Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin en kıymetli müttefiki Çin’e yönelik değerli bir seyahat gerçekleştiriyor. Putin’in bu ziyareti Batı’ya karşı bir ittifakı güçlendirmeyi amaçlıyor.
Küçük bir kent olan Heihe, Çin’in Rusya hududunda yer alıyor. Buraya gelen lokal turistler ırmağı geçip komşu Blagoveshchensk’e uğruyor, lakin sayıları hayli az.
Bir tıp teknesi suyun üzerinde salınırken, müşteri çekmek için sevinçli Çince müzikler çalıyor. Lakin bilet alacak kimse olmadığı için hareketsiz kalışı gün uzunluğu sürecek üzere.
Suyun karşısında, bir Rus kıyı güvenlik gemisi demirlemiş durumda. Vazifeliler ise güvertede sonbahar güneşinin altında antrenman yaparak vakit geçiriyor.
Vladimir Putin geçen sene başında Kış Olimpiyatları’nın açılışı için Pekin’i ziyaret ettiğinde, kendisi ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping iki ülke ortasında yeni bir “sınırsız” iştirak ilan etmişlerdi.
Rus önderin artık Pekin’de olmasıyla birlikte Çin devlet medyası da bu alakanın meyvelerine dikkat çekiyor.
Bu bir bakıma, her iki hükümet için de yararlı oldu.
Dünya sahnesinde dışlanma hissetmeleri durumunda birbirlerine teminat verebilirler.
İki başkanın el sıkışmalarından kameralara yansıyan imgeler, kendi halklarına her şeyin olağan olduğunu göstermeye çalışmak için de kullanışlı olabilir.
Ancak hudut bölgelerindeki ticari faaliyetlerin, siyasi retorikle birebir ölçüde olmadığı da görünüyor.
“İşler âlâ gitmiyor”
Heihe’den Blagoveshchensk’e yeni inşa edilen bir köprü, hudut ötesi ticarette yeni bir periyodun simgesi olarak nitelendirildi.
Gelgelelim bir saat boyunca izleseniz, her iki istikamette de hiçbir aracın hareket ettiğini göremezsiniz.
Şehrin kalbinde, ırmağın karşısında fotoğraf çeken küçük turist kümelerinin gerisinde iki büyük AVM, müşterileri olmaması nedeniyle kapanmış durumda. Bir tanesi birkaç ay evvel kapanırken başkasının ise yedi yıldır boş olduğu söyleniyor.
Bazı eski tezgah sahipleri, otomobillerinin art kısımlarında Rus ikramlık eşyaları satıyor.
Bir bayan, “İşler âlâ gitmiyor. Kâfi turist yok” diyor.
Pandemiden sonra sonların uzun müddettir açık olmadığını belirten bayan, “Yeterince Rus gelmiyor. Yoksullar ve savaş halindeler” diye devam ediyor.
Diğer satıcılar da kadının bu sözleri sarf ettiği esnada başlarını sallıyor.
Yakındaki bir sokakta, küçük bir dükkanda, Çin’de Rus kürklerinden üretilmiş şapkalar satan bir bayan var.
Eskiden hem Rus hem de Çinli müşterileri ortasında çok tanınan olduklarını lakin son vakitlerde işlerinin zorlandığını söylüyor.
“Şimdi ile geçmiş ortasında mukayese etmek olanaksız” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Sadece sokaklara baksanız kâfi. Bomboş. Geçmişte müşterilerle doluydu.”
Liman girişi yoğun
Ancak, Rusya-Çin ticareti konusunda daha optimist olan bir küme var: Irmak limanına girmeyi bekleyen kamyon sürücüleri.
Bir sürücü, “Rusya’dan soya fasulyesi, buğday ve arpa taşıyorum ve işler önceye nazaran daha ağır,” diyor.
Başka biri ise, “Rusya’dan kum ve kömür taşıyorum. Başkaları ise besin konteynerleri taşıyor” diye devam ediyor.
Liman girişi, oldukça ağır görünüyor. Vinçler, gemilerden çelik çerçeveler, kömür ve kumu kamyonlara indiriyor.
