“Annem 2 yıldır Alzheimer hastası. Nedir, ne değildir hiçbir fikrim yokken bir anda kendimizi bu boşluğun içinde bulduk. Boşluk diyorum, zira hayatı bir boşluktan ibaret. Zihni boş, konuşmaları boş, iştahı boş ve bakışları… Bırakın beni tanımasını, bazen paralarını çaldığım için komşulara şikayet ettiği bile oluyor. ‘Anne!’ diyorum, ‘Benim! Kızın!’. Sonra sakinleşiyor ancak tekrar boş. Yemek yerken ne yediğini bilmiyor. Bir oturuşta bir ekmeği bitirebilir. Meskende yangın çıktı sanıp kapıyı açıp kaçabilir. Eşimi, babamın gençliği sanabilir. Onun için en keyiflisi de, unuttuğunu unutabilir.”
Bir hastamın bakım vereni tam da bu biçimde tabir etmişti Alzheimer’ı.
Alzheimer sırf unutkanlık demek değil. Birinci evre karakter değişimi ile başlıyor. Birey, ufak değişimlere bile uyumsuzluk göstermeye başlıyor, evvelce yapmaktan zevk aldığı şeylerden artık zevk almıyor, depresyon belirtileri gösteriyor. Ufak tefek unutkanlıkları ciddiye almıyor, hatta unutmadığını söylüyor. Çocuk sesinden, konuk ziyaretlerinden rahatsız olmaya başlıyor. Sanıyorsunuz ki yakınınız yaşlılıkla birlikte huysuzlaşmaya başladı. Tam da geç kalınan nokta burası. Zira biz Alzheimer’ı sadece unutkanlıktan ibaret sanıyoruz. Unutkanlık şikayetiyle doktora gittiğinizde aslında hasta ikinci evrede oluyor. Lakin hastalığın, bilişsel gerilemenin şimdi başlamadan önlenmesi son derece önemli! Zira Alzheimer’ın kesin bir tedavisi bulunmamakla birlikte, tesirli ilaç tedavileri üzerindeki belirsizlik devam etmektedir.
Peki ne yapacağız?
İmkana Uygun Entelektüel Aktiviteler Edinmek:
Türkiye Alzheimer Derneği’ne nazaran, Türkiye’de yaklaşık 400 bin civarı Alzheimer hastası vardır. Bir kişinin örgün öğretimden geçmiş yahut hayatı boyunca zihin yorucu aktiviteler içinde bulunmuş olması ile beynin fonksiyonunun daha az ziyan görme mümkünlüğü gerçek orantılıdır. Hasılı, beyninize ne kadar fazla entelektüel açıdan daha fazla uyarıcı verirseniz, beyniniz işlevlerini o oranla daha fazla korur.
Düzenli Fizikî Antrenman:
Araştırmalar, haftada en az üç gün yürümenin bilişsel geriliği geciktirdiğini gösteriyor. Spor yapmak, beyin sıhhatinizi ve hudut sisteminizi korumak için çok kıymetlidir.
Omega-3 Yağ Asitleri:
Yağlı soğuk su balıkları (somon, uskumru vb.) ve balık yağı dayanaklarının, kanlarındaki DHA seviyesi yüksek olanların, Alzheimer hastalığına yakalanma riskinde %47’lik bir düşüş sağladığı bilinmektedir (Rabins, 2008).
B12 Düzeyi:
B12 vitamini beynin hudut ağını oluşturan hücrelerin büyümesinde ve tamirinde değerli rol oynar. Şuanda dikkatsizlik ve unutkanlıktan şikayet ediyorsanız, en yakındaki sıhhat ocağından B12 ve folik asit testi talep edebilirsiniz.
“Günlük yaşantınızda rutinden kaçınmak ve ezbere yapılan davranışları kırıp farkındalığı arttırmak için hergüne farklı fakat kolay beyin cimnastiği yapabilirsiniz.”
1. Sabah kısa bir yürüyüşten sonra küçük bir bulmaca çözün.
2. Alkol ve kafeini çok tüketmekten kaçının.
3. Alışveriş listenizi ezberleyin.
4. Sözlükten bilmediğiniz birkaç söz öğrenin ve gün içinde bunları kullanmaya çalışın.
5. Pilates, yoga ve meditasyon derslerine katılmaya çalışın. Yeni beşerlerle tanışın.
6. Sağ elinizi kullanıyorsanız, biraz da sol elinizi çalıştırmaya çalışın. Saçlarınızı sol elinizle tarayın ve çayınızı kaşıkla alışık olduğunuz tarafın aksine karıştırın.
7. Burnunuzun ucunda bir fırça olduğunu hayal edin. Bununla havaya en sevdiğiniz renkte yatay bir sekiz çizin. Bu hareketi gevşek ve istikrarlı yapın. Bu çizim hareketleri, yorgun zihninizi çabucak canlandırır.
8. Düşünün ki hayat öykünüzü tekrar yazmanız gerekiyor. Bunun için ilkokulda en yakın arkadaşınızın kim, tipinin nasıl olduğunu hatırlamanız gerekiyor. Tabi sınıfın nizamını ve imgesini de… Ayrıyeten sınıfınızın penceresinden neler göründüğünüzü de hayalinizde canlandırmaya çalışın.
Her anınızın ve size hissettirdiği hislerin, siz istemeden aklınızdan ve ruhunuzdan çıkmaması dileğiyle…
