Psiko-Onkoloji (Kanser Psikolojisi)

Psiko-onkoloji, kanserin ruhsal, toplumsal ve davranışsal taraflarına odaklanan bir sıhhat psikoloji uzmanlığı alanıdır. Kanser hastalarının ve ailelerinin hastalık sürecini etkileyebilecek ruhsal, davranışsal ve toplumsal faktörlerin yanı sıra hastalığın tüm etaplarında yaşayabilecekleri ruhsal yansıları ele almaktadır.

Kanser hastalığına verilen genel tepkiler

Fiziksel

• Yorgunluk yahut uyku problemleri

• Gündelik hayata katılmama ya da eğlenceli aktivitelerden zevk almama/eğlenmeme

Duygusal

• Tasa ve tasa: Bunlar gerilimli durumlara olağan tepkilerdir. Korkunuz rahatsız ediyorsa, o vakit bir psikologla onunla başa çıkmanın yolları hakkında konuşmak isteyebilirsiniz.

• Öfke ve kızgınlık: Kanser teşhisi ile öfkeli ve üzgün hissetme alışılmadık değildir ve çok rahatsız edici olabilir.

• Düşük mod/duygudurum: Kanser teşhisi konulduktan sonra yahut tedavi sırasında yahut sonrasında düşük modda hissetmek alışılmadık bir durum değildir. Depresyon, hüzün ve üzüntü hisleri, kalıcı duygudurum/mod düşüklüğü üzere hallerine olumsuz katkıda bulunabilir.

Bilişsel

Öz-güvensiz hissetmek

Kanserle duygusal açıdan baş etme yolları/stratejileri

• En yüksek düzeyde enerjik, üretken yahut en âlâ ruh halinizde olmayı beklemeyin. Kendiniz için küçük amaçlar belirleyin ve başardığınız küçük misyonlar için kendinizi kutlayın.

• Niyetlerinizi ve hislerinizi bir günlüğe yazın. Bu ruminasyon ve negatif niyet karmaşasının önlenmesine yardımcı olabilir.

• Meditasyon, kas gevşetme, şuurlu farkındalık (mindfulness) yahut yoga üzere rahatlama tekniklerini öğrenmek yararlı olabilir.

• Öbür zihin temelli problemlerde olduğu üzere sağlıklı bir beden sağlıklı bir zihinle mümkün olduğundan; sistemli idman yapmayı, bol su içmeyi, sigara ve alkolden kaçınmayı unutmayın.

• Başka beşerlerle konuşun. Hislerinizi size yakın olan beşerlerle paylaşın. Sizin üzere misal durumda olan başka kanser hastalarına ulaşın, bilhassa de bu hisleri hissettiğiniz tek kişi olduğunuzu düşünüyorsanız – Lakin unutmayın herkesin hastalığı ve tedavi biçimi kişiseldir kendine özeldir.

Ne vakit profesyonel yardım almalıyım?

Kanser teşhisini aldığınız andan itibaren psiko-sosyal takviye almanız hem hastalık sürecini daha düzgün yönetmenize hem de hasta yakınlarında ki yıpranma hissesini önemli olarak azaltacaktır. Meseleleriniz ve tasalarınızı uzman bir sıhhat psikoloğu yahut bir psiko-onkolog ile konuşmak yardımcı olabilir. Dayanak ve bilgi sağlayabilir; kanser teşhisi ile tedavisinden kaynaklanan zorlukları yönetmenize yardımcı olabilirler. Ayrıyeten size rahatlama, gerilim idaresi ve kısır döngüden ibaret fikir yapısıyla nasıl üstesinden gelebileceğinize yönelik pratik başa çıkma hünerlerini öğretebilirler.

Hasta yakınları da kendileri için dayanak almalı mı?

Kesinlikle evet. Araştırmalar kanser hasta yakınlarının hastalardan daha çok duygusal gereksinim ihtiyacı olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıyeten hasta yakınlarının kendi bakımlarını ihmal ettikleri için de hastalık sürecinde yıpranma hisselerinin da bir o kadar fazla olduğunu göstermektedir. OZ Ruhsal Danışmanlık hasta yakınlarının beklenen meselelerine empatik bir yol izleyerek takviye vermektedir – Yalnız değilsiniz!

Psikolojik Ölçekler ve Değerlendirmelerin Yararları

Psikolojik ölçek ve kıymetlendirme, bireyin yalnızca tek bir görüşmede kolay kolay elde edilemeyen işleyişi hakkında bilgi edinmek için kullanılır. Bu ölçekler davranışsal sıhhat, alakalar, tıbbi, kişilik, bilişsel, hafıza, mesleksel yahut akademik bahisler ile bağlı olabilir. Ruhsal ölçekler, bireyin güçlü ve göreli zayıflıkları hakkında bilgi sağlayabilir. Karmaşık problemlerin anlaşılmasına yardımcı olabilir ve bu çeşit sıkıntıların sürdürülmesine katkıda bulunabilecek faktörleri belirleyebilir.

Psikolojik testler, tedavilerin kısalmasına, ruhsal takviyenin planlanmasına danışan ile birlikte amaçlarının oluşturulmasına, olumlu sonuçların elde edilmesine yönelik potansiyel manilerin tanımlanmasına ve vakit içinde ilerlemenin izlenmesine yardımcı olarak genel maliyeti düşürür.

Sağlık Psikolojisi Ölçeklerinin Yararları En önemli:

• Karmaşık teşhis sorularının anlaşılmasına yardımcı olur

• Teşhis meçhul olduğunda yahut muhtemel gelişmekte olan teşhis hakkında telaşlar varsa

(örn. depresyon, anksiyete, uykusuzluk (insomnia) vb.) teşhis koymada destekleyicidir.

• Olası bilişsel ve hafıza sorunlarını belirleyicidir

• Tedavi maksatlarını netleştirir

• Sıkıntıların ilaç kullanılsa bile neden hala devam ettiğini anlamalarını sağlar

SAĞLIK PSİKOLOJİSİ ÖLÇEKLERİ, DANIŞANLARIN GEREKSİNİMLERİNE ŞU ALANLARDA YANIT VERİR:

• Entelektüel olarak güçlü ve zayıf tarafların belirlenmesi

• Duygusal sorunların netleştirilmesi

• Kişilik

• Bilişsel ve Hafıza fonksiyonu