Fiziksel ve ruhsal bütünlüğümüzü tehdit eden her türlü olay bizim için travmadır. Ömrümüze, beden bütünlüğümüze, inanç sistemlerimize, sevdiklerimize yönelik olan rastgele bir tehdit bizde travma oluşturabilir. Travma, hiç beklemediğimiz bir anda ve ne yaparsak yapalım asla hazırlıklı olamayacağımız bir formda inen ani bir darbedir. Bizi, geçmişimiz ve geleceğimizden koparan bir zamansızlık halidir. Ayrılık/boşanma, iş kaybı, aile içi şiddet, tecavüz, trafik kazası, ani hastalık ve ani vefatlar şahsî travma listesine girer.
TRAVMA SONRASI GÖRÜLEN REAKSİYONLAR NELERDİR?
Duygusal reaksiyonlar: Şok, hüzün, öfke, tasa, suçluluk, ümitsizlik, dert, dehşet, karamsarlık, donukluk, çok sonluluk, çaresizlik duygusal reaksiyonlardır. Çocuklarda kaygı ve tasa sıklıkla görülen reaksiyonlardır. Kaygı insan hayatını tehdit eden rastgele bir tehlike karşısında verilen olağan bir reaksiyondur. Çocuklar genelde olayın tekrar olmasından, mevtten, ailesinden ayrılmaktan yahut yalnız kalmaktan korkabilirler.
Düşünsel yansılar: İnanamama, niyet ve dikkat dağınıklığı, unutkanlık, çarpık ve genellemeye dayalı (her şey ve herkes makus gibi) fikirler, sık sık beliren imajlar, olayla ilgili manzaralar ve olayı tekrar tekrar yaşama bu cins yansılar ortasındadır.
Fiziksel yansılar: Baş, göğüs ağrısı, mide yanması ve/veya bulanması, kalp sıkışması, gürültüye karşı çok hassaslık, iştah artması ya da azalması, daima yorgunluk hali, nefes darlığı üzere fizikî reaksiyonlar vücudumuzun travma karşısında yarattığı belirtilerdir.
Davranışsal tepkiler: Uyku ve yeme bozuklukları, toplumsal etraftan uzaklaşma, kendini ihmal etme, içe kapanma, alkol ve unsur kullanımı, kaçınma davranışları, konuşmama, dikkatsizlik ve dağınıklık, daima tıpkı şeyle uğraşma, hiçbir şey olmamış üzere davranmak travma karşısında gösterilen davranış biçimleridir. Çocuklar ise; kendi başlarına gidip yatmak istemeyebilirler uykuya dalmakta zahmet çekebilirler, geceleri sık sık uyanabilirler ve /veya kabuslar görebilirler. Bu türlü vakitlerde çocukların ebeveynlerine yakın olmayı istemeleri ve ebeveynlerin de çocuklarını yanlarında istemeleri çok doğaldır. Çocuklar gerilim altında daha küçük yaşlarda yaptıkları davranışlara (alt ıslatma, anneye yapışma, parmak emme gibi) geri dönebilirler. Kısa müddetli olarak bu türlü davranışların belirmesi olağandır. Anne- baba bu davranışlar karşısında çok reaksiyon gösterdiği takdirde, daha da uzun mühlet devam edebilir.
TRAVMALARLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ?
Küçük fakat gerçekleştirebileceğiniz sorumluluklar/roller edinin, yalnız kalmayın, fizikî açıdan kuvvetli olabilmek için, kendinizi asla ihmal etmeyin ve âlâ beslenin, dinlenmek için kendinize vakit verin, spor yapmak gerilimi azaltmanın en âlâ yollarından biridir; spor yapın, alkolden uzak durun, gösterdiğiniz yansıları olağan kabul edin, başınıza gelenin sizin denetiminiz dışında geliştiğini ve ne yaparsanız yapın, bu üzere durumlar karşısında hazırlıklı olunamayacağını kendinize hatırlatın, davranışlarınızı gözden geçirin; hayatınızın önceliklerini değiştirin, anlamsız bulduğunuz ve yapmak istemediğiniz şeyleri devreden çıkarın, sizin için değerli olan bireyler ile daha sık görüşün, daha derin bağlar kurun, bugünü yaşamaya ihtimam gösterin, yasınızı yaşamak için kendinize müsaade verin, güçlü gözükmek için efor göstermeyin, sizi anlayan şahıslar ile ilişkinizi koparmayın ve gerekiyorsa lütfen profesyonel birinden takviye alın.
Unutmayın ki; verdiğiniz reaksiyonlar olağan insanların olağandışı durumlar karşısında verdiği tipik tepkilerdir. Siz değil, başınıza gelen durum olağandışı.
