Tüm dünya mutfaklarında kullanılan soğan, çok düzgün bir besin kaynağıdır. Öte yandan soğan yalnızca mutfaklarda değil tıpkı vakitte tıbbi emeller ve cilt bakımı için de kullanılmaktadır.
Soğanın bileşikleri ortasında antioksidan tesire sahip kuersetin (quercetin) ve ona karakteristik kokusunu veren kükürtten varlıklı bileşenler yer alır.
Soğanın esas yararlarından kimilerine ve ayrıyeten Türkiye’de çokça tüketilen bu besinin tüm özelliklerinden en düzgün biçimde yararlanmak için kimi ipuçlarına göz atalım.
SOĞANIN SIHHATE FAYDALARI
Soğanın sıhhatimiz için çeşitli yararları vardır ve bugüne kadar yapılmılş olan birçok araştırma, soğanın yararlarına dair birçok bulgu ortaya koymuştur.
Zayıflamaya Yardımcı Olur
Soğan, istenmeyen yağların daha kolay yakılmasına yardımcı olabilir. Soğan, metabolizmayı hızlandıran ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olan, kademeli ve doğal kilo kaybını destekleyen çeşitli esansiyel yağlar ve mineraller içerir.
Soğanda bol ölçüde bulunan kuersetin, antioksidan tesire sahip bir flavonoiddir. İltihaplanmaları ve birtakım kanser tiplerini önlemenin yanı sıra, kuersetin metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını uyarır.
Soğanın kabuğu (özellikle mor-kırmızı olanı) diyet yoluyla sistemli olarak elde ettiğimizden yaklaşık 20 kat daha fazla kersetin içerdiğinden, meyve suları, çorbalar yahut seçtiğiniz öbür tanımların hazırlanmasında kullanılması tavsiye edilir.
Soğan ayrıyeten birden fazla endüstriyel besinden daha düşük kalorilidir, bu da tokluk sağlamak için daha küçük porsiyonların tüketilmesi manasına gelir.
Tek bir paketli kurabiye yaklaşık 65 kaloridir, bu paha neredeyse bir soğanla (64 kcal) birebirdir. Kestirim edin, hangisi en çok tokluk sağlıyor ve beş dakika sonra sizi acıktırmıyor?
Soğanda bulunan diyet lifleri, mideyi doldurdukları ve sindirimi geciktirmenin yanı sıra daha fazla kalori tüketimini önledikleri için kilo verme sürecine yardımcı olur.
Ve bedenimizde bulunan toksinlerin büyük bir kısmının yok edilmesinden de sorumlu olan liflerdir. Metabolik süreçlerden kaynaklanan yahut hatta sistemsiz bir diyetle bedene giren toksinler, fazla ölçüde iltihaplanmaya ve birçok hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir.
Testosteron Düzeylerini Artırır
Araştırmalar, günlük soğan tüketiminin erkeklik hormonu seviyelerini artırmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
20 gün boyunca soğan suyu tüketiminin yapıldığı bir araştırmada, testosteron üretiminin doğal bir uyarıcısı olan luteinize edici hormon (LH) seviyelerinde değerli bir artış gözlemlendi.
Ancak araştırmacılar, sırf daha yüksek konsantrasyonlarda soğan suyu alan kümelerin yüksek luteinize edici hormon düzeylerine sahip olduğunu gözlemledi. Yeniden de sonuçlar umut vericidir ve soğanın testosteron düzeylerini atırıcı diyete ek olmasına yardımcı olabilir.
Dolaşımı İyileştirir
Soğanı sistemli olarak tüketmek kan akışını güzelleştirmeye yardımcı olabilir ve damarlarda tıkanıklık oluşumunu önleyebilir.
Bu, kan pıhtılarını önleyen ve LDL (kötü kolesterol) düzeylerini düşürebilen bir bileşik olan DADS (dialil disülfid) ile ilgili soğan özelliklerinden bir başkasıdır.
Araştırmacılar, Hindistan’da hiç soğan yahut sarımsak tüketmemiş birtakım toplulukların, iki sebzeyi nizamlı olarak tüketmeye alışmış olanlardan değerli ölçüde daha yüksek LDL kolesterol ve trigliserit düzeylerine sahip olduğunu gözlemledi.
