Uzmanlar, Avrupa Birliği’nin (AB) Tunus’taki maksadının bu ülkeyi içinde bulunduğu ekonomik krizden kurtarmak değil Avrupa’ya yönelik sistemsiz göç akışını durdurmak olduğunu belirtiyor.
AA muhabirine konuşan Tunuslu uzmanlar, son günlerde artan sistemsiz göç ve ekonomik kriz odaklı temasların merkezinde yer alan İtalya’nın amacının “ülkesine yönelik sistemsiz göç akışını engellemek” olduğu ve AB’yi de bu nedenle Tunus ile masaya oturmaya zorladığı görüşünde.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in son iki hafta boyunca AB ülkelerinin temsilcileriyle yaptığı ağır görüşmelerin odağında sistemsiz göç ve Tunus’ta yaşanan ekonomik kriz yer alıyor.
Cumhurbaşkanı Said’in 3 Haziran’da İtalya Başbakanı Georgia Meloni ile yaptığı telefon görüşmesiyle başlayan ikili görüşmeler, Meloni’nin 6 Haziranda Tunus’u ziyaret etmesiyle devam etti.
İki önderin görüşmelerinin akabinde yapılan açıklamada, bilhassa Akdeniz’e kıyısı olan AB ülkelerinin yanı sıra Kuzey Afrika, Sahel ve Sahra Altı ülkelerinin katılmalarıyla “düzensiz göç” bahisli milletlerarası bir konferans düzenlenmesi daveti yapıldı.
Aynı görüşmenin akabinde İtalya tarafından yapılan açıklamada, Roma idaresinin “Tunus’a sıhhat ve öteki öncelikli kesimlerde kullanılmak üzere 700 milyon avro finansman dayanağı sağlamayı planladığı ve Milletlerarası Para Fonu (IMF) ile devam eden görüşmelerin Tunus lehine sonuçlanması için gayret sarf edeceği” belirtildi.
AB ile Tunus ortasında geniş kapsamlı işbirliği planı
Düzensiz göç sorunu ve Tunus’ta yaşanan ekonomik krizin birebir anda ele alındığı bir başka AB-Tunus görüşmesi ise 11 Haziran’da gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı Said, başşehir Tunus’taki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İtalya Başbakanı Meloni ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile bir ortaya geldi.
Von der Leyen, görüşmenin akabinde yaptığı açıklamada, “Tunus Cumhurbaşkanı Said ile verimli bir toplantı gerçekleştirdiklerini, AB’nin pak ve yenilenebilir güç projelerine ek olarak Tunus iktisadını geliştirme, ticaret ve yatırımı desteklemeyi içeren 5 unsurluk kapsamlı bir program üzerinde çalıştığını” duyurdu.
Tunus bütçesini desteklemek için atacakları birinci adımın acil olarak 150 milyon avro finansman dayanağı sağlamak olduğunu söyleyen von der Leyen, Tunus ile muahede sağlandığı taktirde ekonomiyi desteklemek ve geliştirmek için bu ülkeye ayrıyeten 900 milyon avro mali takviyede bulunmaya hazır olduklarını vurguladı.
Ayrıca Von der Leyen hudut idaresi, arama kurtarma çalışmaları, kaçakçılıkla ve sistemsiz göçle gayret alanlarında kullanılmak üzere 100 milyon avro vermeyi planladıklarını, geniş kapsamlı işbirliği planıyla da Tunus’a 1 milyar avronun üzerinde finansman sağlanacağını belirtti.
“İtalya, ortalarında sistemsiz göçün de olduğu öncelikli tehditler için Tunus’la anlaşmak istiyor”
Eski Tunus Dışişleri Bakanı Ahmed Vennis, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İtalya hükümetinin altyapısını oluşturduğu AB görüşmelerinin temellerini uygun anlamamız gerekiyor. İtalya, ortalarında sistemsiz göçün de olduğu öncelikli tehditleri ortadan kaldırmak için Tunus ile anlaşarak yol almak istediğini açık bir halde gösterdi. AB’yi de Tunus ile yapılacak muahedeye katılması için zorluyor.” dedi.
