ERZURUM Atatürk Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Çağlar Özer, depremin yıkıcı taraflarının şuurunda olunup, birebir vakitte da faydalı yanlarından faydalanmak gerektiğini bildirerek, “Depremler sayesinde jeotermal kaynaklarımız, verimli ovalarımız, turistlik alanlarımız var, jeotermal alanlardan faydalanarak elektrik üretim tesisleri var. Hasebiyle zelzelelerin aslında ziyanlı tesirlerinden kurtulup faydalarından faydalanmak mümkün” dedi.
Erzurum Kalkınma Vakfı (ERVAK) ile Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) tarafından ‘Deprem Gerçeği ve Erzurum’ bahisli panel düzenlendi. ETÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen panelde konuşan ETÜ Rektörü Prof. Dr. Bülent Çakmak, ülke topraklarının yüzde 96’sının farklı oranlarda sarsıntı tehlikesine sahip bölgeler içerisinde yer aldığını bildirdi. Prof. Dr. Çakmak, 1900 ile 2024 yılları ortasında Türkiye’de kıymetli ölçüde can ve mal kayıplarına yol açan 300’den fazla sarsıntı meydana geldiğini tabir ederek, “1919, 1939 Erzincan, 1999 Gölcük, 2023 Kahramanmaraş sarsıntıları büyük yıkıma neden olan sarsıntılar ortasında yer alıyor. Türkiye’nin faal fay çizgileri olan Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fay çizgilerine yakın bir pozisyonda yer alan Erzurum’da değerli derecede depremsellik riski yaşanmaktadır. Tarih boyunca çeşitli büyüklüklerdeki sarsıntılar bunu teyit etmektedir. Türkiye’nin zelzele gerçeği kaçınılmazdır. Fakat hazırlıklı olmak, tedbir alarak yaşanacak mümkün zelzelelerin olumsuz tesirlerini büyük ölçüde azaltacaktır. Sarsıntı şuurlu toplum oluşturmak, yapı güvenliğini sağlamak, kontrolleri sıklaştırmak afet idaresini daima geliştirmek Türkiye için zorunluluktur” diye konuştu.
‘DERS ALMIYORUZ’
Panelin moderatörlüğünü yapan ETÜ Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Kısım Lideri Prof. Dr. İlker Kazaz da sarsıntılarda çok can kaybı yaşandığını, binlerce binanın göçtüğünü, çok büyük ekonomik kayıplar meydana geldiğini bildirerek, “Son yüzyılda Türkiye’de 7 ve üzerinde 16 büyük sarsıntı olmuş. Bunu hiçbir vakit aklımızdan çıkarmamamız gerekiyor. Bir yüzyıl öncesine daha gidecek olursak benzeri zelzeleler yeniden gerçekleşmiştir. Demek ki önümüzdeki yıllarda da bu 7 ve üzerinde birçok zelzele meydana gelecek. Bu sarsıntı gerçeği değişmiyor. Değişmeyen bir konu daha var. Sarsıntılar sırasında gözlemlenen temel kusurların, ne yazık ki tekrarlanan meseleler olarak karşımıza çıktığını görüyoruz. Bu sarsıntılardan yaşanan acılardan ders almadığımızı görüyoruz” dedi.
‘DOĞAL BİR OLAY’
Atatürk Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Çağlar Özer, panelde merkezin çalışmaları hakkında bilgi verdi. Bölgede kurdukları istasyonlarla sismik hareketliliği takip ettiklerini belirten Özer, “Ülkemiz Alp Himalaya zelzele jenerasyonunda olduğu için aslında zelzele bizim için doğal bir olay. Daima olacak ülkemizde. Zira ülkemizin bulunduğu yer kabuğu başka alanlara nazaran daha genç. Genç olduğu için yer kabuğunun oturması için jeolojik alanda uzun bir vakit gerektiriyor” diye konuştu.
Deprem zararlarına ait de konuşan Doç. Dr. Özer, şunları söyledi:
“Deprem ziyanlarının en aza indirilmesi için çok parametre var. Bilhassa yerleşeceğimiz yerin çok ayrıntılı formda araştırılıp gerçek formda belirlenmesi, alüminyum ve çökel kalınlığın fazla olduğu alanlara yerleşmemek ve bilhassa tabana uygun yapı tasarlanması gerekli. 21’inci yüzyılda zelzeleden yıkılmayacak yapılar yapmak pekala mümkün. Yalnızca biraz daha ihtimamlı ve teknolojiyi kullanmak gerekiyor. Zelzeleler sayesinde jeotermal kaynaklarımız, verimli ovalarımız, turistlik alanlarımız var, jeotermal alanlardan faydalanarak elektrik üretim tesisleri var. Münasebetiyle sarsıntıların aslında ziyanlı tesirlerinden kurtulup yararlarından faydalanmak mümkün.”
ETÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, 1800’lü yıllardan Cumhuriyet periyoduna kadar Erzurum’da meydana gelen sarsıntılarla ilgili bilgi verdi.
