Uykunun beynin değerli işlevlerinden biri olduğunu söyleyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Turan Atay, uykunun kendi içinde değişik fazları olduğunu ve bu fazların makul aralıklarla tekrarlandığını kaydederek, “Kişinin kendisini sağlıklı, dinç hissetmesi için bu fazların gerçek yürümesi hasebiyle sağlıklı bir uyku tertibinin olması gerekmektedir. Sağlıklı ve sistemli bir uykunun insan bedeni için çok sayıda yararı olmaktadır” dedi.
UYKU MÜHLETİ ŞAHISTAN ŞAHSA DEĞİŞEBİLİR
Uyku esnasında büyüme hormonunun salgılandığını hatırlatan Atay, bu nedenle çocukluk devrinde uykunun değerli olduğunun altını çizdi. Çocukların büyüme hormonu sayesinde geliştiğini belirten Atay, “Yetişkinlik devrinde de uyku sıhhat için gereklidir. Uyku bedeni onarır. Bunun yanında kalp ve sindirim sistemi sıhhati açısından nizamlı ve sağlıklı uyku kıymetlidir. Uyku dinlendirici olmanın yanında bağışıklık sistemini de güçlendirmektedir. Araştırmalara nazaran şayet ortalama 7,5-8 saat tertipli uyunabilirse bireyler günlük fonksiyonlarını daha rahat yerine getirebilir” diye konuştu.
İNSANLAR İKİYE AYRILIR: UZUN UYUYANLAR VE KISA UYUYALAR
Uyku mühletleri ve bireylere yararlarının şahıstan şahsa değişebildiğini söyleyen Atay, “Ancak genel bir bilgi de 5 saat ve altı müddetlerde uyumak uzun vadede dikkat dağınıklığı, gerginlik ve hafıza problemleri üzere durumlara neden olabilmektedir. Lakin birtakım şahıslar de 9,5 saat ve üzerinde uyuduğunda kendisini daha dinç hissedebilmektedir. Bu durumda uyku konusunda bireyler ortasında iki farklı kategori oluşturulabilir. Bu bireylere kaba tabirle ‘uzun uyuyanlar’ ve ‘kısa uyuyanlar’ denilebilir. Araştırmalara nazaran erişkin periyottaki şahısların büyük çoğunluğunun uykusu hava karardıktan yaklaşık 4-6 saat sonra; kısa uyuyanların gece yarısından sonra, uzun uyuyanların da daha erken saatlerde uykusu gelmektedir” halinde konuştu.
MAVİ IŞIK UYKUYU BOZUYOR
Prof. Dr. Turan Atay, uyku rutininin şahıstan şahsa değiştiğini tabir ederek, “Uykuyu kaliteli uyumak için birtakım noktalara dikkat etmek gerekmektedir. Örneğin cep telefonu, tablet, bilgisayar ve televizyonun yatılan odada olması uyku kalitesini bozmaktadır. Beden doğal akışı içinde günün muhakkak saatlerinde hormonlar salgılar. Örneğin kortizol ile metabolizma suratı ve iştah düzenlenirken, konsantrasyon ve güç artmaktadır. Buna uyarıcı hormon da denilebilmektedir. Yeniden saat gece olduğunda melatonin hormonu salgılanmaya başlanmaktadır. Bu hormon beden ısısını düşürdüğü için bireye uyuması gerektiğini anımsatmaktadır. Lakin televizyon, tablet, cep telefonu ve bilgisayar mavi ışık vermektedir. Mavi ışık en çok da melatonin hormonuna ziyan vermektedir. Mavi ışık nedeniyle salınamayan melatonin hormonu uykunun da kalitesini bozmaktadır. Bunun yanında aktüel kurallarda yapay ışıklar altında olmak da uykuyu olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle mümkün olduğu kadar yapay ışıktan kaçınmak uygun olur. Ayrıyeten meskenlerde akşamları ağır ışık olmamalıdır” dedi.
KENDİNİZİ TEST EDİN
Prof. Dr. Atay’a göre aşağıdaki sorulardan birkaçına evet karşılığı veriyorsanız, bir uyku hastalığınız olabilir:
- Yeterli mühlet uyumama karşın gün içinde yorgun ve uykulu oluyorum.
- Haftada 2-3 gece uykuya dalmakta zahmet çekiyorum.
- Akşam saatlerinde yahut yatağa girdiğimde bacaklarımda isimlendiremediğim bir huzursuzluk hissediyorum.
- Uyuyamayacağım fikri akşam saatlerinden itibaren beni endişelendiriyor.
- Yatakta daima bacaklarımı hareket ettirmek zorunda kalıyorum.
- Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanıyorum.
- Horlamamın yan odalardan duyulacak kadar şiddetli olduğu söyleniyor.
- Uykuda nefesimin durduğu söyleniyor.
- Gece içinde en az bir sefer tuvalete gitmek zorunda kalıyorum.
- Geceleri baş, boyun yahut göğsümde terleme oluyor.
- Sabah yorgun ve baş ağrısı ile uyanıyorum.
- Geceleri bacaklarıma kramp girebiliyor.
- Toplantılarda, sinema-tiyatro üzere yerlerde, okurken veya TV seyrederken uyuyakalabiliyorum.
- Uykululuk nedeniyle eskisi kadar uzun müddet otomobil kullanamıyorum.
- Gün içinde vakit zaman karşı koyamadığım uykululuk atakları yaşıyorum.
- Çok sık düş görüyorum.
- Geceleri uykudan bağırarak ve dehşet ile uyandığım söyleniyor.
