Son günlerde İran ile Batı ortasındaki nükleer muahede tartışmalarıyla tekrar gündeme geldi.
Avrupa ülkeleri, İran’ın mutabakat yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda 2015’teki nükleer mutabakatta yer alan “snapback mekanizmasını” devreye sokabileceklerini açıkladı.
Bu açıklama, milletlerarası basında ve diplomatik etraflarda büyük merak uyandırdı.
Peki; snapback düzeneği nedir, ne işe fayda? İşte ayrıntılar…
SNAPBACK DÜZENEĞİ NEDİR
Snapback sistemi, İran’ın nükleer mutabakat yükümlülüklerini ihlal etmesi durumunda BM yaptırımlarının 30 gün içinde otomatik olarak geri gelmesini sağlar.
2015’te imzalanan Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (KOEP) kapsamında, İran’ın muahedeye uymaması halinde uygulanacak yaptırımların otomatik olarak tekrar yürürlüğe girmesini sağlayan hususa “snapback” deniyor.
BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararında yer alan bu sistem, taraf devletlere İran’ın yükümlülüklerini önemli biçimde ihlal ettiğini düşündüklerinde mevzuyu BM’ye taşıma hakkı tanıyor.
BM YAPTIRIMLARI
2231 sayılı karar uyarınca, mutabakata taraf rastgele bir devlet İran’ın önemli halde yükümlülüklerini ihlal ettiğini düşünürse, mevzuyu BM Güvenlik Konseyi’ne taşıyor.
30 gün içinde yeni bir karar alınmazsa, daha evvel kaldırılan BM yaptırımları otomatik olarak yürürlüğe giriyor.
Bu yaptırımlar ortasında silah ambargosu, İran’ın nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip füze geliştirmesi yasağı ve birçok kişi ile kuruluş için mali ve seyahat kısıtlamaları yer alıyor.
Uzmanlara nazaran, snapback düzeneği İran’a yönelik en güçlü diplomatik ve ekonomik baskı araçlarından biri olarak öne çıkıyor.
Anlaşmaya taraf ülkeler, bu sistem sayesinde İran’ın nükleer programını sınırlamaya yönelik adımlarını garanti altına alabiliyor.
