dair yorum yapmak mümkün olabilir. Fakat bu noktada net bir sayı ortaya çıkmadan beklentiye girilmesi hakikat olmayacak. Memur ve memur emeklileri için ocak ayında yüzde 15 artırıma ek, enflasyonun yüzde 6’yı aşan kısmı oranında artırım kelam konusu olacak. SSK ve Bağ-Kur emeklileri için ise direkt haziran-aralık enflasyonu artırımlara yansıyacak.
ESNEK ÇALIŞMAYA GÜVENCE
OVP’de çalışma hayatı ile ilgili iki amaç daha var.
Bunlardan bir tanesi esnek çalışma biçimlerine teminat getirilmesi. Bilhassa son periyotta artan esnaf kurye modeli çalışma üzere hususlarda teminata dair mevzuatın geliştirilmesi hedefleniyor. Bunun yanında kısmi periyodik ve uzaktan çalışanlar ile ilgili de yeni düzenlemelerin hayata geçirilmesi planlanıyor.
Diğer bir değerli maksat ise savunma sanayii, yapay zeka, siber güvenlik, pak ve sürdürülebilir güç ile uzay teknolojileri üzere stratejik alanlarda nitelikli işgücü yetiştirmeye yönelik kamu-üniversite-özel kesim işbirliği programlarının uygulanması. Gençlere yönelik olarak bu dallarda atılacak adımlar ve işbirlikleri genç işsizliğinin azaltılması açısından değerli.
