Psikoterapinin, ruhsal düzgünleşme ve gelişme sağlayan bir usul olduğu kanıtlanmıştır. Araştırmalar, psikoterapinin ruhsal problemleri gidermede %85 tesirli olduğunu bulmuştur. %85 tesirlilik oranı, psikoterapide hangi tekniğin kullanıldığından bağımsızdır. Bütün terapilerde ortak olan özellikler güzelleşmede ve ruhsal gelişimde %30 tesirlidir, beklenti %15, spesifik terapi teknikleri %15 ve terapi dışı faktörler yani kişinin hayatındaki değişimler ise %40 tesirlidir. Bütün terapilerde ortak olan özellikler; terapist ile danışan ortasında kurulan terapötik bağın niteliği ve terapistin ilgili ve dikkatli olması, danışanın sürecini anlayabilmesi üzere şahsî faktörlerdir.
1.Psikoterapi yaşananların anlatılabilir hale gelmesini sağlayabilir.
Konuşma terapisi metodunu kullanan psikoterapiler, danışanlara tecrübelerini anlatma imkanı verir. Tecrübelerimiz, bizde ham halleriyle gizlidir. Şimdi sözlere dökülmemişlerdir ve nasıl söz edebileceğimizi her vakit bilemediğimiz yaşantılar olarak depolanırlar. Psikoterapide, bu yaşantıları sözlere dökebilmemiz için kendimize ilişkin bir alana sahip oluruz. Sözlere dökme denemesi, bu alanda görece daha kolaydır; zira inançlı, sonları makul, etik ve saklılık prensiplerinin geçerli olduğu bir alandır. Nasıl anlatacağımızı bilemediğimiz yaşantıları, inançla sözlere dökme ve söz etme talihi buluruz. Evvelce tanımsız bir biçimde birikmiş yaşantılar, terapistin de yardımı ile tanımlanarak mana kazanırlar. Hem tabir etmenin rahatlığını, hem de tanımlamanın anlamlılığını buluruz.
2. Psikoterapide, acı veren yaşantılarımıza karşı duyarsızlaşabiliriz.
Psikoterapide, bize sıkıntı gelen bir tecrübesi anlattıkça, içinde derinleşmek ve anlamak için tekrar tekrar anlattıkça; bu tecrübenin neden olduğu ağır his yükü azalır. Bu tecrübesi hatırlarken hissettiğimiz acı azalır. Acı azalınca bu tecrübe üzerine konuşmak, anlatmak ve bize olan tesirini anlamaya çalışmak daha kolay hale gelir. Tecrübenin getirdiği duyguyu taşımak kolaylaşabilir.
3. Psikoterapi, kişinin yaşantılarının sorumluluğunu almasını sağlayabilir.
Kişi, kendini başına bir şeyler gelen, birtakım aksiliklere maruz kalan biri olarak söz etmekten yaşadıklarının sorumluluğu alan birine dönüşür. Yaşantıları üzerindeki tesirini fark eder. Pasif pozisyondan faal pozisyona geçer; obje pozisyonunda özne pozisyonuna geçer. Yapılan, edilen, başına gelen kişi pozisyonundan yapan, eden, isteyen, arzulayan, müsaade veren yahut müsaade vermeyen pozisyonuna geçer.
4. Psikoterapi, düzeltici bir duygusal tecrübedir.
Büyümemiz ve gelişimimiz sırasında kimi olumsuz tecrübeler ömürüz olabiliriz ve bu yaşantıları içselleştirmiş olabiliriz. Bu olumsuz yaşantıları içselleştirdiğimizde, yaşantıların yarattığı çeşitli olumsuz algılardan kendi kendimize sıyrılmamız pek mümkün olmayacaktır. Büyüme ve gelişim devrimizde yetersiz ya da istikrarsız bakım almış olabilir. Psikoterapide, çeşitli aksilikleri olan bu bakım tecrübesi; istikrarlı ve kâfi bakım veren terapist sayesinde düzelecek, terapinin sağladığı istikrarlı ve kâfi bakım içselleşebilecek ve eski olumsuz algılar yeni olumlu algılarla yer değiştirecektir. Bu özelliğiyle psikoterapi, düzeltici bir duygusal tecrübedir.
