Paratiroid nakli, bir organ nakli sürecidir, fakat paratiroit bezlerinin boyutları küçük olduğu için, nakil süreci kendine mahsus birtakım farklılıklar içerir. Paratiroid naklinde iki temel teknik vardır:
Dokunun anatomik yapısı bozulmadan orjinal hali ile nakledilir. Buna doku tipi nakil denir.
Doku uygun bir usulle parçalayıp hücrelerine kadar ayrıştırılır ve özel bir sıvı içine konularak nakledilir. Buna da hücre tipi nakil denir.
Kimlere Paratiroid Nakli Yapılır?
Paratiroid nakli yalnızca “kalıcı hipoparatiroidi” tanısı olan şahıslara yapılır. Kalıcı hipoparatiroidi, en az altı ay mühletle kandaki parathormon (PTH) ile kalsiyum seviyeleri düşük olup buna bağlı olarak şikayetler (kaslarda kasılma, hareket edememe, titreme, halsizlik, bitkinlik, vs) ortaya çıkması durumudur.
Tiroid (Guatr) Ameliyatı ve Paratiroid Nakli Ortasında Nasıl Bir Bağlantı Var?
Tiroid (guatr) ameliyatı dünyada ve Türkiye’de en sık yapılan salgı bezi (endokrin) ameliyatıdır. Tiroid bezi çok kanlı bir organ olup, üstelik bu organ önemli anatomik yapılara (ses hudutları, paratiroit bezleri, şah damarı) çok yakın olduğu için guatr ameliyatı, önemli ve sıkıntı bir ameliyat kategorisi olup ameliyat sırasında ihtimamlı ve dikkatli bir çalışma gerektirir. Paratiroid bezleri tiroit bezinin ardında, ona yapışık ve çok küçük olduklarından tiroit ameliyatlarında fark edilmeden çıkartılabilir ya da ziyan görebilirler.
Kimler Paratiroid Vericisi (Donör) Olabilirler?
Üç küme insan paratiroit vericisi (donör) olabilir:
Beyin vefatı gerçekleşmiş olup organ bağışı yapmış olan ve organ bağışına pürüz sıhhat sorunu olmayan (bulaşıcı hastalık, kanser, vs) bireyler. Bunlara kadavra donör de denir.
Böbrek yetmezliğine bağlı olarak ameliyat gerektirecek çok paratiroit hiperplazisi ortaya çıkmış ve organ bağışına mani sıhhat sorunu olmayan (bulaşıcı hastalık, kanser, vs) şahıslar.
Uygun kan ve doku kümesine sahip olup rastgele bir sıhhat sorunu olmayan (bulaşıcı hastalık, kanser, vs) şahıslar.
Verici (Donör) Rastgele Bir Ziyan Görür mü?
Beyin vefatı gerçekleşmiş beşerler için esasen bu türlü bir durum kelam konusu değildir. Böbrek yetmezliğine bağlı hiperplazi olgularına gelince; bu hastalar ameliyattan ziyan değil, bilakis fayda görürler. Zira bu hastalarda paratiroit bezleri çok çalışır ve buna bağlı olarak kemiklerde erimeler, damarlarda kireçlenmeler meydana gelir. Ameliyatla bütün bu meseleler ya azalır, ya da büsbütün ortadan kalkar.
Paratiroid Nakli Nasıl Gerçekleştiriliyor? Süreci Anlatır Mısınız?
Bu doku ya da hücreler hastaya temel olarak iki yolla verilirler; kas içi enjeksiyon ve omentuma enjeksiyon:
1-Kas içi enjeksiyon tekniği: Çocukluk çağlarında kolumuzdan yapılan aşıları hepimiz hatırlarız. İşte kas içi enjeksiyon tekniği tam olarak böyledir. Vericiden daha evvel alınmış olan paratiroit hücreleri özel laboratuvar koşullarında nakil için hazırlanırlar, 2ml’lik özel bir sıvı içinde standart bir enjektöre çekilir ve hastanın kol kasları içine enjekte edilirler. Bu uygulama hastanın yatağı başında yapılır ve yalnızca birkaç saniye sürer.
2-Omentuma enjeksiyon tekniği: Tekrar, vericiden daha evvel elde edilmiş olan paratiroit hücreleri özel laboratuvar kurallarında nakil için hazırlanırlar ve bu kere yaklaşık 20ml’lik özel bir sıvı içine konularak omentum dokusu içine nakledilirler.
Nakil Sonrası Hastanın Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir? Nakil sonrası iki gün müddetle hastanede kalınır ve bu günler içinde damardan kortizon uygulaması yapılır. Üçüncü günün sabahı damardan kortizon uygulaması kesilerek hasta taburcu edilir. Bu süreçte hiçbir özel diyet yoktur ve hastanın kendini çok yormaması dışında rastgele bir kısıtlama da yapılmaz. Nakledilen hücrelerin işlev görmesi ve hastanın kullandığı ilaçlardan kurtulması birkaç ay alabilir. Hasebiyle hasta nakil sonrası periyotta 10 günlük dönemlerle kan analizi yaptırarak takip edilir. Nakil öncesi kullanılan ilaçlar basamaklı olarak ve yavaş yavaş bırakılırlar. Evet, yapılabilir. Gerek birinci nakil başarılı olsun ve yıllar içinde hücreler işlevselliğini kaybetmiş olsunlar, gerekse de birinci nakil başarısız olsun, bu hastalara tekrar nakil yapılabilir.Bir Şahsa Bir Kezden Daha Fazla Nakil Yapılabilir mi?