Sürücüler, iki ülke ortasını tekne ile geçmenin yeni köprüyü kullanmaktan daha ucuz olduğunu söylüyor.
Heihe’deki öteki iş insanları, Rusya’nın kimi Çin malları üzerine yeni tarifeler koymasının ticari atmosferi olumsuz etkilediğini söylüyor.
Çin’de Ukrayna savaşı propagandası
Çin, Ukrayna’nın işgalinin akabinde yaptırımlarla karşılaşan ortağına, daha fazla Rus doğal gazını Kuzeydoğu eyaleti Heilongjiang’a borularla taşıyarak dayanak oldu.
Ayrıca Şi Cinping idaresi Çin halkının çoğunluğunun Ukrayna savaşında Putin’e dayanak vermesini sağladı.
Bu devlet denetimindeki medya aracılığıyla yapıldı.
Söz konusu medya Ukrayna’daki “işgal” ya da “savaş” hakkında konuşmadığı üzere NATO’nun genişleme eğilimlerine ve bilhassa de Amerika Birleşik Devletleri’ne karşı haklı olduğunu düşündüğü bir Rus operasyonundan bahsediyor.
Bu propaganda stratejisinin muvaffakiyetini ölçmek için, Heilongjiang bölgesinin başşehri Harbin’de sokaktaki beşerlerle konuşmanız kâfi.
Burası, yüz yıl evvel Rus halkı ve Rus kültürü tarafından domine edilmiş bir kent.
Ancak bu ailelerin torunları bile artık buradan ayrıldı.
Günümüzde burası büsbütün bir Çin kenti, Rus geçmişi yalnızca kalıntılardan ibaret.
Rus Ortodoks katedralinin önünde, Çinli mahallî turistler fotoğraf çektiriyor.
Bir bayan, “Rusya ve Çin uygun bir dostluğa sahip” diyor.
Yanındaki adam devam ediyor:
“Putin sorumlu bir önder. Adalet duygusu olan bir adam.”
Arkadaşıyla kenti ziyarete gelen bir diğeri ise, “Putin sert bir idareye sahip. Sert bir adam. Sert olmak iyidir” diye konuşuyor.
Peki Rusya’nın başkanının neden Ukrayna ile savaş halinde olduğunu biliyor mu?
“Bizim üzere sıradan beşerler bunun hakkında yorum yapmamalı” diye yanıt veriyor.
Bazı insanların gözünde Rusya’nın savaşı, NATO kaynaklarını tüketerek Pekin’in jeostratejik emellerine yardımcı olabilir; ABD ile münasebetlerin potansiyel olarak tehlike ve hatta kaos getirdiği tarafında bir görüşü de destekleyebilir.
Madalyonun öteki yüzünde ise Ukrayna çatışmasının tıpkı vakitte NATO’nun gücünü artırabileceği, aslında sıkıntı durumda olan Rus iktisadını aşağı çekebileceği var.
Hatta zorla Tayvan’ı ele geçirme atağıyla birlikte Çin Komünist Partisi’ne ferdî bir sefalet ve ekonomik acı bile tattırabilir.
Vladimir Putin bu hafta resmi olarak Nesil ve Yol Teşebbüsü’nün ilerlemesini kıymetlendiren foruma katılmak üzere Çin’de.
Söz konusu proje Çin’i batısındaki öteki ülkelerle bağlayan global bir ulaşım altyapısı.
Ancak vakit zaman daha fakir ülkeleri borç tuzağına sürüklemesi nedeniyle de eleştirildi.
Çin ve Rusya başkanları bu konferans vesilesiyle buluştuğunda, öbür misal fikirde hükümetlerle birlikte Batı’ya karşı daha geniş bir koalisyon oluşturma uğraşıyla bağlarını güçlendirme fırsatını elde edecek.
Bunun onlar için getirdiği yararları görebilirsiniz.
Öte yandan Çin’in Rusya ile ticaretinin, Batılı ülkelerle olan ticareti karşılayabilmesi için kat edeceği uzun bir yol var.
