toplumsal fobi öbür insanların gözünden; gülünç, tuhaf ve utanç verici olarak görünmekten duyulan dert ve bu korkunun neden olduğunu toplumsal ortamlarda kaçınma sürecidir. Toplumsal fobisi olan bireyler konuşurken, yemek yerken, yürürken dertli olurlar. Tasalarının muhakkak olmasından ve bu süreçte kızarmak terlemek üzere durumların ortaya çıkmasından utanırlar.
Sosyal fobisi olan bireyler yaşadıkları durumu şu biçimde tabir ederler:
Sosyal ortamlarda büyük bir utanç duyuyorum, bazen ölecekmiş üzere olduğunu hissettiğim oluyor. Bulunduğum ortamdan kaçıp gitmek istiyor ve ortamdaki insanları tekrar görmek istemiyorum.
Sosyal fobisi olan şahısların dikkati birebir ortamda bulundukları şahısların zihnindedir.Sürekli olarak onlar tarafından nasıl görüldüklerini, nasıl değerlendirildiklerini düşünür ve kendi davranışlarını, ses tonlarını, vücut lisanlarını denetim ederler.
Sosyal Fobi Görülme Sıklığı Nedir?
Kişilerin ruhsal süreçlerinde en sık gözlemlenen sorunlardan biri toplumsal fobidir. Ülkemizde ortalama on bireyden birinde toplumsal fobi gözlemlenmektedir. Araştırmalara incelediğimizde bu oranın üniversite öğrencilerinde %24 olduğunu görmekteyiz. Toplumsal fobinin bu periyotta daha sık görüldüğünü söyleyebiliriz.
Sosyal Fobi Nasıl Oluşur?
Sosyal fobilerin oluşum sürecinde birçok faktör tesirlidir.
Genetik yatkınlık
Hayatın içerisindeki kahır verici olaylar (ayrılık, bir yakının kaybı)
Bireysel özellikler
Ebeveynlerin his lisanını anlamaması lakin çok muhafazacı ve denetimci olan bir yetiştirme modelinin olması
Diğer bireylerde yaşanan makûs deneyimler (dışlanmak, alay edilmek, aşağılanmak)
Sosyal Fobinin Belirtileri Nelerdir?
Kişi rahatsızlık duyduğu bir olayla karşılaştığı anda bedeninde farklı belirtilerin ortaya ÇIKTIĞINI müşahedeler. Nefes kesilmesi, yüz kızarması, titreme, terleme, çarpıntı, nefes darlığı, mide bağırsak sisteminde rahatsızlık üzere belirtiler yaşanabilir. Bu sırada zihin içinde bulunulan duruma karşı belirli başlı yorumlarda bulunur. Kişinin kanıları ‘mükemmel olmalıyım, kusur yapmamalıyım, korkulu olduğumu belirli etmemeliyim, kusursuz görünmeliyim, güçsüzüm, yetersizim, beğeniyorum, çirkinim’ üzere cümleleri içerebilir. Tüm bu bahsettiğimiz belirtileri ve niyetleri yaşayan şahıslar kaçınma davranışları sergilerler. Bu davranışlar; göz temasından kaçırma, korkulan ortamı terketme, dert duyulan yere girememe formunda gözlemlenir.
Gözlemlenen başka durumlar ise şunlardır:
Toplum içinde yemek yiyememek,
Başkaları tarafından izlenirken bir şey yapamamak,
Toplum içinde telefonla görüşememek,
Yetkili biriyle konuşamamak,
Kalabalığa hitap edememek,
Kalabalığın varolduğu odaya girememek,
Hazırlıksız konuşma yapamamak,
Yabancı birine niyetlerinden bahsedememek,
Genel tuvaletleri kullanamamak,
İlişki başlangıçlarında bulunmamak,
Eksik para üstünün tamamını alamamak.
Sosyal Fobiler Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi sürecinde terapi sistemleri ve ilaç kullanımı en yaygın olan 2 yoldur. Son yıllarda yapılan çalışmalar göstermiştir ki bu şekil telaş sorunları ilaçsız biçimde tedavi edebilmektedir. Bu manada bilişsel davranışçı terapiler kişinin sürece dair farklılık kazanması noktasında kıymetli bir tahlil formülüdür. Son yıllarda ülkemizde de kullanılmaya başlanan üçüncü kuşak terapi metotları yüksek oranda yararlı olmaktadır.
Ne Yapmalıyım?
Her sorunda olduğu üzere birinci adım bir sorunun yaşandığını fark ediyor olmaktır. Tedavi müracaatın yapıldığı birinci anda itibaren başlar.
Toplumumuz içerisinde efendilik kavramı bu sorunu normalleştirilmesine ve yüceltilmesini sağlar. Meğer bireyler bu süreçte arkadaşlarından, yeteneklerinden, doyum aldıkları hayatlarından gittikçe uzaklaşırlar. Kıymetli olan sorunu farkedip profesyonel bir bakış açısıyla mevzuyu kıymetlendiriyor olmaktır. Tıkanmış hissettiğiniz süreçlerde ruh sıhhati profesyonellerine başvurabilirsiniz.
