Üniversite eğitimini Türkiye’de tamamlayarak, ABD’de 5 yıl çalışan Mahmut Akşit, TÜBİTAK’ın “2232 Memleketler arası Önder Araştırmacılar Programı” kapsamında yurda döndü.
Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Fizik Kısmı Öğretim Üyesi Akşit, çalışmalarını, üniversite bünyesinde kurduğu materyal fiziği laboratuvarında, doktora öğrencileri ve doktora sonrası araştırmacılardan oluşan 5 kişilik Ar-Ge kümesi ile 10’a yakın yüksek lisans öğrencisiyle yürütüyor.
Akşit ve grubunun geliştireceği yeni jenerasyon termoelektrik materyallerle atık ısının tekrar kullanılabilir elektriğe çevrilmesi amaçlanıyor.
ABD’DE 5 YIL BİLİMSEL ÇALIŞMALAR YAPTI
Doktor Öğretim Üyesi Mahmut Akşit, 2008’de Sabancı Üniversitesi Gereç Bilimi ve Mühendisliği Kısmı’ndan mezun olduğunu, 2014’te ABD’de bulunan Cornell Üniversitesi’nden birebir alanda doktora derecesini aldığını söyledi.
Daha sonra dünyanın en çok Ar-Ge çalışması yapan şirketlerinden birinin araştırma laboratuvarında uzman gereç kimyacısı olarak çalışmaya başladığını aktaran Akşit, şirkette 5 sene bilimsel çalışmalar gerçekleştirdiğini anlattı.
“MEMLEKETİMİZE YARARLI OLMAK İSTİYORUZ”
İki yıl evvel Türkiye’ye dönüş yaptığını lisana getiren Akşit, şunları kaydetti:
“Kendi memleketimize yararlı olmak istiyoruz. Evvelce arkadaşlarımız Türkiye’ye geldiğinde, tecrübeleri çok fazla, bilgi birikimleri çok fazla ancak bunları aksiyona geçiremiyorlardı zira laboratuvar kuracak bir bütçeleri olmuyordu. Program sayesinde bilgilerimiz, araştırma geçmişimiz tazeyken gelip laboratuvarımızı kurup burada çalışmalara başlayabildik. Araştırmalarımıza hiç soluk kesmeden devam etmemizi sağlayan, bütçenin gelmesi.
“1 MİLYON 720 BİN LİRALIK BÜTÇEYLE GELDİK”
Deneyimli araştırmacılara, laboratuvarlarını kurmak için 1 milyonluk bütçe verdiler ve bunun üstüne yeniden laboratuvardaki bilimsel çalışmalarımızı hayata geçirmek için 720 bin liralık ek bütçe verdiler. Toplam 1 milyon 720 bin liralık bir bütçeyle geldik. TÜBİTAK’ın yaptığı bu teşvik gerçekten çok değerli. Bu programın, bilim insanlarının Türkiye’ye dönüşünde çok büyük bir etken olacağını ve bunun Türkiye açısından uzun vadede çok yararı olacağını düşünüyorum.”
Akşit, laboratuvarı koronavirüs salgınına karşın 6 ay içerisinde kurduklarını ve çalışmalara başladıklarını aktararak, laboratuvarda çalışan 4 doktora öğrencisi ve 1 doktora sonrası araştırmacının da 3 yıllık maaşlarının bu program kapsamında karşılandığını bildirdi.
“ENERJİNİN ÇOK BÜYÜK KISMINI İSRAF EDİYORUZ”
Termoelektrik materyallerin, ısıyı elektrik gücüne rastgele bir mekanik aksam olmadan çevrilebilen materyaller olduğunu anlatan Akşit, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dünyada çeşitli gayelerle harcanan gücün yüzde 58’i kullanılmadan atık ısı olarak israf oluyor. Bu oran Türkiye için yüzde 53 düzeyinde. Klasik araba motorları ve termik santraller atık ısı oluşumda başı çekiyor. İçten yanmalı motorlarda yaktığımız gücün lakin yüzde 30’unu hareket için kullanabiliyoruz, yüzde 70’i egzozdan kaçıp gidiyor. Gücün çok büyük kısmını israf ediyoruz.
Emsal halde termik santrallerde, doğal gaz santrallerinde gücün yüzde 70’ini havaya atıyoruz. Maksadımız, termoelektrik gereçlerle atık ısının tekrar kullanılabilir elektriğe çevrilmesi. Hem termoelektrik gereçlerin verimliliğini artırmak hem de daha ucuza imal etmek istiyoruz. Biz bu 2 probleme da tahlil bulacak fikirle geldik Türkiye’ye ve bunu gerçekleştirmek için çalışıyoruz. Örneğin hibrit otomobiller çok yaygın. Onların egzozundan çıkan ısı tekrar elektriğe dönüştürülebilirse hem otomobilin menzili ve verimliliği artacak hem daha az yakıt harcayacak.”
Akşit, Mars keşif araçları Curiosity ve Perseverance’da da radyoaktivite kaynaklı ısı gücünü elektrik gücüne çeviren termoelektrik modüllerle elektrik gücü gereksiniminin karşılandığını belirtti.
Yeryüzünde ise ulaşımı güç mevkilerde bulunan doğal gaz boru çizgilerinde, deniz platformlarında, telekomünikasyon tesislerinde ve güvenlik gayeli görüntüleme tesislerinde çeşitli uygulamalar için termoelektrik modüllerin kullanıldığına işaret eden Akşit, termoelektrik materyallerin, tekrar klâsik jeneratörlere nazaran hafif olmaları sebebiyle havacılık ve uzay endüstrinde de kullanımının gün geçtikçe ön plana çıktığını kelamlarına ekledi.