İtalya ve AB ülkelerinin Tunus’un ekonomik krizle boğuştuğunun farkında olduğuna ve adımlarını buna nazaran atacağına dikkat çeken Vennis, şunları kaydetti:
“Tunus, sistemsiz göçle çabayı lakin hükümetin kendisini iktisadi ve siyasi olarak inançta hissetmesi durumunda sağlıklı yürütebilir. AB delegasyonu ve Tunus tarafının ortak yaklaşımı bu tarafta. Bu yüzden AB sistemsiz göçle uğraş için Tunus’un iktisadını destekleyici yollar arıyor.”
“AB, sağ eliyle verdiğini sol eliyle alır”
Tunus Ekonomik ve Toplumsal Haklar Forumu Sözcüsü Ramazan bin Ömer, Tunus ile yürütülen göçmen muahedesinin AB’deki göçmen tersi sağcıların zaferi olduğunu belirtti.
AB temsilcileri ile yapılan görüşmelerde her ne kadar iktisada ait açıklamalar yapılsa da görüşmelerin odağının sistemsiz göç olduğunu vurgulayan Bin Ömer, “AB, sağ eliyle verdiğini sol eliyle alır, bu yüzden görüşmelerin amacının Tunus’u ekonomik krizden kurtarmak olduğunu söyleyemeyiz. AB üyelerinin mutabakata ait yaptığı açıklamalardan anladığımız kadarıyla, göç ve iltica konusunda muahedenin yaklaşımı AB’nin istekleri doğrultusunda şekilleniyor. Muahede, tek bir noktaya yani sistemsiz göçe dayanmakta.” tabirlerini kullandı.
“AB, Tunus’a bir bekçi hatta bir gardiyan rolü biçiyor”
AB ile varılacak muahedeye ait Bin Ömer, şunları kaydetti:
“Bu mutabakat, Tunus’u AB’nin art bahçesine dönüştürecek. AB, Tunus’a sonlarına ulaşmaya çalışan herkesi durduracak bir bekçi hatta bir gardiyan rolü biçiyor. Ayrıyeten bu muahede ile AB’de uzun yıllardır yaşayan ve bir biçimde oturumunu yenileyemeyen ya da otumu olmayan binlerce Tunusluyu da etkileyecek. Prensip olarak Tunusluların geri gönderilmesine karşıyız. Zira bu bireylerin zorla iadesi milletlerarası kontratlara muhalif. AB’nin önerdiği de zorla geri gönderme.”
“Anlaşmanın içeriğine dair bir bilgimiz yok”
Tunuslu ekonomist ve akademisyen Prof. Dr. İzettin Seydan, muahedeye ait yapılan açıklamalarda sistemsiz göçe ayrılan kısmın yetersiz olduğunu söyledi.
Düzensiz göçle uğraşın çok maliyetli olduğunu vurgulayan Seydan, “Düzensiz göç için ayrılan ölçünün 100 milyon avro olduğu belirtildi lakin bu çok düşük bir sayı. Birebir pakette Tunus iktisadına takviye için açıklanan sayı ise 900 milyon avro. Bu durum birçok soruyu beraberinde getiriyor.” diye konuştu.
Anlaşmanın içeriğine dair bir bilgileri olmadığına dikkat çeken Seydan, “AB Komisyonu Başkanı von der Leyen’in bahsettiği 1 miyar avroyu aşkın takviyenin sağlanacağı mutabakatın çerçevesi nedir? Kimle ne müzakere edildi? Alanda deneyimi olan taraflarla istişare edildi mi? Maalesef muahedenin içeriğine ait birşey bilmiyoruz, yalnızca tarafları biliyoruz.” dedi.
Anlaşma kapsamında, IMF ile devam eden görüşmelerde Tunus’a dayanak verileceğinin söylendiğini aktaran Seydan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Anlaşmaya mevzu tüm program, Tunus’un IMF ile bir mutabakata varmasına bağlı. Tunus’un iç ve dış kredilerle birlikte 5 milyar dolar civarında olan bütçe açığının kapatılması gerekiyor.”