Kabızlığı Önler
Araştırmalar, yapmamız gerekenden daha az lif tükettiğimizi ve sıhhat kurumları tarafından önerilen günlük 25-30 gram diyet lifi gayesine nadiren ulaştığımızı gösteriyor.
Gün boyunca en az bir orta uzunluk soğan tüketerek, diyetinizde önerilen lif alımının yüzde 10’unu zati almış olacaksınız. Bu ölçü, bağırsak işlevini düzgünleştirmek ve düşük lif tüketiminden kaynaklanan kabızlığı önlemek için kafidir.
Sindirim sisteminin daha yeterli çalışması, toksinlerin bağırsak duvarında birikmesini mahzurlar ve yağ yakımını kolaylaştırır. Kronik kabızlık ayrıyeten bağırsak kanseri gelişme riskini artırır.
Cilt Yaşlanmasını Önler
A, C ve E vitaminleri büyük antioksidan özelliklere sahiptir ve ultraviyole ışınlarının ve çok hür radikallerin neden olduğu cildin erken yaşlanmasını önleyebilir.
C vitamini ayrıyeten cildin sıkılığı ve kırışıklıkların önlenmesi için gerekli protein olan kolajen üretiminde de vazife yapar. Kuersetin ve kükürtlü bileşikler de daha az ince çizgi ile pürüzsüz bir cilde katkıda bulunur.
Diyette tüketmenin yanı sıra taze soğan suyu ile cilde masaj yapmak dolanımı arttırır ve dokunun genel görünümünü güzelleştirir, cildi daha yumuşak ve esnek hale getirir.
Kan Şekeri Düzeylerini Düzenler
Soğanlar, hücrenin glikoza toleransını artıran ve insülin hassaslığını artıran bir mineral olan krom açısından doğal olarak zengindir. Soğanlar ayrıyeten bir bitki insülini üzere davranan bir unsur olan glukokinin içerir.
Tüm bunlar soğanın tatlı yeme dürtüsünü denetim etmesine, iştahı düzenlemesine ve tip 2 diyabeti önlemesine yardımcı olur.
Kanserin Önlenmesine Yardımcı Olur
Bir dizi çalışma, soğandaki polifenollerin ve kükürt bileşiklerinin kolon, mide, yumurtalık ve gırtlak dahil olmak üzere muhakkak kanser tiplerinin büyümesini önleyebileceğini göstermiştir.
Araştırmacılar ayrıyeten, çok ölçüde sarımsak ve soğan tüketen Çinlilerin mide kanserine yakalanma riskinin, bunları tüketme alışkanlığı olmayanlara nazaran yüzde 40 daha düşük olduğunu gözlemlemiştir.
Bunun dışında ABD’nin Georgia eyaletinin soğan yetiştirmesiyle ünlü bir bölgesinde mide kanserinden vefat oranlarının ülkenin geri kalanından neredeyse yüzde 50 daha düşük olduğu bilinmektedir.
İltihap Önleyicidir
Vücut iltihaplanmasıyla çabada araştırmacılardan sarımsak kadar ilgi görmemesine karşın soğan, bedenin iltihaplanma yansısını aktive eden bağışıklık sistemi hücreleri olan makrofajların aktivitesini yok eden umut verici bir besin olduğunu göstermiştir.
Soğanın bu yararları, yağ asitlerinin oksidasyonunu engelleyen kuersetin tesiriyle elde edilebilir. Oksitlenmiş yağ asitlerinin konsantrasyonu ne kadar düşükse, bağışıklık sisteminin iltihap cevabı o kadar düşük olur.
Enfekte bölgelere uygulandığında soğanın antibiyotik ve antibakteriyel fonksiyonu de vardır.
Saçı Güçlendirir
Soğan suyu, saç dökülmesi yahut çok ince saçlardan şikayetçi olanlar için bir yardımcı olabilir. Soğanın keskin kokusunu gizlemek için bir soğanı, yarım yemek kaşığı bal ve seçtiğiniz bir ölçü esansiyel yağ ile bir karıştırıcıda karıştırın.
Saç derisine uygulayın ve saç boyunca yeterlice yayın. Gece boyunca bekletin ve sonraki sabah durulayın. En uygun sonuçlar için haftada 2-3 defa tekrarlayın.
İdrar Söktürücüdür
Soğan, bağırsakların çalışmasını kolaylaştırmasının yanı sıra içerdiği mineraller ve flavonoidler sayesinde idrar söktürücü tesir yaptığı için böbrek işlevlerini da geliştirir.
