Polikistik Over Sendromunun(PKOS) öbür bir ismi da Stein-Leventhal sendromudur. Çoklukla 30 yaş altındaki bayanlarda görülmektedir. Overde kalın olan over dokusunun içinde güzel huylu olan birçok kist ile karakterize edilen bir hastalıktır. Bu sendromda, kronik anovülasyon yani yumurtlama olmaması kelam konusu olmaktadır. Polikistik Over Sendromu, beyinde hipofiz bezinden salgılanmakta olan LH ve FSH hormonlarının olağandışı düzeylerde üretilmesinden kaynaklanmaktadır. Gerçekleşen bu istikrarsız durum sonucunda her ay nizamlı olarak overlerden yumurtlama gerçekleşmez. Bunun sonucu olarakta yumurtalıklarda erkeklik hormonu (testesteron) üretimi artış gösterir. Başka hormonal hastalıklarda olduğu üzere PKOS’un da tam olarak nedeni bilinmemektedir.
Günümüz şartlarında kabul edilmekte olan PKOS’un ortaya çıkışı şu formda anlatılabilir; LH hormonundaki artış overde erkeklik hormonu imalini artırmaktadır. Salgılanmakta olan erkeklik hormonları yağ dokularında östrojene dönüşür. Östrojene dönüşüm etabında LH hormonu üretimi artar ve böylelikle bir kısır döngü oluşur. Oluşan bu kısır döngüyü kırabilmek için yumurtalıkların baskılanması yada kilo kaybının sağlanması gerekmektedir. Bedendeki fazla kilolara bağlı olarak, şeker metabolizmasını düzenlemekte olan hormon insüline karşı bir direnç ortaya çıkar. Sonuç olarak hormonal istikrar bozulur ve tekrar kısır döngüye dönülür.
Polikistik Over Sendromu, üreme çağında olan bayanların %3 ile %5’ini etkilemektedir. Birinci olarak 1935 yılında tanımlanmış olan bu sendromun, hala günümüzde de tam olarak nedeni bulunabilmiş değildir. Bu yüzden de tedavisi konusunda da fikir birliği sağlanılamamaktadır.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri
Hastalık genel olarak; adet düzensizliği, yağlı cilt, sivilce olgusu, cilt tüylenmesinde artış, infertilite (kısırlık) ve kilo artışı üzere belirtilerle kendisini hissettirmektedir. Polikistik Over Sendromu, birinci olarak ergenlik periyodunda adet kanamalarının başlamasıyla tanınmaktadır. Bu periyottaki adet düzensizlikleri, en kıymetli uyarılardır ve genel olarak hastaların %75’inde görülmektedir. En sık olarak rastlanılan düzensizlik, seyrek adet görme halinde ortaya çıkmaktadır.
Bazı durumlarda, amenore yani hiç adet görmeme durumuna da rastlanılmaktadır. Gecikmeyi takip eden kanama ekseriyetle fazla ölçüde ve uzun periyodik olmaktadır. Karşılaşılan bu düzensizlik, yumurtlamada bir bozukluk olduğunun habercisidir. Yeni adet görmeye başlamış olan genç kızlarda PKOS olmasa da bu üslup bozukluklar 2 yıl mühletle olağanda de karşılaşılabilmektedir.
Adet düzensizliğinin sebebi, doktor denetimi olmaksızın kullanılan doğum denetim hapı üslubunda olan düzenleyici ilaçların kullanılması PKOS’un teşhisini geciktirebilmektedir.
Androjen ismi verilen hormonlar, testosteron üzere steroid hormonlardır. Bu hormonlar erkeklerde yüksek ölçülerde bulunmaktayken, bayanlarda çok düşük ölçülerde salgılanmaktadırlar. PKOS hastalıklarında androjen hormonları olması gereken seviyelerden daha yüksek düzeyde bulunması ve bu yüzden androjen hormonlarının olması gerekenden daha yüksek ölçülerde bulunması nedeniyle; erkek tipi tüylenme, sivilcelenme ve hatta erkek tipi saç dökülmesi durumlarıyla karşılaşılmaktadır.
PKOS durumunda, yumurtlama bozukluklarıyla karşılaşılması ayrıyeten adet düzensizliğinin görülme sebepleri ve kısırlığın bir sorun olarak ortaya çıkması durumları şaşırtan olmamalıdır. Kısırlık, PKOS hadiselerinde %100 bir bulgu değildir. Hatta birtakım durumlarda PKOS olan hastalar tertipli olarak yumurtlamaya devam etmektedir ve çok kısa bir müddette hamile kalabilmektedirler. Ama yinede PKOS, hamilelik durumları için gecikmelere ve kısırlığa sebep olabilen kıymetli bir etkendir. PKOS rahatsızlığı yaşayan hastalar, genel olarak gebe kalabilmek için tedaviye ihtiyaç duymaktadırlar. PKOS hastalığı yaşayan şahısların yaklaşık olarak %40’ında şişmanlık sorunu vardır. Birtakım hastalar için şişmanlık tek başına öbür belirtileri de başlatabilmektedir. Bu üzere hadiselerde kilo kaybının sağlanmasıyla meseleler büsbütün ortadan kaldırılabilmektedir.
Uzun Devirde Karşılaşılabilecek Olan Riskler
PKOS’un uzun süreçte ortaya çıkarabileceği sonuçlar ve riskleri; hem insülün hem de androjen fazlalığına bağlı olmaktadır. Yüksek ölçüdeki insülin uzun süreçte, tip 2 diabet şeker hastalığı riskini taşımaktadır. Bu stil diabet, genel olarak sıkı diyet ve ağız yoluyla alınana ilaçlar ile denetim altına alınabilmektedir. Tedavi edilmemiş olan PKOS hastalarının kilo sorunu varsa; %25-35’inde 30’lu yaşlarda tip 2 şeker hastalığı ortaya çıkabilmektedir. PKOS’da görülmekte olan hormonal değişimler, tansiyon meselesini da beraberinde getirmektedir. Bununla birlikte bu hastalarda kolesterol yüksekliği sorunu da ortaya çıkmaktadır. Karşılaşılan her 2 durumda, kalp hastalığı bakımından yüksek oranda risk faktörleridir. Uzun süren adet düzensizlikleri, endometrium kanseri riskini de arttırmaktadır. Yumurtlama olmaması sebebiyle, endometrium üzerinde progesteron hormonu takviyesi olamaz ve bu yüzden de endometrium uzun mühlet sadece östrojene maruz kalır ve bu yüzdende kanser riski artar.
