Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yağmur Uysal yürütücülüğünde, Doç. Dr. Zeynep Görkem Doğaroğlu’nun araştırmacı olduğu ‘İklim Değişikliğiyle Karşı Karşıya Olan Akdeniz Üzüm Bağlarının Biyolojik İdaresi ve Korunması İçin Ekolojik Araştırma’ başlıklı TÜBİTAK dayanaklı memleketler arası proje hazırlandı.
Akdeniz ülkeleri milletlerarası ortak projelerini destekleyen PRIMA (Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area) programı kapsamında da kabul edilen ve kısa ismi VINEPROTECT olan projede Portekiz, İtalya, Fas ve Türkiye’deki üniversitelerde çalışma yapılıyor. Projenin Türkiye ayağında çalışma yürüten grup, Akdeniz ülkelerindeki kuraklık tesirinde olan üzüm bağlarına yönelik tedbirler almak için hidrojel üretimi gerçekleştirdi.
‘BUNU BÜTÜN ZİRAÎ ESERLERE UYGULAYABİLİRİZ’
DHA’nın haberine nazaran projeyle ilgili bilgi veren Prof. Dr. Yağmur Uysal, iklim değişikliğine bağlı olarak su kaynaklarının azaldığını, kuraklıkla uğraşa yönelik üzüm bağlarının direncini artırmak için uygulamalar yaptıklarını belirtti. Prof. Dr. Uysal, “Hidrojelleri laboratuvarımızda üretiyoruz. Bu hidrojeller toprağa verildiğinde toprakta su tutma kapasitesini arttırıyor. Zira kendisi boncuk yapısındadır. Şişebilir özellik göstermektedir. Suyu aldığı vakit şişer ve vakitle kendisi suyunu yavaşça verir. Tekrar su aldığı vakit tekrar şişer lakin bu süreci daima olarak gerçekleştirebildiği için tarım eserlerini sıklıkla sulamak zorunda kalmazsınız. Münasebetiyle sulama sıklığını azaltmak demek, sulama suyuna olan muhtaçlığını azaltmak manasına geliyor. Zira çiftçilerimiz aslında sulamada büyük bir meşakkat çekiyorlar. Bunu yalnızca asmalara değil, bütün ziraî eserlere uygulayabiliriz. Proje kapsamında üniversite içinde oluşturulan alanda saksılar üzerinde denemeler gerçekleştirdik ve çalışma sonunda sulamaya gereksinimin azaldığını gördük. Saksılardaki asmaların kısımlarını kış periyodunda budadık ve bunları biyokömür tekniğiyle kömürleştirdik. Ürettiğimiz kömürü bu hidrojellerin içine ekliyoruz. Bizim ürettiğimiz hidrojeller ismi verilen polimerik bir materyaldir. Budama atıklarını kömürleştirip içine verdiğimiz için kömür içeren boncuklar aslında bunlar. Bunun şöyle bir katkısı oluyor; siz ziraî ve budama atıklarınızı yeniden kıymetli bir esere dönüştürmüş oluyorsunuz. Kömüre dönüştürüyorsunuz. Kömür doğal olarak yer kabuğundan çıkarılıyor lakin biz bunu kısa bir mühlet içinde laboratuvarımızda tıpkı özellikte bir biyokömür dediğimiz gerece sentezleyerek hidrojellerin içine veriyoruz. Bunun sebebi nedir? Sıfır atık yaklaşımıyla ziraî atıkları azaltmak ve toprağımızda karbon içeriğini artırmaktır” tabirlerini kullandı.
‘DOĞAL VE RASTGELE BİR ZEHİRLİ TESİRİ BULUNMUYOR’
Denemelerden âlâ sonuçlan aldıklarını söyleyen Prof. Dr. Uysal, “Normal sulama şartları, orta kuraklık dediğimiz biraz daha az sıklıkla sulanan ve çok kurak dediğimiz sulama sıklığını biraz daha uzatarak denemeler yaptık. Uzun mühlet su vermediğimiz asmalarda bile rastgele bir kuruma gözlenmedi. Bu da hidrojellerimizi hoş bir biçimde ortaya koymuştur. Ürettiğimiz hidrojeller doğal ve rastgele bir zehirli tesiri bulunmuyor. Çalışmanın yaygın tesirini artırmak için gerçek üzüm bağlarında da uygulanması gerekiyor. Hazırladığımız hidrojellerin Fas, Portekiz ve Türkiye’deki asma bağlarında denemesi yapılacak” diye konuştu.
Projede araştırmacı olarak yer alan Doç. Dr. Zeynep Görkem Doğaroğlu ise “Ürettiğimiz hidrojellerin yaygın tesirini artırarak üreticilere ulaşmayı hedefliyoruz. Hem ekonomik hem de tabiat dostu. Münasebetiyle epeyce avantajlı bir sistem” dedi.
(HABER MERKEZİ)
