Yunus Ülger
ALMANYA – Faşist Almanya için Alternatif (AfD) partisinin, neo-nazilerle buluşup göçmenleri ülkeden sürme planının ortaya çıkması üzerine yüzbinlerce kişi protestolara katıldı. AfD’nin mültecileri istemediği, herkesin bildiği bir gerçek. Pekala ne oldu da, beşerler birden AfD’ye karşı sokağa çıktı.
Ruhr Bölgesi’ndeki Essen kentinde bulunan Türkiye ve Ahenk Araştırmaları Merkezi Vakfı (TAM) Yöneticisi Prof. Hacı Uslucan, planın göçe olumlu bakan Almanları da korkuttuğunu, bu sebeple geniş bir reaksiyon dalgası oluştuğunu söyledi. Psikolog ve göç araştırmacısı Prof. Uslucan, AfD’ye tepki dalgası ve partinin yükselişi hakkında sorularımızı yanıtladı.
AfD yeni bir parti değil, göçmenler hakkında da görüşleri biliniyor. Şimdiye kadar halktan geniş bir reaksiyon gelmedi. Birden gelen geniş reaksiyon nasıl açıklanabilir?
Araştırmacı medya kuruluşu Correctiv’in Potsdam’daki toplantıyı ve içeriğini açığa çıkartması, bu olayın ne kadar vahim olduğunu gösterdi. Bunların çok önemli fikirleri olduğu, Almanya’yı altüst etme, ‘Umvolkung’ dediğimiz, bir nevi halkı değiştirme, göçmenleri sürme planları olduğu ortaya çıktı. ‘Deportasyon’, bir Nazi terminolojisi, Alman tarihinde çok acı bir yere sahip, çok acı bir kavram. Musevilerin toplu halde Auschwitz ve öbür kamplara sürülmesini söz ediyor. O manada harika bir reaksiyonun olmasının, hem içerik hem konuşulan kavramların vahametiyle ilgili olduğunu düşünüyorum.
Tepkiler, kitle psikolojisi açısından nasıl yorumlanabilir?
Kitle psikolojisi açısından, ‘ya savaş ya kaç’ olgusuyla açıklanabilir. Tahminen şimdiye kadar AfD’nin telaffuzları çok ciddiye alınmadı fakat artık bunlar inanılmaz bir dehşet yarattı. Ve bu kaygı yalnızca göçmenlerde değil, Almanya vatandaşlarında da oluştu. Zira oradaki telaffuzlar, göçe olumlu bakan Almanları da aynı kefeye koyuyor, onlar için de bu türlü bir deportasyon planı öngörüyor. Bu, insanları harekete geçirdi ve olayın ciddiyetinin farkına vardılar. Ve AfD’nin, çok sağın, yalnızca göçmenlere karşı değil, aslında bütün topluma ve demokratik ögelere karşı olduğu ve herkesin bir nevi ‘kurban’ olacağı açığa çıktı. Yani o manada reaksiyon, bilhassa Köln, Berlin üzere büyük kentlerde harika yankı yarattı. Correctiv’in Potsdam’daki toplantıyı açığa çıkarması, bir kıvılcım olabilir. Daha evvel demokratik düşünen insanlarda bu kaygı vardı. AfD, bilhassa göçmen aksiliği, İslam aksiliği telaffuzlarıyla ön plana çıktığı için, “Ben onlardan değilim” diyen biri, tahminen kendisini maksat olarak görmüyordu ancak artık kendisi de amaç. Göçe olumlu bakan, demokratik düşünen bir Almanın da bu parti tarafından gaye gösterildiği açığa çıkınca, doğal hem yankı hem reaksiyon harikulâde arttı.
AfD yandaşları bu şovlardan etkilenir mi? Şovlar, sandığa nasıl yansır?
Gösterilerin katı AfD seçmenini etkileyeceğini sanmıyorum zira onların dünya görüşü sabit. Bu üzere hareketler sebebiyle pek bir değişim olacağını sanmıyorum. Lakin kararsız olanlar yahut hafif bir formda AfD’ye yanlısı olanlar, şimdiye kadar, “Ya bunların söylemi bu türlü, o kadar şeyler yapmazlar, o kadar ileri gitmezler” diye düşünüp olayı basitleştirenler, tahminen onlarda tesir yaratabilir. Olayın vahametini anlayıp, “Bu parti iktidara gelirse hakikaten Almanya’da 1933’e, Nazi devrine dönme, Faşist otoriter bir sisteme geri dönme tehlikesi var” korkusuna kapılan kararsızlar, daha fazla demokratik prensiplere, daha fazla demokratik partilere oy vermeyi tercih edebilir. Katı AfD seçmenin bu türlü fikirlere, kaygılara kapılacağını sanmıyorum. Onlar, bir nevi kendilerini daima kurban olarak, toplumdan dışlanmış olarak görüyor. Karşı şovlar karşısında, kendilerini daha fazla haklı görüyorlar.
Ekonomik sebeplerin yanısıra, bilhassa ruhsal açıdan insanların AfD’yi tercih etmelerinin sebepleri neler olabilir?
Aslında ekonomik açıdan şayet beşerler biraz ileriyi düşünse, ekonomik açıdan ötürü ve uzun vadeli ekonomik açıdan ötürü AfD’yi seçmeleri saçma. AfD gibi bir partinin iktidar olması, Almanya için ekonomik açıdan büyük bir felaket olur. Şu anda bile Almanya’nın nitelikli elemana gereksinimi var. İnsanları hudut dışı etmek, çoğulculuğa karşı olmak, belirli bir ulusal iktisada dayanmak günümüze o kadar zıt düşüyor ki, hiçbir uzman bunu bir ekonomik doğruluk olarak öne sürmez. Tam bilakis tüm uzmanlar, şayet AfD gibi bir parti iktidar olursa Almanya’nın çok büyük bir biçimde ekonomik felakete ve gerilemeye gideceğini söylüyor. Yani o manada, ekonomik açıdan şu anda tahminen dehşet içerisinde olup da, “Ben hükümete karşı olan bir partiyi seçeyim” demeleri çok kısa vadeli bir niyet, uzun vadeli büyük bir ziyan.
AfD’yi tercih etmenin politik boyutu nedir?
Konun ruhsal, politik boyutu tahminen şu olabilir: Şu anda ‘trafik ışığı’ dediğimiz FDP (Hür Demokrat Parti), SPD (Sosyal Demokrat Parti) ve Yeşiler’den oluşan koalisyonun, her hükümet üzere yanılgıları var. Ve kimi siyasetleri için halkı ikna etmekte, bunları halka anlatmakta çok zorlandılar. Isınmada fosil enerjiyi azaltma olsun, iktisatta sıfır emisyon olsun, bu mevzularda herkesi maalesef ikna edemediler. Birebiri şu andaki dış siyaset için de geçerli. Bu sebeplerden hükümeti protesto olarak AfD’yi tercih edenlerin sayısı artıyor. AfD, alternatif üzere görünse de hiçbir alternatif olmadığı çok bariz. Eleştirmek çok kolay, bir şeyi yapmak güç.
Türkiye kökenlerinin protestolara fazla katılmadığı müşahedeleri var. Bu mevzuda yorumunuz nedir?
Bu görüşe katılmıyorum. Türkiye kökenli dernekler, kuruluşlar, şov yapmadılar, bu gerçek. Ancak bununu üzere antidemokratik tavırlara karşı ortak bir demokratik tutumda birleştiler. Bütün bu gelişmelerden tümüyle rahatsız olan beşerler olarak protestolarda yer aldılar.
