Panik atak, ansızın ortaya çıkan, ağır dehşet ve tasa hissiyle birlikte birçok fizikî belirti gösteren bir durumdur. Herkes vakit zaman telaş ya da dehşet hissedebilir, lakin panik ataklar çoklukla beklenmedik bir biçimde ve çoğunlukla ortada görünür bir tehdit yokken meydana gelir. Panik atak yaşayan bir kişi, bu belirtiler nedeniyle önemli bir tehlike altında olduğunu yahut hatta öleceğini düşünebilir. Panik atak hakkında daha fazla bilgi edinmek, belirtileri tanımak ve bu durumla nasıl başa çıkılabileceğini bilmek kıymetlidir.
Panik Atak Nedir?
Panik atak, ekseriyetle 10-20 dakika süren, ağır bir kaygı ve rahatsızlık hissi ile karakterize bir durumdur. Bu mühlet zarfında kişinin vücudu ve zihni bir “acil durum” moduna girer, kalp hızlanır, nefes almak zorlaşır ve kişi denetimini kaybetme korkusu yaşayabilir. Panik ataklar, tek seferlik olabileceği üzere tekrar eden ataklarla da yaşanabilir ve bu durumda bir panik bozukluk gelişebilir.
Panik Atağın Belirtileri Nelerdir?
Panik atak belirtileri epeyce ağırdır ve hem fizikî hem de ruhsal semptomlarla kendini gösterir. İşte panik atak sırasında en sık karşılaşılan belirtiler:
1. Çarpıntı ve Süratli Kalp Atışı: Panik atak sırasında kalp atışları hızlanır ve kişi kalbinin göğsünden fırlayacakmış üzere attığını hissedebilir. Bu, ekseriyetle kalp krizi geçiriyor üzere hissetmeye yol açar.
2. Nefes Darlığı: Panik atak sırasında nefes almak zorlaşır. Kişi, gereğince hava alamadığını yahut boğuluyormuş üzere hissettiğini düşünerek panik yapar.
3. Göğüs Ağrısı: Ağır göğüs ağrısı ya da baskı hissi panik atağın en korkutucu belirtilerinden biridir. Bu, kişiyi bir kalp krizi geçiriyormuş üzere hissettirebilir.
4. Baş Dönmesi ve Bayılma Hissi: Panik atak sırasında baş dönmesi ve bayılacakmış üzere hissetme yaygındır. Kişi, denetimini kaybedip düşeceğinden korkar.
5. Terleme ve Titreme: Panik atak sırasında çok terleme ve titreme de sık görülen fizikî belirtilerdir. Kişi, bedeninin titrediğini ve çok terlediğini fark edebilir.
6. Mide Bulantısı: Panik atak geçiren şahıslar mide bulantısı hissedebilir, bazen mide krampları ya da kusma isteği de yaşanabilir.
7. Denetimini Kaybetme Korkusu: Panik atak sırasında kişi, zihnini kaybedeceğini, çıldıracağını ya da denetimi büsbütün yitireceğini düşünebilir. Bu niyetler, panik hissini daha da artırır.
8. Vefat Korkusu: Birçok kişi panik atak sırasında öleceğini ya da kalp krizi geçirdiğini düşünür. Bu kaygı, atağın sürecini daha da kötüleştirir.
9. Uyuşma ve Karıncalanma: Ellerde, ayaklarda ya da yüzde uyuşma yahut karıncalanma hissi de yaygın bir panik atak belirtisidir.
Panik Atağın Nedenleri Nelerdir?
Panik atakların kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bir dizi faktörün panik atakları tetikleyebileceği düşünülmektedir:
– Gerilim ve Anksiyete: Ağır gerilim, tasa ve baskı altında olmak panik atakları tetikleyebilir. Bilhassa iş, aile yahut ferdî sıkıntılarla ilgili uzun vadeli gerilim yaşayan şahıslarda panik atak riski artar.
– Genetik Yatkınlık: Ailede panik bozukluk hikayesi varsa, bu durum kişinin de panik ataklar yaşama mümkünlüğünü artırabilir.
– Beyin Kimyasındaki Dengesizlik: Beyindeki serotonin ve norepinefrin üzere kimyasalların dengesizlikleri panik atakları tetikleyebilir.
– Travmatik Yaşantılar: Geçmişte yaşanmış bir travma, panik atakların ortaya çıkmasına taban hazırlayabilir. Bilhassa travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) olan şahıslarda bu risk daha fazladır.
Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?
Panik ataklar ömür kalitesini önemli formda etkileyebilir, lakin tedavi edilebilir bir durumdur. Panik atakların tedavisinde ekseriyetle psikoterapi, ilaç tedavisi yahut her ikisi birden kullanılır:
– Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Panik atak tedavisinde en tesirli terapi prosedürlerinden biri bilişsel davranışçı terapidir. Bu terapi, kişinin panik atak sırasında yaşadığı olumsuz niyet kalıplarını değiştirmesine ve bu fikirlerle başa çıkmasına yardımcı olur.
– İlaç Tedavisi: Antidepresanlar ve anksiyolitikler, panik atakların denetim altına alınmasında tesirli olabilir. Fakat bu ilaçlar, bir tabibin nezaretinde ve önerilen dozlarda kullanılmalıdır.
– Gevşeme Teknikleri: Derin nefes alma, meditasyon, yoga üzere gevşeme teknikleri, panik atakların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
