Kaygı, hepimizin vakit zaman yaşadığı olağan bir histir. İmtihan öncesi, kıymetli bir toplantıdan evvel ya da bilinmeyen bir durumla karşılaştığımızda hissedebiliriz. Fakat, tasa daima hale geldiğinde ve günlük hayatımızı etkileyen bir sorun haline geldiğinde, bu durum bir telaş bozukluğu olabilir. Pekala dert nedir, belirtileri nelerdir ve ne vakit yardım almalıyız?
Kaygı Nedir?
Kaygı (anksiyete), ekseriyetle tehdit altında hissettiğimizde ya da bilinmeyen bir duruma karşı reaksiyon verdiğimizde ortaya çıkan doğal bir histir. Bedenin gerilim yansısının bir modülüdür ve aslında bizi tehlikelere karşı muhafazaya çalışır. Lakin, bu his daima hale gelirse yahut abartılı bir biçimde ortaya çıkarsa, hayat kalitemizi olumsuz etkileyebilir ve tasa bozukluklarıyla sonuçlanabilir.
Kaygının Belirtileri Nelerdir?
Kaygının belirtileri hem zihinsel hem de fizikî olarak ortaya çıkabilir. İşte derdin en sık görülen belirtileri:
1. Çok Kaygı ve Dehşet: Derdin en besbelli özelliği, daima olarak gelecekteki olaylar hakkında çok tasa duymaktır. Bu telaşlar birden fazla vakit gerçekçi olmayan senaryolara dayanabilir.
2. Huzursuzluk ve Gerginlik: Korkulu bireyler, ekseriyetle daima bir huzursuzluk hissederler. Kendilerini ‘tetikte’ hissederler ve rahatlamakta zorlanırlar.
3. Çarpıntı ve Süratli Nefes Alma: Dert, vücudumuzu de tesirler. Kalp atışları hızlanır, nefes almak zorlaşabilir ve kişi kendini sıkışmış hissedebilir. Bu belirtiler panik ataklarla sonuçlanabilir.
4. Kas Gerginliği: Daima gergin hissetmek, bedende kas gerginliğine yol açar. Boyun, sırt ve baş ağrıları sık görülebilir.
5. Odaklanma Sıkıntıları: Tasa, niyetlerin daima dağılmasına ve odaklanma zorluklarına neden olabilir. Kişi, bir işe odaklanmakta ya da karar vermekte zorlanabilir.
6. Uyku Sorunları: Telaş, uykusuzluğa yahut huzursuz uyumaya neden olabilir. Kişi, daima gelecekle ilgili kanılarla dolu olduğundan, rahatlayıp uykuya dalmakta zorlanır.
7. Daima Yorgunluk: Dert, hem zihinsel hem de fizikî enerjiyi tüketir. Kişi kendini daima yorgun ve bitkin hissedebilir.
8. Kaçınma Davranışları: Telaş yaşayan bireyler, kendilerine dert veren durumlardan kaçınmaya başlarlar. Toplumsal etkinliklerden uzak durmak, riskli görünen kararlardan kaçınmak üzere davranışlar yaygındır.
Kaygının Nedenleri Nelerdir?
Kaygının birçok farklı nedeni olabilir. Genetik yatkınlık, çocuklukta yaşanan travmalar, çok gerilim, mükemmeliyetçi kişilik yapıları ve biyolojik faktörler korku bozukluklarının oluşumunda rol oynayabilir. Ayrıyeten, ömür stili faktörleri (kronik gerilim, makus beslenme, yetersiz uyku) de tasayı tetikleyebilir.
Ne Vakit Yardım Almalıyız?
Kaygı, ömrün doğal bir kesimi olsa da, daima hale geldiğinde yahut günlük hayatınızı olumsuz etkilediğinde profesyonel yardım almak değerlidir. Şayet aşağıdaki durumları yaşıyorsanız, bir uzmana başvurmayı düşünebilirsiniz:
– Telaşlarınız hayatınızı denetim etmeye başlamışsa.
– Tasanız iş, okul yahut toplumsal ömrünüzü önemli formda etkiliyorsa.
– Telaş belirtileri iki haftadan uzun sürüyorsa.
– Panik ataklar yaşıyorsanız.
– Korkuyla baş edemeyeceğinizi düşünüyorsanız.
Tedavi edilmeyen dert bozuklukları vakitle daha da berbatlaşabilir, bu yüzden erken müdahale çok kıymetlidir. Terapi, ilaç tedavisi ve ömür biçimi değişiklikleri üzere çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur.
