Son günlerde gündem olan 5 TL üzerindeki Atatürk rölyefi hakkında açıklama yapan darphane, toplumsal medyada paylaşılan görsellerin gerçeği yansıtmadığını belirtti. Bu açıklamanın akabinde rölyefin ne olduğu merak edildi. Peki, Rölyef nedir? Rölyef sanatı nasıl yapılır? Rölyef çalışması ne demek?
RÖLYEF NE DEMEK?
Rölyef, bir yüzeyin üzerinden çıkıntı yapacak halde oyulmuş yahut şekillendirilmiş sanat yapıtlarını tabir eden bir tabirdir. Bu sanat yapıtları ekseriyetle fotoğraf yahut heykel sanatında kullanılır. Rölyefte, figürler, sahneler yahut desenler, temel olarak bir düzlem üzerine kabartma yahut oyulma teknikleriyle işlenir.
RÖLYEF SANATI NAISL YAPILIR?
Malzeme Seçimi:
Rölyef sanatı için kullanılacak gereç çoklukla kil, taş, ahşap, alçı, metal yahut plastik üzere çeşitli malzemeler olabilir. Seçilen materyal, sanatkarın tercihlerine ve yapıtın özelliklerine bağlı olarak belirlenir.
Hazırlık Çalışmaları:
Sanatçı, rölyefin yapılacağı malzemesi hazırlar. Bilhassa kil, alçı yahut plastik üzere formlanabilir gereçlerin düzeltilmesi, yumuşatılması ve işlenebilmesi için ön hazırlıklar yapılır.
Tasarım ve Planlama:
Sanatçı, yapıtın konseptini belirler ve bir tasarım yapar. Bu etapta kompozisyon, ayrıntılar ve rölyefin genel yapısı planlanır.
Şekillendirme ve Oyma:
Seçilen materyal üzerine tasarım uygulanır. Bu, materyalin şekillendirilmesi, oyulması yahut kabartma yapılması manasına gelir. Ahşap, taş yahut metal üzere gereçlerde oyma, alçı, kil yahut plastik üzere gereçlerde kabartma süreçleri gerçekleştirilir.
Detaylandırma ve Pürüzlendirme:
Sanatçı, yapıta ayrıntılar ekler ve yüzeyi pürüzlendirir. Bu evre, yapıtın derinliğini ve görsel cazipliğini artırmaya yöneliktir.
Boyama ve Finisaj:
Rölyefin materyaline bağlı olarak, renklendirme süreci gerçekleştirilebilir. Ahşap, alçı yahut taşın doğal tonları korunabilir yahut metal gereçler boyanabilir. Finisaj süreciyle eser tamamlanır.
RÖLYEF ÇALIŞMASI NE DEMEK?
Rölyef çalışması, bir sanatkarın belli bir materyal üzerinde kabartma yahut oyma teknikleri kullanarak ürettiği sanat yapıtını tabir eder. Bu çalışmalar çoklukla duvarlara asılan panolar, heykeller yahut dekoratif nesneler olabilir. Rölyef, sanatkarın dokunuşunu ve tabirini izleyiciye aktarabilme yeteneğini vurgular.
RÖLYEF SANATININ TARİHİ
Kabartma sanatındaki geçmişi Antik Yunan’a ve daha öncesindeki eski Anadolu uygarlıklarına kadar dayanan Türkiye, bu esaslı mirasını birçok kabartma sanatı kısmında devam ettirmektedir. Bu kabartma sanatı kısımlarından Türkiye’de en sık rastlananlarından birisi bakır (kabartma) rölyef sanatıdır. Tablolar, duvar kompozisyonları, dekoratif kaplamalar (şömine, davlumbaz, kapı, sehpa ve çeşitli eşya kaplamaları üzere örneklerine günümüzde sıkça rastlanmaktadır. Türkiye’de bu hedefle üretim yapan firma ve şahıslar daha çok Elazığ, Urfa, Erzincan, Konya, Çorum ve Samsun vilayetlerimizde yer almaktadır. Lakin birçok kültürel tarihe sahip olan sanat kolunda olduğu üzere Türkiye’deki bakır kabartma ile sanat olarak ilgilenen uzman sanatçı sayısı çok azdır. Ayrıyeten Kabartma sanatı icra edilirken büsbütün klâsik yolların kullanılması, el emeğinin çok fazla olması ve ortaya çıkan yapıtların eşsiz olması bakır rölyef sanat yapıtlarını çok pahalı kılmaktadır.
