Siz ya da sevdiğiniz birinin sarı nokta hastalığı öteki ismiyle yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) olduğunu öğrendiğinizde pek çok insan üzere muhtemelen bu hastalık hakkında çok az şey biliyorsunuzdur.
YBMD 50 yaş üstü şahıslarda görme kaybının en kıymetli nedeni olan yaygın bir göz hastalığıdır. Makula, gözün gerisinde bulunan retinanın en hassas kısmı olup, baktığımız objeleri net görmemizi sağlayan milyonlarca hücreden oluşur.
Retina manzarayı elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyalleri görme sonu (optik sinir) yoluyla beynin ilgili bölgesine gönderir. Burada sinyaller gördüğümüz imgelere dönüştürülür.
Makula rastgele bir nedenle hasar gördüğünde, baktığımız yerin merkezi bulanık yahut karanlık olabildiği üzere, nesneler kırık, eğilmiş yahut olduğundan küçük ya da büyük görünebilir.
İşte bu nedenle YBMD ( beğenilen sarı nokta hastalığı ) yüzleri tanıma, araç kullanma yahut okuma-yazma, elişi yapma ve yemek pişirme üzere günlük işlerimizi yapmamızı engelleyebilir.
Sarı nokta göz hastalığı bazen çok yavaş ilerler ve uzun yıllar görüş kaybı olmaz. Bazen de süratli ilerleyerek bir yahut iki beğenilen önemli görme kaybına ve tam bir körlüğe yol açabilir.
Bu yazıda sarı nokta hastalığının belirtileri, sarı nokta hastalığı tedavisi ve bu husustaki son gelişmelerle birlikte birtakım hastalarda uygulanabilen sarı nokta hastalığı ameliyatına dair bilgiler bulacaksınız. Yazının sonunda ise sarı nokta ile ilgili akla takılan soruların karşılıkları yer almaktadır.
Sarı Nokta Hastalığı Belirtileri
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu bazen hiç bir belirti vermeden de ortaya çıkabilmektedir. Lakin kısaca sarı nokta belirtileri için şunları sıralayabiliriz;
Görme kalitesinde düşüş
Görme kaybı
Göz önünde karartılar belirmesi
Cisimleri kırık üzere görme
Renklerin birbirine karışması
Bulanık görme
Kimler daha risklidir?
İleri yaş:Yaşa bağlı makula dejenerasyonu için en değerli risk faktörüdür. 60 yaşından sonra daha sık görülse de günümüzde daha erken yaşlarda ortaya çıkabilmektedir.
Sigara: Araştırmalar, sigaranın sarı nokta hastalığı riskini ikiye katladığını göstermektedir.
Irk: Beyaz ırkta daha yaygındır.
Ailesel ve genetik yatkınlık: Ailesinde YBMD olanlar daha yüksek risk altındadır. YBMD riskini artıran çok sayıda gen keşfedilmesi yanında sigara ve istikrarsız beslenme üzere faktörler sarı nokta hastalığı oluşumunu etkilediğinden, hastalığı ortaya çıkmadan evvel teşhis edebilecek hiçbir genetik test yoktur. Bu nedenle hastalık öncesi rutin genetik test yapılması gereksizdir.
Retina Uzmanına Sormanız Gereken Sorular
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu hastalığım tedavi edilebilir mi?
Bu hastalık gelecekte görmemi nasıl tesirler?
Hangi belirtiler ortaya çıkarsa sizi bilgilendirmeliyim?
Beslenme ve alışkanlıklarımda, hayat stilimde değişiklik yapmalı mıyım?
Görme kaybı derecesi bireyden şahsa değiştiği için birbirinden farklı yardımcı görme araçları vardır. Bunlar:
Yüksek numaralı gözlükler ile okuma
Dijital el büyüteci ve görüntü büyüteçler
Büyük baskı ve konuşma sistemleri olan bilgisayarlar
Konuşan saatler ve hesap makineleri
Basılı metni büyütmek için kamera ve kapalı devre televizyon kullanan bilgisayar teknolojileri
YBMD ile Birlikte Yaşamak
YBMD ye bağlı görme kaybı hayatınızı derinden etkileyebilir.
Çalışma, cümbüş ve günlük aktivitenizi azaltmanız gerekebilir.
Aile ve arkadaşlarınızdan daha fazla yardım istemek zorunda kalabilirsiniz.
Bu durum izolasyon ve depresyona yol açabilir. Gereken hallerde ruhsal tedavi almanın yanı sıra,
Sizin de yapabileceğiniz birtakım şeyler moralinizi ve motivasyonunuzu korumanıza yardımcıdır.
Görsel Halüsinasyonlar Olabilir mi?
Ciddi görme kaybı olan şahıslar bazen görsel halüsinasyon dediğimiz insanların, hayvanların, binaların yahut görünümlerin detaylı fotoğraflarını görebilirler. Bu durum telaş verici olsa da bir akıl hastalığının belirtisi değildir.
Mesela, bir kol yahut bacağını kaybetmiş kimi insanların hala parmaklarını yahut parmaklarının kaşındığını hissetmesi üzere, beynimiz görmediğimiz halde görme hafızamızı kullanarak manzaraları kendi başına oluşturabilir. Bu özellik, ileri YBMD’li bireylerde önemli görme kaybının yaygın bir yan tesiridir. Fakat, ekseriyetle 1-1.5 yıl sonra geçer.
Halüsinasyonları azaltmak için, bir ışık ya da televizyon açmak gözlerinizi kapatmanız yahut birkaç dakika boyunca gerçek bir objeye odaklanmanız yararlı olabilir.
Beslenme ve Alışkanlıklar Sarı Nokta Hastalığında Tesirli midir?
Evet. Sarı nokta hastalığın (YBMD) ile sigara alışkanlığı ortasında kıymetli bir temas vardır. Aşağıdakileri yaparak YBMD riskinizi azaltabilir yahut ilerlemesini yavaşlatabilirsiniz:
Sigara içmekten kaçının!!
Düzenli idman yapın.
Kan basıncınızı (tansiyon) ve kolesterol düzeyinizi olağan hudutlarda tutun.
Yeşil yapraklı sebzeler, meyveler ile balık ve zeytinyağından güçlü bir beslenme alışkanlığı kazanın.
Vitamin D düzeyiniz düşük ise kesinlikle doktor kontrolünde D vitamini desteği alın.
