Yalan söyleme hastalığı (mitomani) kişilik bozukluğu üzere, altta yatan bir zihinsel sıhhat durumunun bir işareti olabiliyor. Palavra söyleme hastalığı “Patolojik yalan” antisosyal, narsisistik ve histrionik kişilik bozuklukları dahil olmak üzere çeşitli kişilik bozukluğunun bir belirtisi olarak görülüyor. Borderline kişilik bozukluğu üzere başka durumlar da sık sık palavra söylemeye yol açabiliyor.
MİTOMANİ NEDİR?
Yalan söyleme hastalığı yani patolojik palavra, palavra söylemenin alışkanlık haline gelmesi durumudur. Psikiyatride mitomani olarak isimlendirilir. Bu belirtiye sahip şahıslara mitoman denir. Palavra söyleme hastalığı yani “Patolojik yalan” kendi başına bir hastalık değildir, öbür psikiyatrik rahatsızlıkların belirtisi olabilmektedir. Birtakım kişilik bozuklukları, dürtü denetim bozuklukları, anksiyete bozuklukları yahut depresyon görülen psikiyatri hastalarında palavra söyleme davranışı görülebilir.
PATOLOJİK YALANCI KİMLERE DENİR?
Patolojik yalancı, öykülerini ekseriyetle insanları etkileyeceğine inandığı bir halde süsleyen kişidir. Patolojik bir yalancı, olağan bir yalancıdan farklı olabilir, zira patolojik bir yalancı, söylediği palavranın -en azından toplum içinde- gerçek olduğuna inanır ve rolü yapar. Patolojik olarak palavra söyleyen beşerler, günlük olağan irtibatlarında palavraya başvurabilirler ve çoğunlukla bu palavralara muhtaçlık duyarlar. Palavralar ve abartmalar olmadan konuşmalarını sürdüremezler. Birey o palavraların içinde kendine hayali bir dünya oluşturur ve söyledikleri palavralara inanmaya başlarlar.
PATOLOJİK YALANCILIK NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Bu belirtiye sahip bireyler çoklukla odak noktası olmak isterler. Dikkatleri üzerine çekmek için ağır bir istek ve dilek duyan kişi bunu başarabilmek ismine olayları inanılmayacak derecede büyütmeye, abartmaya, dramatize etmeye başlar. Bunu sağlamak için de mecburen palavraya başvurur. Patolojik yalancılar ekseriyetle kendilerini doğruyu söylediklerine ikna ederler ve bu da palavra makinesi testlerini ve başka sorgulamaları değiştirebilir. Bir palavrası yakalandığında, patolojik yalancılar düşmanca davranmaya yahut palavra söyledikleri gerçeğini göz arkası etmeye çalışırlar.
Kişiler “yalan söyleme” şikayetiyle çok nadiren doktora başvururlar. Daha sıklıkla karşılaşılan, bireylerin mecburen tedaviye gelmesi yahut getirilmesi ve eşlik eden başka belirtiler konuşulurken ortaya çıkmasıdır. Mitomani tedavisinde dikkat edilmesi gereken en kıymetli ögelerden biri palavra söyleme davranışının diğer bir psikiyatrik hastalığın belirtisi olup olmadığı şayet eşlik eden bir ruhsal rahatsızlık varsa buna yönelik; antidepresan, antipsikotik yahut sakinleştirici ilaçlar kullanılabilir. Mitomanik şahısların tedavisinde psikoterapi hayli değerlidir. Ayrıyeten teşhis sonrası hasta yakınlarının da ruhsal taraftan desteklenmesi gerekir.
PATOLOJİK YALANCILIĞIN TEDAVİSİ
Mitomaninin terapisinde bireylerin kötülük yapma emeliyle değil; ruhsal bir dürtüyle palavra söylediği kabul edilerek, fark edilen palavralara kızgınlıkla yahut suçlamayla reaksiyon gösterilmemelidir. Mitomanik şahısların palavra söylediği fark edildiğinde, konuşma daha fazla devam ettirilmeden, o noktada sona erdirilebilir. Bu davranış esnasında, palavra söylemeye devam edildiği takdirde, kendisiyle konuşulmayacağı belirtilebilir. Bu üzere negatif pekiştirme davranışlarıyla bireylere doğruyu söyleme alıştırılabilir. Mitomani hastalarıyla palavra konusunda konuşulurken destekleyici olunması yararlıdır. Kendilerine diğerlerini etkilemelerine gerek olmadığı hatırlatılabilir. Yargılamadan yahut utandırmadan, bireylere bu durumla alakalı profesyonel yardım alınması teşvik edilebilir.
PATOLOJİK YALANCILIK İLE BAŞA ÇIKMANIN 4 KURALI
-Öfkelenmemeye çalışın. Ne kadar hudut bozucu bir durum olursa olsun, patolojik bir yalancıyla karşılaştığınızda öfkenizin sizi yenmesine müsaade vermemek değerlidir.
-Bu durumun sizinle ilgili olmadığını unutmayın.
-Yardımcı ve takviye olmaya çalışın.
-Tıbbi yardım almasını önerin.
