Sanatçı için birinci merasim Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde yapıldı.
Ayla Algan’ın dostları ve öğrencilerinin hazır bulunduğu merasimde; Polonyo’daki Sopot Şenliği’nden manzaralara de yer verildi.
ORHAN ALKAYA: AYLA’YA GİDELİM DEDİK, GİDEMEDİK
“Tören başlamadan evvel büyük bir gürültü koptu. Bir arkadaşımız demir profile takılıp düşmüş. O anda hatırladım. Ayla’nın üstüne dekor düşmüştü. Ayla’nın şu kelamını hatırlıyorum: Kıymetli değil canım, tiyatroda olur bu türlü şeyler.
Olağanüstü oyunculardandı. Sonsuz bir arayış, sonsuz bir yeni bir şey öğrenme istediği, bir şeyi tamamlama konusunda daimi bir kaygı… Ayla her şeyden heyecanlanabilen, her yeni ile yine düşünmeye başlayan, parçayı bütün olarak görenlerden biriydi. Çok acı artık onunla konuşamayacak olmak.
Çok saçma şeyler yapıyoruz. Macit ile otururken ‘Ayla’ya gidelim dedik’ bir türlü yapmadık. Sonra burada ağlıyoruz. Bu da bize özel bir şey galiba. Bir oyuncuyu, bir arkadaşı, bir dostu, anaç bir enerjiyi kaybettik. Yalnızca başımız sağ olsun demek yetersiz olacak. O yüzden susuyorum.”
ALİYE UZUNATAĞAN: BAŞIM SIKIŞINCA KİME TELEFON EDECEĞİM BEN?
“Ben onu gülerek, severek, ona hayran büyüdüm. Aliye abla tam bir sanatçıydı. Bana mevtten korkmamayı Ayla Abla öğretti. Mevt bir uyku bak Shakespeare’e kaç yıl öncesinden sıkıntısı. Sonra büyüdük, arkadaş olduk. Bayanca bahisleri konuşmaya başladı. İnsanın güzel bir oyuncu olmayı için egolarını yok etmesi gerektiğini söylerdi. Ben de yok ettim.”
“O kadar çok soru sormayı öğretti ki.. O benim hem hocam oldu, hem ablam oldu. O kadar hoş sesi vardı ki… O kadar yeterli bir insandı ki… Saf insandı. Işıklarda uyusun. Mükafatları çok umursamazdı, bana da ‘umursama’ kaygısı. Bunlar bizi şımartabilir, egomuzu büyütebilir kaygısı. Ben de ortaya koymam ödüllerimi… O kadar çok şey öğrendim ki ondan. Seni çok çok özleyeceğim. Başım sıkışınca kime telefon edeceğim ben? Canım benim!”
SEVİ ALGAN (KIZI): BEN ANNEMİ DAİMA PAYLAŞMAK ZORUNDA KALDIM
“Ben annemi daima paylaşmak zorunda kaldım. Almanya’daki çalışanlarla, çocuklarla… Onlar da Türk tiyatrosunu öğrensinler sıkıntısı. Çok erken büyümek zorunda kaldım. 5 yaşında kendi başıma uçakla seyahat ediyordum. Hastanede hasta yatarken annem yanımda olurdu. Biri gelip anneme selam verdiğinde annem onlarla ilgilenmekten beni unuturdu…”
” Kolay tarafları da vardı, güç tarafları da. Sahne onun konutuydu. Evliliği de tiyatro üzereydi. Yataktan kalktım. Zangır zangır titriyor.. Sarsıntı oluyor herhalde diye düşündüm. Aşağıya indim annemle babam tiyatro arbedesi yapıyorlar. Gündelik hayatı bile bu türlü yaşardı. En makûs kokan yere bile gül üzere kokuyor sıkıntısı. Ben de öğrendim büyüdükçe. Öğrenmek zorunda kalıyorsun… “
“Çok hoş bir yılbaşı geçirdik. Uygun ki de geçirdik. Çok süratli gitti. Tahminen de bu türlü olması gerekiyordu. Hekimlerle konuşmasını duysanız. Kendisini yatakta görmek olmazdı. Onun için bu türlü oldu galiba. İnşallah onun yolundan gidebildiğimiz kadar gideriz. İnşallah onun aktarıcısı olabiliriz. Başımız sağ olsun. Anneciğim… Onların sesini duyabiliyorum şuan annem, babam ve Muhsin Hoca çoktan tiyatro hengamesine başlamışlardır…”
