Otizm Nedir?
Otizm Spektrum Bozukluğu, öteki ismiyle Yaygın Gelişimsel Bozukluk doğuştan gelen yahut hayatın birinci yıllarında ortaya çıkan kompleks bir beyin gelişim bozukluğu kümesidir. Tipik Otizm, Atipik Otizm, Asperger Sendromu ve Çocukluğun Desentegrtatif Bozukluğu bu başlık altında toplanabilir. Spektrum, yelpaze formunda aşikâr aralık içinde farklı durumların bulunmasını belirtir. Yani otizmin belirtilerinin her çocukta farklı formlarda ve şiddette görünmesini tabir eder. Birtakım otizmli çocuklar hafif seviyede duygusal toplumsal marifetleri etkilenmişken, birtakımı büsbütün insanlardan kopuk, kendi dünyasında yaşarlar. Bir kısım çocuklar konuşmaları olağana yakınken bir kısmi hiç konuşamazlar. Yeniden tekrarlayıcı ve takıntılı davranışların çeşitliliği ve şiddeti çocuktan çocuğa değişebilmektedir. Tüm değerlendirmeler sonucunda otizmi hafif, orta ağır biçiminde derecelendirme yapılabilmektedir.
Otizmin Sebebi Nedir?
Otizm pek çok sebebin birbiriyle etkileşimi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Yani tek bir sebeple açıklanacak bir sorun değildir.
Bazı hastalıklar tek genle geçebilir lakin Otizm tek genle geçen bir hastalık değildir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda pek çok genin birbiriyle etkileşimi ve çevresel faktörlerin tesiriyle ortaya çıktığı gösterilmiştir. Münasebetiyle aileden hiç kimsede Otizm olmasa dahi çocukta otizm görülebilir. Ama aile bireylerinin bir kısmında dağınık bir biçimde içe dönüklük, takıntılar, tuhaf davranışlar, geç konuşma görülebilir. Buna Geniş Aile Fenotipi denilir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda otizmle ilgisi olan yaklaşık 1000 genin olduğu bildirilmiştir. Ama hiç biri tek başına sorumlu değildir. Buradan tedavinin neden bu kadar güç olduğunu da anlayabiliyoruz.
Otizm, 2004 yılında 166 çocukta bir görülürken 2018 de 59 çocukta bir görülmesi biçimindeki bir artışla çevresel faktörlerin de Otizm de rolü olduğunu akla getirmektedir. Pek çok araştırmacı etraf kirlenmesi, sıhhatsiz beslenme, egzoz dumanı, aşılar, tarım ilaçları, prematür doğum üzere etkenleri sorgulamaktadır. Lakin bu mevzuyla ilgili bilgilerin birden fazla net değildir. Geç yaşta baba olmak ve premetür doğumun otizm riskini arttırdığı, aşılarla ilgisinin olamadığı ve belirli diyetlerle geçmeyeceği bilgilerinin net olduğunu söyleyebiliriz.
İhmale maruz kalmış çocuklarda Otizm görülme ihtimali farklı bir gündem hususudur. Bilhassa hayatın birinci yıllarında çocukların beslenmesi ve paklığı üzere fizikî gereksinimlerinin ve bakımının yapılması ne kadar değerliyse ruhsal, duygusal ve toplumsal gereksinimlerinin da karşılanması bir o kadar kıymet arz eder. Çocuğun bu yaşlardaki ruhsal gereksinimi devamlılığı olan samimi ve itimat veren insan ilgisidir. Çocuğun duygusal muhtaçlığını fark eden, ona uygun karşılık veren, onunla konuşan, oynayan, müzikler ninniler söyleyen, kucağına alıp ona dokunan anne yahut bakım verenin olması kaidedir. Çocuk birinci yıllarında bunlardan yoksun edilmesi, televizyon ve telefon karşısında uzun müddet kendi başına bırakılması, kentleşmeyle bir arada toplumsal ilgilerin yetersizliği çocukta Otizm gibisi belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Otizmde beyefendisinin yapısal ve işlevsel problemler bulunmaktadır ve beyin gelişiminde öbür çocuklara nazaran farklılıklar vardır. Otizmli çocukların 6-36 aylık periyodunda beyinlerinde hacim artışı, hudut hücreleri ortası irtibat sıkıntıları ve birtakım fonksiyonlarda sorun olduğu düşünülmektedir. Bu farklılıklar MRG ve Tomografi ile gösterilip teşhis edilememektedir. Büyük bir hasarın olmaması sebebiyle eğitimle gelişim sağlanabilmektedir.
Otizm kimlerde görülür? Otizmde cinsiyet açısından farklılıklar görülebilir. Erkeklerde kızlara nazaran 3-4 kat daha fazla görülür. Olağan zekalılarda bu oran 1/6 iken, zihinsel engelli bireylerde 1/2 oranındadır. Yani erkeklerde daha yaygın görülürken, kızlarda daha ağır seyreder ve zihinsel engellilik daha fazla eşlik eder. Genel olarak ırk bölgeden bağımsız bir biçimde görüldüğü ileri sürülmektedir.