5. Psikoterapi, kişinin kendine ve başkalarına karşı taşıdığı temsilleri düzenler.
Zihnimizde kendimize ve ötekilere dair birtakım temsiller vardır. Öbür bir deyişle, kendimizle ve öteki beşerlerle ilgili, kendimizin nasıl olduğu ve öbür insanların nasıl olduğu ile ilgili birtakım fikirlere sahibizdir. Kendimize ve ötekilere dair temsillerimiz, gelişim sürecimizde şekillenir ve bu devirdeki tecrübelerimize bağlı olarak oluşur ve çoğunlukla değişmez kemik yapılar halini alır. Psikoterapi, bu görece sığ ve değişmez temsilleri irdeleyerek, kendimize ve öteki insanlara dair niyetlerimizin daha güçlü, kapsamlı, gelişmiş, gerçekçi ve bütünlüklü olmasını sağlar.
6. Psikoterapi, kişinin kendini sakinleştirme kapasitesini artırır.
Kendini sakinleştirme hüneri temel olarak beş altı yaşlarında oturur; lakin birtakım şahıslarda bu aldıkları bakımın özelliğinden ötürü daha fazla kimilerinde ise daha azdır. Kendini sakinleştirme marifeti görece az olan şahıslar, hisleriyle baş etmekte daha fazla zorlanırlar, bilhassa ağır hisler karşısında hayli çaresiz hissedip bu çeşit hislerle baş edemediklerini düşünebilirler. Bakım veren kişi, bakım verdiği kişi için hisleri düzenleme fonksiyonunu sağlar, vakitle bu fonksiyon içselleştirilir ve kişi kendi kendini sakinleştirebilir hale gelir. Sistemli psikoterapiye giden bir kişinin, kendini sakinleştirme kapasitesi artabilir.
7. Psikoterapi, belirsizliğe tahammül edebilme kapasitesini artırır.
Duygularımızı düzenleme ve kendimizi sakinleştirme kapasitemiz arttıkça belirsizliklere, zorluklara, hayal kırıklıklarına, tansiyonlara ve engellenmelere karşı tahammül kapasitemiz artar. Psikoterapi, bu çeşit durumlara karşı tahammül etme kapasitemizi artırır. Psikoterapi, daha az telaşlı hale gelmemizi, korku hissettiğimizde de korkumuzu yatıştırabilir hale gelmemizi sağlar.
8. Psikoterapi, kendi üzerimize düşünebilme kapasitemizi artırır.
Psikoterapide, kişinin kendi tecrübelerini sözlere dökmesi, tanımlaması, yaşadıklarını anlamlandırması; tecrübelerinin derinliklerini ve manalarını araştırması; his yükünü taşıyabilir, telaşını denetim edebilir hale gelmesi ve bu sayede tecrübelerini daha fazla irdeleyebilmesi kendi üzerine düşünebilme kapasitesini artırır. Kaçınılan hususlar üzerinde durabilme ve düşünebilme kapasitesi; başka mevzuların ise daha derin katmanlarını düşünüp araştırabilme marifeti verir.
9. Psikoterapi, hislerimizi refleksif davranışlara dökmek yerine üzerine düşünebilmemizi sağlar.
Bazı hislerimizi gereğince irdeleyemez, anlamlandıramaz ve tanıyamayız. Üzerine düşünmek yerine şuurlu bir biçimde çok da istemeden kimi davranışlarda bulunuruz. Bu davranışlarımız, birtakım hislerimizin ve ruhsal sürecimizin yansımasıdır; lakin neyi neden yaptığımızın tam olarak farkında değilizdir. Psikoterapi, ani davranışlarda bulunmadan evvel bireye duygusal süreçlerini tanıma, manaya ve üzerine düşünebilme, hasebiyle düşünerek ve neyi neden yaptığını bilerek hareket etme imkanı verir.
10. Uzun dönemli bir psikoterapi beynin yapısını değiştirir.
Psikoterapi, ruhsal süreçlerimizi ve şahsî gelişimimizi etkilemenin yanında beyin yapımızı da değiştirerek çeşitli kalıcı değişimlere neden olur. Frontal lob daha fazla kullanılabilir hale gelir. Frontal lobun daha fonksiyonel hale gelmesi, yaşantılarımıza farklı açılardan bakmamızı sağlar. Yeni örüntüler ve bakış açıları gelişir.