HALİT ERGENÇ: ALLAH KOLAYLIK VERSİN HEPİMİZE
“Benim için sıkıntı bir konuşma… ‘Kendimi onun yanındayken bir okyanusun yanındaymış üzere hissediyordum. Size bulaşmaması mümkün değil o bilginin, birikimin, insanlığın… Ne keyifli ki size bulaşabilmiş o su. Gecenin bir yarısı arardı bizi ‘Ali’ye şunu yapın’ kaygısı. ‘Merhaba, nasılsın’ demezdi. Direkt bahse girerdi. Zira çoktan sizin yerinize düşünmüş olurdu. Dizi çekerken arardım ‘Sıkışıklık hissediyorum, ne yapayım’ derdim. 2-3 cümle ile bana bir alan açardı. Allah kolaylık versin hepimize. Zira telefonun ucunda değil artık. İnsan 3 sefer ölürmüş, öldüğü vakit, toprağa verildiği vakit, üçüncüsü de ismi son sefer zikredildiği zaman… Ben Ayla Abla’nın öleceğini düşünmüyorum”
NEDİM SABAN: BENİ BIRAK, AYLA ALGAN’A GİT
“Bugün yalnızca Ayla Algan’ı değil, Muhsin Ertuğrul’un çocuğunu uğurluyoruz. Kendisi ile 1982 yılında tanışmıştım.
15 dakika konuştum, hayatımı değiştirdi o konuşma benim. Üniversitede hocalık yaptığımda öğrencime ‘Benim dersimden istediğin kadar kaç, Ayla Algan’a git’ dedim.
Muhsin Ertuğrul’un çocuğu olmak ne demek? Tiyatronun ışığını yansıtabilmek demek… Ben öğrencilerine şunu söylemek istiyorum, Ayla Algan’ın yapmak istediklerini yaparak devam edin.
Algan, öğle vakti Teşvikiye Camisi’nde kılınacak cenaze namazının akabinde Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verildi..
SANATA ADANMIŞ BİR ÖMÜR
Ayla Algan 29 Ekim 1937’de İstanbul’da doğdu. Babası Girit göçmeni tüccar Vedat Kasman, annesi ressam Nevzat Kasman’dır.
Ailenin tek çocuğu olan Ayla Algan, çocukluğunda piyano, bale ve şan dersleri aldı. 5 yaşında başladığı piyano tahsilini lise tahsili için Fransa’ya gidene kadar 11 yıl boyunca sürdürdü. Ortaokulu, İstanbul’daki Notre Dame de Sion’da, liseyi Fransa’daki Versay Lisesinde okudu. Lise tahsili devam ederken tanıştığı Beklan Algan (1933-2010) ile evlendi. Eşi Beklan Algan ile birlikte Amerika’da New York Actor Studio Actor’s Repertuary Theatre’s of Broadway’de sahne eğitimi alan sanatçı, Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Kent Tiyatroları’nın takımına girdi ve 1961’de Tarla Kuşu oyunu ile tiyatroda birinci rolünü oynadı. Tıpkı yıl Hamlet oyununda rol aldı; hem Ophelia hem de erkek rolü olmasına karşın Hamlet karakterini canlandırmıştı. Bu nedenle “Erkek Hamlet” olarak anıldı. 1965’te Fizikçiler oyunuyla İlhan İskender En Uygun Bayan Oyuncu Ödülü’ne layık görüldü lakin tiyatronun kolektif bir sanat olduğu gerekçesiyle geri çevirdi. 1966’da Muhsin Ertuğrul’un istifası üzerine Kent Tiyatroları’ndan ayrıldı, bir mühlet LCC Language and Culture Center Tiyatro Okulu’nda tiyatro öğretmenliği ve oyuncu çalıştırma dersleri verdi. Buradan Macit Koper, Taner Barlas, Cezmi Baskın, Meral Çetinkaya ve Rutkay Aziz üzere kıymetli oyuncu ve direktörler çıktı.
