Panik atak, ani ve ağır kaygı yahut rahatsızlık hissi ile ortaya çıkan, ruhsal bir durumdur. Bu ataklar ekseriyetle kısa mühlet içinde doruğa ulaşır ve 10-20 dakika kadar sürebilir. Panik atak geçiren bireyler, çoğunlukla kalp krizi geçirdiklerini ya da mevt tehlikesi altında olduklarını düşünebilirler. Tuzla bölgesinde bir psikolog olarak, panik atakların ne kadar zorlayıcı olabileceğini ve gerçek müdahalelerle bu durumun üstesinden gelinebileceğini biliyorum.
Panik Atak Belirtileri
Panik atak, hem fizikî hem de zihinsel belirtilerle kendini gösterir. Yaygın belirtiler şunlardır:
Kalp Çarpıntısı: Panik atak sırasında kalbin süratle çarpması sık görülen bir belirtidir.
Aşırı Terleme: Bilhassa el ve ayaklarda bariz olan çok terleme durumu yaşanabilir.
Titreme: Bedende titreme ya da sarsıntılar meydana gelebilir.
Nefes Darlığı: Nefes almakta zahmet çekme ya da boğulma hissi oluşabilir.
Baş Dönmesi: Baş dönmesi yahut bayılacakmış üzere hissetme hali yaygındır.
Göğüs Ağrısı: Kalp krizi belirtileriyle karışabilecek halde göğüs ağrısı hissedilebilir.
Bulantı: Mide bulantısı yahut karın ağrısı üzere sindirim sistemi problemleri görülebilir.
Ani Üşüme yahut Ateş Basması: Panik atak sırasında ani üşüme ya da ateş basması yaşanabilir.
Ölüm Korkusu: Panik atak sırasında mevt korkusu hayli yaygındır.
Panik Atağın Nedenleri
Panik atakların kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin bir ortaya gelmesiyle ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Genetik, biyolojik, çevresel ve ruhsal ögeler bu durumu tetikleyebilir.
Genetik Yatkınlık: Ailede panik bozukluk hikayesi olan bireylerde panik atak riski daha yüksektir.
Beyin Kimyasalları: Serotonin ve dopamin üzere beyin kimyasallarındaki dengesizliklerin panik atakları tetikleyebileceği düşünülmektedir.
Stresli Ömür Olayları: Travmatik olaylar, çok gerilim ve korku durumları panik atakları tetikleyebilir.
Kişilik Yapısı: Anksiyete eğilimi olan ya da çok denetimci kişilik yapısına sahip bireylerde panik ataklar daha sık görülür.
Fobiler: Özgül fobiler, yani makul obje yahut durumlara karşı çok kaygı, panik atakları tetikleyebilir.
Panik Atak ve Panik Bozukluk
Panik atak, bir kişinin hayatında bir defa ya da nadiren yaşanabileceği üzere, tekrarlayan ataklarla da kendini gösterebilir. Kişi, sık sık panik atak yaşıyor ve bu durum günlük ömrünü olumsuz etkiliyorsa, bu durum panik bozukluk olarak tanımlanabilir. Panik bozukluk, kesinlikle tedavi edilmesi gereken önemli bir rahatsızlıktır.
Panik Atak Sırasında Ne Yapılmalı?
Panik atak sırasında kişi kendini çok sıkıntı durumda hissedebilir, lakin atakların ekseriyetle süreksiz olduğunu unutmamak kıymetlidir. İşte panik atak sırasında yapılabilecekler:
Derin Nefes Almak: Yavaş ve derin nefesler almak, kalp atışını yavaşlatabilir ve rahatlamayı sağlayabilir.
Zihni Rahatlatma: “Bu yalnızca bir panik atak, geçecek” üzere olumlu cümlelerle kendinizi sakinleştirin.
Kasları Gevşetmek: Bedenin farklı bölgelerini kasıp gevşetmek, kas gerginliğini azaltabilir.
Dikkat Dağıtma: Etraftaki bir objeye odaklanmak yahut hafif bir antrenman yapmak dikkat dağıtabilir.
Panik Atak Tedavi Yöntemleri
Panik ataklar tedavi edilebilir ve gerçek müdahalelerle kişinin hayat kalitesi büyük ölçüde iyileştirilebilir. Panik atak tedavisinde yaygın olarak kullanılan yollar şunlardır:
Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT), panik atak tedavisinde en tesirli yollardan biridir. Bu terapi prosedürü, kişinin panik ataklara neden olan fikir kalıplarını tanımasına ve değiştirmesine yardımcı olur.
İlaç Tedavisi: Antidepresanlar ve anksiyolitikler, panik atakların sıklığını ve şiddetini azaltmak için kullanılabilir. Fakat, ilaç tedavisi çoklukla kısa müddetli bir tahlildir ve psikoterapi ile desteklenmelidir.
Yaşam Biçimi Değişiklikleri: Nizamlı idman, sağlıklı beslenme ve kâfi uyku, panik atak riskini azaltabilir. Gerilim idaresi teknikleri de bu süreçte yararlı olabilir.
Panik Atakla Başa Çıkma Yolları
Panik ataklarla başa çıkmak sıkıntı olabilir, lakin kimi stratejiler bu süreçte yardımcı olabilir:
Düzenli İdman: Fizikî aktivite, gerilimin azalmasına ve genel ruh halinin güzelleşmesine yardımcı olabilir.
Meditasyon ve Yoga: Zihni sakinleştiren bu teknikler, panik atakların denetim altına alınmasında tesirli olabilir.
Sosyal Takviye: Aile, arkadaşlar ya da bir takviye kümesiyle konuşmak, panik ataklarla başa çıkmada değerli bir rol oynayabilir.
Stres İdaresi: Gerilimi yönetmek, panik atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilir. Bu süreçte gerilimle başa çıkma tekniklerini öğrenmek kıymetlidir.
Sonuç
Panik atak, ani ve ağır endişe ile kendini gösteren bir durumdur. Lakin, gerçek tedavi ve başa çıkma stratejileri ile bu durumun üstesinden gelmek mümkündür. Şayet siz ya da bir yakınınız panik atak yaşıyorsa, profesyonel yardım almayı ihmal etmeyin.
