Rize’de bitkilerin özünü emdiği için ‘vampir kelebek’ olarak isimlendirilen ve çay başta olmak üzere bütün yeşil bitkilerde görülen Ricania Simulans isimli kanatlı böcekler, hayatı olumsuz etkiliyor. Pekala, vampir kelebek nedir, özellikleri neler? Vampir kelebek ziyanlı mı? İşte ayrıntılar…
VAMPİR KELEBEK NEDİR?
Dr. Öğretim Üyesi Fatih Dikmen, yalancı kelebek ya da daha yaygın bilinen ismiyle vampir kelebek olarak bilinen bu canlının aslında kelebek olmadığını ağaç biti ya da yaprak biti denilen canlılara benzeyen bir yapısı olduğunu, yalnızca kelebeği andıran kanatları olduğu için kelebek dendiğini belirtti. Dikmen, bu cinsin nerelerde görüldüğünü ve ülkemize geliş nedenini şu sözlerle anlattı:
“Bu tıp Çin’de keşfedilen bir canlı lakin uzak doğudaki pek çok ülkede yeniden görebiliyoruz. O yüzden yıllar içerisinde Asya’ya yayıldı, şu oradan da yavaş yavaş Türkiye’ye geldi. Hatta bununla ilgili 1950’lerde Sovyet Rusya’sının topraklarında bu tipe rastlandığını ve topraklarına ziyan verdiğine dar deliller var. Sonra 1980’lerde Gürcistan taraflarına geldiği keşfedildi. Ondan sonraki 30 yıllık müddet zarfında da Türkiye’ye yavaş yavaş giriş yaptığını biliyoruz. Bilhassa 2009-2010’dan sonra Türkiye’nin Gürcistan ile olan ticaretin ya da insan hareketinin artmasıyla bu cinsin evvel Doğu Karadeniz’de sonra oradan da yavaş yavaş İstanbul’da yaygınlaştığını söyleyebiliriz.”
Dikmen, onun bu çeşidin yayılmasının iklim değişikliğiyle ya da öbür bir faktöre bağlı olduğunu düşünmüyor lakin ülkemize geldikten sonra çeşidin buralarda kalıcı hale gelmesi ya da daha fazla görünmeye başlamasının buradaki iklimsel şartları benimsemesi ve bu tıbbın hayatına uygun olmasıyla alakalı olduğunu söz etti.
İNSANA ZİYANLI MI?
“Bu biçim böcekler sonradan taşınarak gelen böcekler oldukları için, bulundukları yeni yerde şayet çok süratli çoğalmaya ve denetimsiz bir formda popülasyonlarını arttırmaya başlarlarsa bunlara istilacı böcek denir” diyen Dikmen, bu vampir kelebeği ya da yalancı kelebeğin bu tanıma çok uyduğunu, istilacı bir cins olduğu için görüldüğü yerlerde denetimsiz bir formda çoğalmaya başladığını belirtti. Üzerinde bunlarla beslenen rastgele bir canlının olmaması, bundan beslenen canlılar ona alışmadığı için avcısının olmadığını bu nedenle çok fazla üreyebildiklerini değerle vurguladı.Vampir kelebeklerin korkulduğu üzere insanlara rastgele bir ziyanı kelam konusu değil. Bu böcekler için bitki zararlıları diyebiliriz. Yaprak bitleri ya da ağaç bitlerinin yaptığı üzere bitkilerin aslında öz suyunu emiyor ağaçları, bitkileri, zerzevatları kurutuyorlar. Bu biçimde bitkilere ziyan veriyorlar lakin beşere rastgele bir ziyanı yok. Beşerler bunların daha çok varlığından şikayetçi. İstanbul’da bilhassa çok ağır olarak görünen bölgelerde vatandaşlar balkonda oturamıyoruz, meskenlerin içine çok giriyorlar diye şikayet ediyor lakin rahatsızlık yalnızca böceğin varlığından ötürü. Beşere hastalık da bulaştırmıyor, bu açıdan da rastgele bir risk barındırmıyor.
EN ÇOK NERELERDE GÖRÜLÜYOR?
Türkiye’de bu tıbbın daha çok Karadeniz kıyılarında yayılış gösterdiğini kelamlarına ekleyen Dikmen, birinci görüldüğü Artvin, Trabzon üzere yerlerde yani kıyı bölümlerine yakın yerlerde ağırlaştığını İstanbul’da da Karadeniz’e yakın ilçelerde ağır olarak görüldüğünü, bunun da bize bu böceğin aslında daha nemli ve o iklime uygun bitkileri tercih ettiğini gösterdiğini söyledi.
VAMPİR KELEBEKLER ISIRIYOR MU?
Dikmen, bildiğimiz kadarıyla ne yetişkinlerde ne çocuklarda rastgele bir ısırma ya da alerji yapma üzere bir durum kelam konusu olmadığını, bu nedenle çocuklar için ekstra bir tedbir alınmasına gerek görülmediğini söyledi.
EVİ İLAÇLAMAYA GEREK VAR MI?
Bu böceğin meskene girmesi durumunda insanlara bir ziyanı olmadığı için ilaçlamanın yapılması taraftarı olmadığını belirten Dikmen, ilaçlamanın da hem yetişkinlere hem de çocuklara ziyanının olduğunu vurguladı. Yalnızca bu böceklerin girişlerini engelleyecek sinekliklerle ya da akşam gelebileceğini düşünerek balkon ışıklarının yakılmaması üzere tedbirler alınabileceğini tabir eden Dikmen, tıpkı sivri sinekler ya da keneler üzere canlılara karşı kullanılan krem yahut losyonların da bu canlı cinsinde tesirli olmadığını kelamlarına ekledi.
