Corona virüsü salgınından itibaren bağışıklık sisteminin ehemmiyeti bir defa daha vurgulanıyor. Pekala bal ve propolis bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ne kadar tesirli? Prof. Dr. Erdem Yeşilada cevapladı…
Bağışıklık sisteminin güçlü olması neden kıymetli?
Bağışıklık sistemi bedenimizi hastalıklara karşı korur, mevcut hastalıklarla ise savaşır. Bağışıklık sistemimiz güçlü olmadığında bedenimiz mikroplara, bakterilere karşı direnemez ve daha kolay hasta oluruz.
Bal ve propolisin bağışıklık sistemine tesiri nedir? Corona virüsü üzere viral etkenlere bağlı enfeksiyonlarda nasıl bir tesiri var?
Güçlü bir antioksidan olan bal; vitamin ve mineraller, organik asitler, enzimler, flavonoidler, polifenoller ve fenoller üzere farklı bileşenler içeriyor. Balda bulunan fenolik hususlar bağışıklık sisteminin güçlü olmasına takviye oluyor.
Propolis, bakteri ve virüs enfeksiyonlarına karşı ve antioksidatif özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini destekliyor. Ayrıyeten propolis mikropları öldürücü, bedenin savunma elemanlarını uyarıcı tesirleri ile soğuk algınlığından tutun kanserlere kadar geniş bir biyolojik tesir yelpazesinde çocuk, yetişkin ve ileri yaşlarda kollayıcı olarak tesiri biliniyor.
Propolis (kafeik asit fenetil esteri taşıyan, özel yolla ekstrakte edilmiş su bazlı özütler olmalı) tercihen portakal suyu içerisine ek edilerek içilmeli. Bu suretle bağışıklık sistemi desteklenirken, bağışıklık sistemi için faydalı olan moleküllerin salgılanmasını sağlandığı da bilimsel araştırmalarla gösterilmiştir.
Bal ve propolis kullanırken, tesirini kaybettiren en sık yapılan yanılgılar nelerdir?
Balın aktifliğini kaybettiren en kıymetli konuların başında direkt güneş ışınları altında tutulması geliyor. Balın çay içerisine yani sıcak suya ek edilmesiyle tesirini kaybettiği niyeti büsbütün yanlıştır. Balın tesirlerinden sorumlu olan fenolik hususlar ısıya sağlamdır. Fakat kavrulursa bozulmaya uğrar. Tekrar “Balın içerisine metal kaşık sokulmaz” inanışı da yanlıştır. Çelik kaşıklarla balın hiçbir etkileşimi kelam konusu olamaz.
Propolis, kovanı dış etkenlerden korumak ve kovandaki çatlakları onarmak gayesiyle emekçi arılar tarafından etraftaki ağaçların reçine, zamk, mum üzere salgılarından üretilmektedir. Bu nedenle yapısında yüzde 80-85 üzere büyük bir kısmı, reçine ve mumlardan ibarettir. Bu bakımdan propolisin içerisindeki tesirli bileşenlerin çözücü yardımıyla ayrıştırılması gerekir.
Çözücü olarak su kullanıldığında tesirli olan bileşenlerin değerli bir kısmı suya geçemeyecektir. Etil alkol yahut propilen glikol üzere alkoller ile muamele edilmesi durumunda ise alkollerin gerek çocuklar ve gerekse yetişkinler için taşıdığı risk münasebetiyle hudut pahaları bulunmaktadır. Lakin uygulanan özel metotlarla alkollü çözücüler kullanılmadan etken hususu yüksek ve suda çarçabuk çözünebilen su bazlı propolis eserleri hazırlanabilmektedir.
Kimler bal ve propolis kullanmamalı ya da tüketirken dikkatli olmalı?
Balı, arı eserlerine alerjisi olanlar ve 1 yaşından küçük bebekler tüketmemeli. Propolisi ise düşük tansiyon sorunu olan, organ transplantasyonu geçirmiş, propolise karşı alerjisi, propolis intoleransı yahut kan pıhtılaşma sorunu olanlar dışında 4 yaşından büyük olan herkes rahatlıkla kullanabilir.
Ancak hem bal hem de propolis alırken tahlil edilmiş ve ambalajlı eserler tercih edilmeli. Glikol dahil hiçbir alkol içermeyen, suda büsbütün çözünen, saf ve sudan oluşan standardize propolisin antioksidan kapasitesinin ve toplam fenolik unsur ölçüsünün öbür propolislere nazaran daha yüksek olduğu unutulmamalı.
Ayrıca propoliste etil alkol yahut alkol türevi olan propilen glikol üzere çözücülerin kullanılması durumunda, günlük kullanım ölçülerine dikkat etmek gerekir. Dünya Sıhhat Örgütü tarafından propilen glikol’ün günlük kullanım ölçüsü kilo başına 25 mg. ile sonlandırılmıştır.
Bunun yanı sıra farklı bilimsel araştırmalar bu üzere çözücülerin bilhassa çocuklarda kullanılmasının sakıncalı olduğunu ortaya koymuştur. Özel teknolojiyle saf propolisin su içinde çözündürülmesiyle elde edilen eserler ise hem yetişkinler hem de çocuklar da itimatla kullanılmaktadır.
