Yetişkinler için ferdî terapi neyse, çocuklar için de oyun terapisi odur. Yetişkinlerin lisanı kelimelerken, çocukların lisanı oyundur. Çocuklar, sözlerle ifade edemedikleri hisleri ve yaşantıları oyun yoluyla lisana getirirler. Yaşadıklarını, hislerini, gereksinimlerini ve isteklerini oyunla anlatır ve dışa vururlar.
Çocuklar bazen yaşadıklarını yaşları gereği anlamlandıramazlar ve hislerini nasıl tabir edeceklerini bilemezler. Oyun terapisi için özel olarak hazırlanan oyun odası, onların hislerini inançla tabir etmeleri için bir alan sunar. Bu odada her duyguya yer vardır ve her duyguya müsaade verilir. Bu türlü bir özgürlük ortamında çocuklar, iç dünyalarında bastırdıkları hisleri oyun yoluyla dışarı çıkarmaya başlarlar. Kimi vakit direkt oyunun içine kendileri katılır, kimi vakit ise oyuncakları birer araç olarak kullanırlar. Bu süreçte oyun terapisti, çocuğun hislerini fark etmesine ve bunları inançlı bir halde işlemesine yardımcı olur.
Çocuklar, travmatik ya da zorlayıcı olayları oyun sırasında tekrar ederler. Bu tekrarlayıcı oyunlar sayesinde kendilerini güzelleştirmeye çalışırlar. Burada oyun terapistinin dayanağı, sürecin sağlıklı ve inançlı bir formda ilerlemesini sağlar.
Oyun sırasında çocuklar, deneme-yanılma yoluyla sorun çözme maharetlerini geliştirir ve bu sayede özgüven kazanırlar. Tıpkı vakitte, davranış sorunlarında azalmalar gözlemlenir.
Oyun terapisinin en kıymetli modülü, ebeveyn-çocuk ilgisinin güçlenmesidir. Ebeveynler terapi sürecine faal olarak dahil edilir. Oyunun temaları ve oyun sırasında ortaya çıkan davranışlar, meskendeki durumlarla ilişkilendirilerek ele alınır. Böylelikle çocuğa nasıl bir dayanak sağlanacağı konusunda ebeveynlere rehberlik edilir.
Oyun terapisi farklı yaklaşımları içinde barındırır. Bunlardan ikisi Theraplay ve Çocuk Merkezli Oyun Terapisidir. Bu iki yaklaşım, çocuğun duygusal gelişimine farklı açılardan katkı sağlar. Theraplay, ebeveyn-çocuk alakasını güçlendirmeye odaklanırken, Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, çocuğun kendi suratında ve yönlendirmesiyle ilerlediği bir süreci dayanaklar. Artık, bu iki oyun terapisi metoduna daha yakından bakalım.
Theraplay Aile ve Oyun Terapisi
Theraplay, ebeveyn ve çocuk ortasındaki bağlanmayı güçlendirmeye odaklanan, münasebet temelli bir oyun terapisidir. Bu yaklaşım, çocuğun inançlı bağlanma geliştirmesine yardımcı olurken, ebeveynlerin çocuklarıyla olan ilgisini daha sıcak, samimi ve inançlı hale getirmeyi hedefler.
Theraplay sürecinde ebeveynler ve çocuklar birlikte oyun oynar. Bu oyunlar, çocuğun kendisini inançta hissetmesini sağlarken, ebeveynin de çocuğuna nasıl itimat verici bir ortam sunabileceğini, ebeveynlerin çocuğun duygusal gereksinimlerini fark etmelerine ve nasıl karşılayabilecekleri konusunda rehberlik eder.
Theraplay, bilhassa bağlanma meseleleri, korku, toplumsal çekingenlik, travma sonrası gerilim, davranış sorunları ve kurallara uymakta zorluk yaşayan çocuklar için tesirli bir prosedürdür.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi
Çocuk merkezli oyun terapisi, çocuğun kendi suratında ve kendi yönlendirmesiyle ilerlediği bir terapi usulüdür. Bu terapi çeşidinde, terapist çocuğun oyun sırasında kendini tabir etmesine ve iç dünyasını keşfetmesine alan açar.
Bu yaklaşımın temelinde, çocuğun oyun yoluyla kendini güzelleştirme kapasitesine sahip olduğu inancı yatar. Terapist, empatik bir tavırla çocuğun hislerini yansıtıp, kabul edildiğini ve anlaşıldığını hissetmesini sağlar. Çocuk merkezli oyun terapisi, özgüveni düşük, hislerini söz etmekte zorlanan yahut travmatik tecrübeler yaşamış çocuklar için epey tesirlidir.
Her çocuk özeldir ve kendini söz etme hali farklıdır. Bu nedenle, oyun terapisi süreçleri de her çocuğun gereksinimlerine nazaran şekillenir. Gerek Theraplay gerekse çocuk merkezli oyun terapisi, çocuğun duygusal dünyasını keşfetmesine, içsel çatışmalarını çözmesine ve kendini inançta hissetmesine yardımcı olur. Hangi yaklaşımla ilerleneceği çocuğun ve ailenin muhtaçlığına nazaran terapist belirler.
Eğer çocuğunuzun hisleriyle ya da günlük ömür olaylarıyla baş etmekte zorlandığını gözlemliyorsanız, profesyonel dayanak almayı düşünebilirsiniz.
Klinik Psikolog E. Miray Bingöl
