Kaygı, hayatımızın bir kesimi olarak neredeyse herkesin deneyimlediği bir histir. Herkes vakit zaman bir imtihan öncesinde, kıymetli bir konuşma yapmadan evvel ya da sevdiğimiz birini kaybetme kaygısıyla korku hissedebilir. Lakin birtakım beşerler için telaş, olağandan daha fazla ve daha uzun vadeli hale gelir. Pekala telaş nedir, nasıl tesirler ve ona karşı nasıl bir yaklaşım benimsemeliyiz?
Kaygı Nedir?
Kaygı, direkt hayatta kalma içgüdümüzle temaslıdır. Bedenimiz, tehditlere karşı hazırlıklı olmak için telaş sinyalleri gönderir. Lakin, bu tehditler bazen gerçekte var olmayan, yalnızca zihnimizde yarattığımız senaryolardan kaynaklanabilir. Zihnimiz, geçmiş tecrübelerimizi ve gelecekle ilgili belirsizlikleri daima olarak işler, bu da korkunun tetiklenmesine yol açar.
Kaygı, aslında bedensel bir reaksiyon olarak başlar. Kalp atışımız hızlanabilir, kaslarımız gerilebilir ve nefesimiz düzensizleşebilir. Zihinsel olarak ise, korku, daima tasa, niyet döngüleri ve felakete uğrama endişesiyle kendini gösterir. Derdin şiddetli olduğu durumlarda, bu fikirler günlük yaşantımızı engellemeye, fonksiyonel olmayan davranışlara yol açmaya ve münasebetlerimizi olumsuz etkilemeye başlar.
Kaygının Hayatımızdaki Tesirleri
Kaygı, hayatımızda birçok farklı biçimde tesirli olabilir. Fizikî olarak, daima telaş hali bedeni zorlar, bağışıklık sistemini zayıflatır ve uyku tertibini bozar. Bu da vakitle fizikî hastalıklara, yorgunluğa ve düşük güç düzeylerine yol açabilir.
Zihinsel olarak ise, korku, odaklanmayı zorlaştırır, karar vermede tereddüt yaratır ve ekseriyetle felakete odaklanma eğilimi oluşturur. Telaş, yalnızlık hissini derinleştirebilir ve kişinin etrafıyla sağlıklı bağlar kurmasını engelleyebilir.
Mindfulness ve Korku
Mindfulness (farkındalık) ve şefkat, tasayı yönetmek için bize yardımcı olur. Mindfulness, şu anı tam manasıyla fark etme pratiğidir. Dert ekseriyetle geçmişin acıları ya da geleceğin belirsizlikleriyle ilgili kanılardan beslenir. Fakat, mindfulness sayesinde, zihnimizi şu anki tecrübemize odaklayarak tasanın gücünü hafifletebiliriz. Dertli kanıları fark etmek, onlara daha aralı bir biçimde yaklaşmamıza yardımcı olur. Korkuyu büsbütün ortadan kaldırmak mümkün olmasa da, bu fikirleri yalnızca bir niyet olarak kabul etmek, onları daha az tehditkar ve korkutucu hale getirir. Şefkat, kendimize ve diğerlerine karşı anlayışlı ve nazik olma durumudur. Korku ile başa çıkarken, kendimize şefkat göstermek hayli kıymetlidir. Kendimizi eleştirmek, korkuyu daha da kötüleştirebilir ve daha derin bir kısır döngüye sokabilir. Şefkat, dert anlarında kendimize yargılamadan yaklaşmamıza yardımcı olur. Kendimizi anlayışla dinlemek, tasayı rahatlatabilir ve olumsuz kanılarla barış yapmamıza imkan tanır. Mindfulness ve şefkat, korkuyu hem zihinsel hem de duygusal açıdan daha yönetilebilir hale getirir. Bunlar, telaşa dair kanıları yargılamadan gözlemlememize, onlarla barış yapmamıza ve sağlıklı bir formda başa çıkmamıza yardımcı olur.
