Pnömoni, yahut yaygın bilinen ismiyle zatürre, akciğerdeki hava keseciklerinin ihtihaplı bir sıvı ile dolmasıdır. Virüsler, bakteriler ve nadir olarak mantar enfeksiyonlarının akciğerlere ulaşmasıyla oluşan zatürre fazlaca bulaşıcıdır. Zatürre vatanımızda 0-4 yaş ortası çocuklarda birinci sıradaki mevt sebeplerinden biridir.
Hastalık her yaşta görülebilir, lakin 2 yaş altı çocuklarda, bağışıklık sistemi hayli zayıf şahıslarda ve 65 yaş üzeri bireylerde zatürre hayli tehlikeli olabilir. Zatürre, daha çok eşlik eden bir kalp hastalığı yahut akciğer hastalığı hikayesi olan çocuklar ve erken doğumlarda (prematür bebekler) görülüyor.
Dünya Sıhhat Örgütü datalarına göre dünyada her sene 100 bireyden 1-2’si zatürreye yakalanıyor. Zatürre belirtileri üst teneffüs yolu enfeksiyonu, koronavirüs belirtileri ve griple hayli sık karıştırıldığı için hastalar doktora geç başvurabiliyor, bu da hastalığın ilerlemesine ve tedavinin gecikmesine yol açıyor. Dünyadaki bütün ölümlerin ortalama %7 kadarının zatürre nedenli olduğu düşünülüyor.
Özellikle KOAH, diyabet, kalp hastalığı ve böbrek yetmezliği biçiminde kronik hastalığı olanlar, minik çocuklar, gebeler ve yaşlıların zatürreden korunmak için zatürre aşısı olmaları ve bunun için doktora başvurmaları gerekiyor.
Nasıl Bulaşır?
Zatürreye taban hazırlayan grip ve gibisi viral teneffüs yolu enfeksiyonları epeyce bulaşıcıdır. Hapşırık ve öksürükle yayılabildikleri üzere ağız, bardak, mendil, çatal-kaşık, kapı kolu üzere eşyalara münasebet ve ondan sonra ellerin ağıza teması ile de bulaşabilirler. Hasta kişinin, yaşlılar, gebeler ve çocukların yanına fazlaca yaklaşmaması kıymetlidir. Toplu taşıma araçları ve kalabalık yerler da riski arttırır.
Hastalıktan Korunma
Zatürreden korunmanın en tesirli yolu aşılardır. Sağlık Bakanlığı, milli aşı takviminde tüm çocukların 2,4,6 ve 12’nci ayların nihayetinde zatürre aşısı olması gerektiğini bildirmiştir. (2,4,12. aylarda Konjuge Pnömokok-KPA, 2,4,6,12. aylarda 5’li karma içinde yapılan Haemophilus influenzae tip b-Hib aşıları). Bunun yanı sıra, risk faktörleri bulunan, özellikle 65 yaşın üstündeki şahısların hususla alakalı olarak doktorlarına istişareleri epeyce kıymetlidir.
Tedavi Yöntemleri
Zatürrenin tedavisinde hastanın klinik durumu, yaşı, etken olan bakteri yahut virüsün çeşidi, radyoloji ve laboratuvar bulguları ve şahsi risk faktörleri dikkate alınır. Teneffüs yetmezliği bulguları var ise tedavinin hastanede yapılması uygun görülebilir. Lakin hastanın genel durumu ve klinik bulguları elveriyorsa yakın aralıklarla denetime çağrılmak suretiyle tedavisi meskende yapılıp, takip edilebilir.
Virüslerin neden olduğu zatürrelerde antibiyotik tedavisi genel olarak kullanılmaz. Bu türlü durumlarda doktorunuz istirahat etmenizi ve bol sıvı tüketmenizi tavsiye eder ve uygun görmesi halinde şikâyetlerinizi azaltacak birtakım ilaçlar verebilir. Belirtiler şiddetliyse ya da komplikasyon yaşama olasılığınızı artıran ek sıhhat sorunları varsa, tedavinin hastanede devam etmesi gerekebilir.
Bakterilerin neden olduğu zatürrede antibiyotik tedavisi uygulanır. Zatürre hastalığında istirahat çok kıymetlidir. Hastalık güzelleştikten sonra bir ay mühletince hafif halsizlik belirtileri olabilmektedir. Hastanın doktora gitmeyip, kendi halinde antibiyotik kullanması ise hastalığı hayli daha ağırlaştırır ve tehlikeyi arttırır. Doktor kontrolü olmadan ilaç kullanmaktan kaçınılmalıdır.