1964’te direktörlüğünü Ertem Göreç’in yaptığı, senaryosu Vedat Türkali’ye ilişkin olan Karanlıkta Uyananlar sineması ile birinci kere sinema kolunda çalışmalara başladı. 1966’da Atıf Yılmaz’ın yönettiği Ah Hoş İstanbul sineması ile birinci defa başrol oynadı.
1971’de Paris’in ünlü konser salonu Olimpia’da sahneye çıkan Algan, 1972 yılında Paris’te Jean L. Bazault yönettiği Recamier Tiyatrosu’nda, Peter Brook’un Tiyatro Atölyesi’ne davetli olarak katılmıştır. 1972-1979 yılları ortasında Paris’te yaşadı ve müzikle ilgilendi. 1972’de Turizm Bakanlığının isteği üzerine Yunus Emre’nin 650. yıl dönümü için bir albüm hazırladı. 1975 yılında dünyaya gelen kızına Yunus Emre’den esinlenerek “Sevi” ismini koydu. 1973’te Bulgaristan’daki Memleketler arası Altın Orfe Müzik Yarışı’nda savaş tersi bir müzik söyleyerek ikincilik mükafatını alan Algan, “UNICEF Onur Ödülü”ne layık görüldü. 1977’de Polonya Sopot Şenliği’nde Oda Kızılderililerinin sıkıntıları üstüne bir müzik ile dünya birinciliği kazandı.
1980’de Berlin’e gitti, Schaubühne Tiyatrosu’nda dört yıl boyunca Tuncel Kurtiz, Şener Şen, Macit Koper üzere sanatkarlarla emekçi tiyatrosu yaptı. 1984 yılında ise Erol Keskin, Beklan Algan, Prof. Cevat Çapan, Taner Barlas, Ahmet Levendoğlu, Macit Koper, Haluk Şevket, Yekta Kara, Müge Gürman, Metin Deniz, Ergüder Yoldaş, Prof. Süleyman Velioğlu, Oben Güney üzere meslektaşlarıyla BİLSAK Tiyatro Atölyesi’ni kurdu.
Ayla Algan- Sadri Alışık… Ah Hoş İstanbul
1988 yılında ise Beklan Algan, Erol Keskin, Haluk Şevket Ataseven ile birlikte Tiyatro Araştırma Laboratuvarı’nı (TAL) kurdu ve burada pek çok deneysel projeye imza atarak genç tiyatro oyuncularının eğitimine katkıda bulundu. Ayrıyeten 1996 yılında İstanbul Kent Tiyatroları’nda Genel Sanat Yönetmeni Yardımcılığı yaptı. 1999-2001 döneminde Kenan Işık’ın İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kent Tiyatroları’nda sahnelediği Pir Galip’in “Aşk Hastası” oyununu oynadıktan sonra, Kent Tiyatroları’ndan emekli oldu. Hala sanat hayatına devam etmekte olan Ayla Algan, “Seni Seviyorum Rosa”, “Harem Suare”, “O da Beni Seviyor” üzere onlarca sinemada ve “Biz Size Aşık Olduk”, “Üzgünüm Leyla”, “Aliye” üzere çeşitli dizilerde rol almıştır. Ayrıyeten “Yaratıcı ve Çağdaş Tiyatro Teknikleri” kursu ile de ünlü oyunculara oyuncu koçluğu yapmaktadır.
Koroporte Sanat Kümesi’nin hem tiyatro eğitmeni hem de anlatıcısı olarak, Koroporte’nin İş Sanat’ta sahnelenen “Hayvanlar Karnavalı 2005-2006-2007” ve “Bir Sergiden Tablolar 2007-2008” şovlarında rol almıştır. 2011 yılında İstanbul Drama Sanat Akademisi Genel Sanat Direktörlüğü ve bunun yanında, tiyatro ve yaratıcı drama metodu kullanarak yabancı lisan eğitimi olan “İngilizce Tiyatro Sertifika Programı” ve “Sinema-Tiyatro Oyunculuk Atölyesi” eğitmenliği misyonlarını üstlenmiştir.
