Aşırı terleme birçok insan için ferdî konfor ve hijyen açısından değerli bir sorun teşkil etmektedir. Öncelikle çok terleme nedir, nasıl gerçekleşir, sebepleri nelerdir bir göz atalım.
Terleme Nedenleri ve Çeşitleri
Terleme, beden ısısının ve sıvı-elektrolit istikrarının denetimi için gerekli olan fizyolojik, yani olağan bir olaydır. 1ml/m2/dk suratındaki terleme olağan olarak kabul edilir. Çok terleme durumunda bu sayı 30 kat artabilir. Örneğin beden sıcaklığı arttığında, sempatik hudut sistemi vasıtası ile ter bezleri etkinleşir. Bu sayede terleme ile derideki sıcaklık, cilt yüzeyinde oluşan buharlaşma nedeni ile azalır. Lakin kimi insanlarda fizyolojik terlemenin ötesinde çok terleme görülebilir.
Aşırı terleme yalnızca koltuk altları, yüz, saçlı deri ya da el ve ayaklarda olabileceği üzere tüm bedende da olabilir. Koltuk altı, yüz, saçlı deri, el ve ayakları ilgilendiren bölgesel çok terleme ergenlik devrinde başlayan ileri yaşlarda nispeten azalsa da hayat uzunluğu devam edebilen bir durumdur. Toplumda görülme sıklığı %4 civarında olmakla birlikte ailesel geçiş sıktır. Mevsim ya da aktiviteden bağımsız daima olabilse de yaz ayalarında yahut fizikî aktivite ile terleme ölçüsünde önemli artış görülür. Temel neden sempatik hudut sisteminin gerçek çalışmamasıdır.
Bölgesel olmayan, tüm beden çok terlemesinin sebepleri ise biraz daha farklıdır. En sık sebepler sırası ile, fizikî aktivite, yüksek hava sıcaklığı, gerilim, ateşli hastalıklar, menapoz, obezite, birtakım ilaçlar, şeker hastalığı, çeşitli hormon hastalıkları (tiroid, böbrek üstü bezi vb. gibi) ve birtakım kanserler cinsleridir.
Aşırı Terleme ve Toplumsal Sorunlar
Aşırı terleyen insanların en sık karşılaştığı sorunların başında kıyafet seçimi ve ter kokusu sorunları yer almaktadır. Bilhassa gri tonlu kıyafetler terlemeyi çok aşikâr ettikleri için tercih edilmeleri hayli zordur. Ayrıyeten ter kokusu nedeni ile toplumsal olarak problemler yaşanabilir. Çok el terlemesi olan beşerler öbür beşerler ile tokalaşmadan evvel ellerini kurulama gereksinimi hissederler. Bu ve gibisi toplumsal problemler, gerilim tesiri ile bireydeki çok terlemeyi daha da arttırarak kısır bir döngü oluşmasına neden olur.
Aşırı Terleme Tedavisi
Aşırı terlemenin tedavisinin yapılabilmesi için öncelikle altta yatan nedenin araştırılması gerekir. Tüm bedende gerçekleşen çok terlemenin üstte saydığımız üzere bir ya da birden fazla nedeni olabilir. Bu nedenler tedavi edildiği takdirde çok terleme de düzelecektir. Sempatik hudut sisteminin yanlışsız çalışmamasından dolayı gerçekleşen bölgesel çok terlemenin tedavisinde ise ameliyatlı ve ameliyatsız olmak üzere çeşitli metotlar vardır. Ameliyatsız usullerin en sık tercih edileni botulinum toksin uygulamalarıdır. Botoks ( botox ) ile çok terleme tedavisi koltuk altı, el ve ayaklar, hatta saçlı deri için başarılı bir halde yapılabilmektedir. Botoks sempatik sonların ter bezlerini uyarmasını engelleyerek tesir gösterir. Tesir müddeti 4-6 ay civarındadır.
Botoks ile terleme tedavisi, çok terlemesi olmayan lakin az ölçüde koltuk altı terlemesi üzere bölgesel terlemeden rahatsız olan şahıslar için de uygundur. Bu bölgedeki ter bezlerinin aktivitesinin azaltılması ya da durdurulması, kişinin genel sıhhati üzerine olumsuz bir tesir doğurmaz. Tersine toplumsal ve ruhsal açıdan olumlu tesirleri vardır. Birinci baharda yapılacak tek uygulama, son bahara kadar kişinin tüm yazı rahat geçirmesini sağlayacaktır.
Botoks ile koltuk altı terleme tedavisi hayli konforlu ve kısa bir süreçtir. Terleme haritası net olmayan hastalarda iyot-nişasta testi ile fazla terleyen bölgeler işaretlenir. Daha sonra ilgili alana uyuşturucu krem sürülüp beklenir. Takibinde 10 dakikalık bir süreç ile sizi 4-6 ay konfora kavuşturacak botoks uygulaması yapılır. Süreçten sonra 2 hafta sıcak sudan uzak durmanız, ılık su ile banyo yapmanız kafidir. El ve ayak bölgeleri çok hassas olduğu için bu bölgelerin uyuşturulmasında kremler değil lokal anestezi ile bloklar tercih edilmektedir.
Botoks dışında ameliyat ile de bölgesel terlemeler tedavi edilebilir. İlgili sempatik sonların kesilmesi ile çok terlemenin önüne kalıcı olarak geçilmiş olur. Lakin bu hudutlar kesilirken oluşabilecek yüksek risklerden dolayı günümüzde bu teknik pek tercih edilmemektedir. Onun yerine direk ter bezlerine cerrahi müdahale ile deri altından yapılan lazer uygulaması ile kalıcı tedavi daha çok tercih edilmektedir.
