Son yıllarda Otizm spektrum bozukluğu olarak karşımıza çıkan Otizm, doğuştan gelen yada ömrün birinci yıllarında ortaya çıkan karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluktur. Beynin yapısını yada işlevlerini etkileyen,bazı hudut sistemi sıkıntılarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Bilhassa bireyin duyusal sorunları ön plana çıkmakta olup etraf ile ahengini azaltmaktadır. İstikrar ile ilgili sorunları olabileceği üzere,ömür uzunluğu süren yüksek sese karşı hassaslık,dokunma hassasiyeti,ışığa karşı hassaslık üzere farklı semptomlar gösteren çok geniş bir yelpazedir.
Ne değildir?
Hastalık değil, farklılıktır. Teşhis kaldırma özelliği olmayan eğitim ile semptomları minimize edilebilen nöro-gelişimsel bozukluktur.
Bulaşıcı değildir. Anne baba tavırlarıyla ortaya çıkamayacağı bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Otizmli bireyler etraflarında yaşanan olumsuz olaylardan etkilenirler mi?
Her canlıda olduğu üzere,kendini savunma,temel muhtaçlıklarını giderme,yaşamını sürdürme güdüsü, öğrenme isteği üzere temel ihtiyaçları vardır. Hislerini söz etmede zorluk çekmeleri,bu bireylerin olumsuz durumlardan etkilenmedikleri manasına gelmemektedir. Evet,olumsuz davranış ve yaklaşımlardan birincil derecede etkilenmektedirler ve bunu davranışlarıyla (stereotipik hareketlerle) göstermektedirler.
Otizmli bireylerin kaynaştırma eğitimine dahil edilmeleri ne kadar gerçek,ne kadar yanlıştır?
Son vakitlerde bir özel kanalda Türkçe versiyonu gösterime giren otizmli bireylerin eğitim aldıklarında ulaşabilecekleri noktaya hoş bir örnektir.
Atatürk’ün söylediği üzere ‘’Eğitimde feda edilecek tek bir fert yoktur’’ kelamından hareketle,bu bireylerin de eğitim hakkı Anayasal haktır. Kaldı ki,otizm spektrumunda yer alan orta ve hafif seviyede etkilenmiş olan bireyler,kaynaştırma öğrencisi olarak eğitime dahil edilmektedir.
Otizmli bireylere sahip ailelerin duygusal yapısı nedir?
Bu ailelerimiz,tanıyı aldıkları an prestijiyle bir çöküş yaşarlar. Evvel inkar,sonra öfke,sonra kabullenme evrelerinden geçerler. Her evre kendi içinde, etraf takviyesi ile aşılır,yada bundan mahrum olan aileler içine kapanır yahut çok şiddetli uğraşlar sonucunda bu evreleri aşarlar.
Otizmli olmayan bireylerin otizmli bireylere bakış açısı nedir?
Toplumumuzda son yıllarda sevindirici fakat doğruluğunu sorgulatıcı çağdaş söz hali olan ‘’farkındalık’’ terimi ile hepimiz otizmi tanımaya başladık. Lakin bu bireylerin görsel olarak ‘’farkındalığında’’,fakat duygusal ve toplumsal manada birebir şeyi söyleyemeyeceğimiz bir durum kelam konusu. Toplumumuzda bu bireyleri gereğince tanımadığımız için bazen acıma,bazen korkma bazen de dert duymaktayız. Hala dışarıda otizmli bireylere ‘’cüzzamlı’’ muamelesi yapmaktayız.
Otizmli bireylerin gösterdikleri muvaffakiyetler var mıdır?
Literatür taramalarında birçok dahinin (matematikçi,fizikçi,müzisyen ve ressam) otizmli oldukları bilinmektedir.
Doğru yönlendirme,doğru ve erken teşhis sonrasında hakikat eğitim ile önemli başarılara ulaştıkları görülmektedir.
Otizmli bireyler ve aileleri ile empati kurulabilinir mi?
Otizmli bireylerin hassasiyet gösterdikleri noktasında olumlu etraf oluşturulabilinir. Ailelerine duygusal ve toplumsal açıdan dayanak olunabilinir.
Okullardaki öğretmenler otizm konusunda kâfi mi.
Ülkemiz Üniversitelerinde her ne kadar özel eğitim öğretmenleri ve PDR’ciler yetiştirilse de hala takımlarımız yetersizdir. Okul hizmetiçi seminerleri çoğaltılarak bu mevzuda öğretmen ve veliler bilgilendirilmelidir.
Bu çeşit problemler hangi üniteleri direkt ilgilendirmektedir?
Başta MEB olmak üzere Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığımızın da direkt ilgilendirmektedir. Bu bakanlıkların koordineli ortak şuur ile hareket etmeleri ve bu istikamette toplumu bilgilendirmeleri halinde sorun bir nebze çözülecektir.
Son yaşanan Aksaray olayıyla ilgili toplum olarak ne kadar hassasız?
Bu olay,soyal medyanın da katkısıyla bu mevzuda hayli hassas olduğumuzu göstermiştir.
Toplumda ortak şuur,ortak hareket etme isteği baş göstermiştir. Lakin hassasiyetimiz ne yazık ki yine ‘’farkındalık’’ teriminin yalnızca görsel kısmında ses getirmiştir. Sorunun tahlili noktasında önemli ve acil adımlar atılması gerekmektedir.