Her gün su ile hazırlanmış soğan suyu içmek yalnızca kilo vermenize yardımcı olmakla kalmaz, tıpkı vakitte toksinleri atarak böbrek taşı oluşumunu da önlemeye yardımcı olur.
SOĞANIN BESİN DEĞERLERİ
Soğanı yalnızca yemeklerimizi tatlandırmakla kalmaz, tıpkı vakitte, birçok besini birebir anda almamızı da sağlar.
İçeriğindeki B vitamini, C vitamini, E vitamini ve A vitamini ile mükemmel bir vitamin kaynağıdır.
Soğan ayrıyeten yeterli ölçüde potasyum, fosfor, selenyum, kalsiyum ve magnezyum içerir ve yüzde 90 su içeriğinin haricinde bize şahane bir lif kaynağı sunar.
SOĞAN TÜKETİMİ İLE İLGİLİ İPUÇLARI
Artık soğanın yararlarını öğrendiğimize nazaran, soğanın tüm yararlarından yararlanmak için birtakım tekliflere göz atabiliriz:
Nasıl soyulur?
Soğanı kestiğimizde hücreler parçalanır ve gözlerimizi sulandıran kimi enzimler salgılanır. İşte soğanı gözleriniz sulanmadan soyabilmeniz için birtakım ipuçları:
– Soğanı soymadan evvel soğuk suda yıkayın.
– Soğanı akan suda soyun.
– Soğanı soymadan evvel düşük güçte 1 dakika mikrodalgaya alın.
– Gözlerde tahrişe neden olan enzimlerin salınımını en aza indirmek için keskin bir bıçak kullanın.
– Soğanı soymadan evvel 10-15 dakika buzdolabında bekletin.
Çiğ mi, pişmiş mi?
Pişmiş soğan da sıhhate hayli yararlı olmasına karşın, çiğ soğan daha yüksek düzeylerde kükürt organik bileşiklere sahiptir.
Çiğ zerzevatın bariz aromasından hoşlanmıyorsanız, kullanmadan evvel soyulmuş soğanı bir saat suda bekletmeyi deneyin.
Kilo vermeye çalışanlar için az kalori ile tokluğu arttırmanın püf noktası, dilimlenmiş soğanı biraz zeytinyağı ve tadına nazaran baharatlar ile yemektir. Soğanın tadı, daha az sağlıklı ek hususlara (tuz ve yağ gibi) olan muhtaçlığı azaltır ve iştahınızı denetim etmenize yardımcı olur.
Ancak kendinizi çiğ soğanla sınırlamayın: Izgara soğan, soğanlı çorbalar, kremalar, salatalar, dolgular ve öbür hafif tarifler hazırlayın.
SOĞAN SUYU TARİFİ
Soğanın tüm yararlarından yararlanmanın en düzgün yollarından biri günlük en az bir yahut iki bardak soğan suyu tüketmektir.
Soğan suyu nasıl hazırlanır:
– Orta uzunluk bir soğanın kabuğunu soyun (en yüksek konsantrasyonda kuersetin bulunduğundan kabuğunu mümkün olduğunca az çıkarın) ve dilimleyin. Daha fazla antioksidan için mor-kırmızı soğanı tercih edin.
– Dilimlenmiş soğanı 3 bardak su ile kısık ateşte 10 dakika (veya dilimler şeffaflaşana kadar) pişirin.
– Tencereyi ateşten alıp soğumaya bırakın.
– Her şeyi blenderdan geçirin ve süzmeden ve tatlandırmadan için.
SOĞAN ÇAYI TARİFİ
Soğan suyu üzere soğan çayı da tıbbi özelliklere sahiptir ve öksürük ve boğaz ağrısı üzere teneffüs yolu hastalıklarının tedavisine yardımcı olabilir. İdrar söktürücü olan çay ayrıyeten böbrek sıkıntılarına karşı yardımcı olur ve zayıflamaya yardımcı olabilir.
Çayı soğan kabuklarından yahut dilimlerinden yapabilirsiniz. Yalnızca kabukları yahut dilimleri on dakika kaynatmak ve içmeden evvel süzmek kafidir. İsterseniz soğanın besbelli lezzetini yumuşatmak için limon kabuğu rendesi yahut zencefil de ekleyebilirsiniz.
