Çocuklarda görülen davranışsal, duygusal bozuklukların ve ruhsal rahatsızlıkların bu alanda eğitim almış uzman şahıslarca oyun ve oyuncaklarla güzelleştirilmesidir.
Oyun terapisi Amerika merkezli Oyun Terapisi Derneği’nin (Association far Play Therapy) sitesinde; “Eğitimli oyun terapistlerinin, danışanların psikososyal problemleri engellemelerine ya da çözmelerine, ülkü büyüme ve gelişimi gerçekleştirmelerine yardımcı olmak hedefiyle oyunun terapötik gücünden yararlandıkları ve şahıslar ortası bir süreç tesis etmek için kuramsal bir modelin sistemli bir biçimde kullanılması” olarak tanımlanmıştır.
İngiltere merkezli Oyun Terapisi Derneği (British Association far Play Therapist) ise; “Çocukların davranışlarını değiştirmede, özgüvenlerini geliştirmede, sağlıklı münasebetler kurmasında çocuklara yardımcı olan tesirli bir terapi” formunda tanımlamıştır.
Oyun Terapisinin Tarihi Süreci
-Freud “terapötik oyun” sözüyle birinci bahseden kişidir. Teknik olarak kullanan birinci kişi ise Anna Freud’dur.
-Psikanalizden kaynaklanan oyun yaklaşımlarından sonra ikinci ana gelişme David Levy’nin geliştirdiği “salınım boşaltım terapi (release therapy)” tekniğidir.
-Üçüncü kıymetli akım Jesse Taft ve Frederic Allen tarafından birinci çalışmaların yapıldığı Bağlantı Merkezli Oyun Terapileri’dir.
-Kuklanın psikoterapide birinci kullanımı 1935’li yıllarda Bender ve Waltman tarafından yapılmıştır.
-Dora Kalff, geliştirdiği tekniğe Kum Terapisi ismini vermiştir.
-1960’lı yıllarda Virginia Axline, Yönlendirmesiz Oyun Terapisi’ni geliştirmiştir.
-Ann Jernberg ve asistanı Phyllis ise Theraplay sistemini geliştirmiştir.
-1970’li yıllara gelindiğinde Viola Brody, Gelişimsel Oyun Terapisi’ni geliştirmiştir.
-1990’lı yıllarda ise değerli gelişmeler yaşanmıştır. Gary Landreth Çocuk merkezli Oyun Terapisi’ni, Byron Norton ve Carol Norton Deneyimsel oyun Terapisi’ni, Susan Knell ise Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi’ni geliştirmiştir.
-2000’li yıllarda ise Terry Kotman Adlerian Oyun Terapisi’ni geliştirmiştir.
Çocuklarda Neden Oyun Terapisi?
Çocuklar kendilerini sözlerle tabir etmekte zorlanırlar. Zira hem söz hazneleri dardır hem de sözel ifadeyi gerektiren bilişsel süreçleri gelişim kademesindedir. Yetişkinler için konuşmak neyse çocuklar için de oynamak odur.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi kurucusu Garry Landreth: “Kuşlar uçar, balıklar yüzer ve çocuklar oynar.”sözü ile bu durumun doğallığını bizlere anlatmıştır.
Yine, Garry Landreth: “Oyun çocuğun lisanı, oyuncaklar ise sözleridir.” sözü ile çocukların oyuncakları kullanarak iç dünyalarını oyuna yansıttıklarını ve oyuncaklar yoluyla iç dünyalarındaki karmaşayı çözebildiklerini bizlere eşsiz üslubu ile anlatmıştır.
Hangi Yaş Kümesinde Oyun Terapisi Kullanılabilir?
02-12 yaş aralığındaki çocuklarda kullanıldığı kabul görür. Sembolik oyunun (mış üzere oynama) başladığı 18-24 ay civarından bilişselliğin ön plana çıkmaya başlayıp oyun oynamadan uzaklaşıncaya kadar, genelde erkeklerde 10-12 kızlarda 9-11 yaşa kadar uygulanabilir.
“İçinizdeki Çocuk Yaşadıkça İse Hayat Boyu…”
Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Kullanılır?
Oyun Terapisi ile çalışılabilecek birçok durum ve bu terapiden faydalanabilecek birçok çocuk kümesi vardır. Aşağıda bunlara örnekler verilmiştir:
-Ağlama Krizleri
-Aşırı Öfke ve Saldırganlık
-Aile İçi Çatışmalar
-Boşanma Sonrası Adaptasyon
-Okula Ahenk Sorunları
-Ayrılık Korkusu ve Bağlanma Sorunları
-Tırnak Yeme ve Parmak Emme
-Emzik Bırakamama
-Alt Islatma/Kaka Tutma
-Kardeş Kıskançlığı
-Yas ve Travma
-Özgüven ve Çekingenlik
-Korku ve Telaş
-Evlat Edinilme
-Uyku ve Yeme Bozuklukları
-Sosyal Marifet Meseleleri
-Çocukluk Mastürbasyonu
-Uyum Sorunları
-Davranış Sorunları
-Duygusal Problemler
Oyun Terapisi Çocuklara Nasıl Yararlar Sağlar?
Oyun Terapisi ile elde edilen yararların çeşitliliği ve kapsamı değişkenlik gösterebilir. Örneğin çocukların yaşları, yaşadıkları sorun ve terapistin uyguladığı prosedür bu farkları oluşturan faktörlerdendir.
Her çocuğun kendine has muhtaçlıkları vardır ve bu muhtaçlıklar doğrultusunda elde ettikleri yararlarda birbirlerinden farklı olabilir. Lakin Oyun Terapisi ile elde edilebilecek yararlara genel olarak aşağıdakiler örnek olarak verilebilir:
-Duygularını tanırlar ve yanlışsız halde tabir etmeyi öğrenirler -Özgüvenleri güçlenir
-İhtiyaçlarını gerçek söz etmeyi öğrenirler
-Olumsuz hislerini denetim etmeyi öğrenirler
-Sorumluluk şuurları gelişir
-Kurdukları oyunlarla sıkıntılarını yine yapılandırırlar ve farklı bakış açısıyla bakabilir hale gelirler
-Başa çıkma metotlarını güçlendirip geliştirirler
-Sosyal maharetleri gelişir
-Korku ve korkularının üstesinden gelebilirler
Oyun Terapisi Aktifliği Nasıl Artırılabilir?
-Oyun Terapisi görüşmelerine çocuğun sistemli iştiraki sağlanmalıdır.
-Terapi çıkışında çocuğa neler yaptığı sorulmamalıdır. Sorulan sorular ve açıklama yapma gereği hissetmesi çocuk üzerinde baskıya neden olabilir.
-Çocuk yönlendirilmemeli yahut hızlanması için ivedi ettirilmemelidir. Çocuk kendini hazır hissettiğinde istediği mevzuyu kendi süratiyle terapi içerisinde çalışmaya başlar.
-Çocuğunuz hakkında anlatmak yahut sormak istediklerinizi terapiste çocuğunuzun yanında sormayın. Sorularınız ve anlatmak istedikleriniz için başka bir ebeveyn görüşmesi gerçekleştirilmelidir.
-Terapide sağlatım sürecine girmeden evvel çocuğun problemlerinde artış görülmesi olağandır. Sakin kalınmalı, çocuğun süreci yarım bıraktırılmamalı ve akla takılan sorular çekinmeden terapiste sorulmalıdır.
