Toplumda en fazla görülen kalp damar sorunlarından biri varislerdir. Varislerin ne olduğunu anlamak için onların oluşumunda rol oynayan toplardamarların fonksiyonunu bilmek gerekir. Toplardamarlar (venler), bedende kirli kanı organlardan ve etraf dokulardan alıp kalbe taşıyan en büyük çaplı damarlardır. İsminde da olduğu üzere kan için bir çeşit toplayıcı misyonu görür. Geniş bir çapa sahip oldukları için içerilerinde tek istikametli çalışan kapakçıklar bulunur. Bu kapakçıklar kanın damarlarda gittiği yola geri dönmemesi, yer çekimine karşı kalbe yanlışsız yapılan taşımada fonksiyon görmesi için vardır. Bu damarların işlevindeki değişmeler varis üzere problemleri yaratabilir. Muhakkak nedenlerle bedenin çeşitli yerlerinde oluşan damar genişlemeleri meydana gelebilir. Damar duvarlarında meydana gelen bu işlev bozukluğu ise varislerin oluşumundaki temel fizyolojik nedendir. Varisin kaynaklandığı bu sorunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte hastalığın oluşma evresinde farklı durumlar izlenebilmektedir.
Varis Nasıl Oluşur, Nasıl Tedavi Edilir?
Varis Nedir?
Genellikle bacaklardaki yüzeysel toplardamarlarda meydana gelen damar büyümeleri öncelikle kılcal damar çatlamaları olarak kendini gösterir. Cilt yüzeyine yakın olan damarlarda bu durum daha besbelli olarak oluşum gösterir. Kılcal damarlarda varis başlangıcı olarak görülen damar çatlamaları telenjiektazi olarak isimlendirilir. Bu durum estetik bir sorun dışında hastalar için sorun yaratmasa da varis daha farklı olup bir çeşit ilerlemiş damar genişlemesidir.
Varisler en fazla bacaklarda oluşum gösterir. Lakin bacaklar dışında iç organların duvarlarında, testislerde, velhasıl damarların olduğu çeşitli bölgelerde de görülebilir. Bacaklardaki toplardamarlarda aşağıdan üste kanın taşınması kelam konusu olduğu için kanın aşağıya yerçekimi tesiriyle tekrar dönmemesi için bir çeşit kapakçıklar bulunur. Damar çeperleri çeşitli nedenlerle kimi işlev bozukluklarına uğrayabilir. Bu durum açılıp kapanan kapakçıkların da tam olarak fonksiyonunu yapmasını pürüzler. Organ ve etraf dokulardan kalbe dönmek üzere toplanan kirli kan, kapakçıklardan sızmaya başlar. Kalbe dönmesi gereken kanın sirkülasyonu bu durumda bozulur. Kirli kan bedenin alt bölgelerinde, münasebetiyle en fazla bacaklarda birikmeye başlar. Tıpkı atık unsurların etrafa ziyan vermesi ve atılan çöp poşetlerinden bir müddet sonra koku ve sıvı yayılması üzere, varislerin oluşumunda hasarlı damarlardan da bir mühlet sonra kirli kan sızar. Etraf dokulara ziyan vererek ilerleyen hadiselerde yalnızca estetik bir sorun oluşturmayıp hasta için ağrı ve iltihap kaynağı olabilir.
Varisin görüldüğü hastalar tek bir kümede olmamakla birlikte hastalığın görüldüğü olaylarda misal münasebetler bulunur. Özellikle
- menopoz dönemi
- gebelik
- obezite
- fazla ayakta kalmayı gerektiren işler
- yaşlanma
- duruş bozuklukları
- hormon kullanımı
- aile hikayesinde varis bulunan hastalarda varis hadiseleri sıkça gözlenir. Bayanlardaki varis hadiseleri erkeklerde oluşan olay sayısının yaklaşık 4 katı kadardır.
Genelde bacaklarda varis görülüyor olma nedeni, bedende fazla basınç olan alanların varis için etken olmasıdır. Bu nedenle bilhassa alt bacaklarda varis olaylarına çok sık rastlanır. Hastalığın seyri şahıstan bireye değişebilir ve farklı evreler gözlenebilir. Kılcal damar varisleri denen estetik kusur olmak dışında hastalar için sorun yaratmaya varisler her yaştaki bireylerde görülebilir. İlerleyen varis olayları ise en başta yaşlanma olmak üzere üstteki münasebetlerle ortaya çıkabilir.
Vücudunuzda değişmeler hissediyor, bilhassa bacaklarınızda farklı bir görünüm dikkatinizi çekiyorsa varisten şüphelenmeniz için kimi bulguların olması gerekir. Varis hastalığında genel bulgular sıralandığında aşağıdaki üzere bir tablo görülebilir.
- Bacaklarda meydana gelen ağrı
- Uyuşma hissi
- Gece krampları
- Uyuşma
- Parestezi
- Huzursuz bacak
- Ağrı ve kaşınma
- Damarlarda barizleşen mor-mavi renkler
Yukarıdaki bulgulardan biri ya da daha fazlası varis oluşumunda gözlenen durumlardandır. Belirtilere bakarak kendinizde varis olduğundan şüpheleniyorsanız kısa vakitte uzman bir tabibe başvurmanız kıymetlidir.
Varis Tedavisi
Varis oluşumu görülen bacaklar için doppler ultrason ile damarların durumuna bakılır. Hastanın durumuna nazaran tabibin gerekli gördüğü tedavi prosedürü uygulanabilir.
- Sedanter hayat usulü yerine hareketli bir ömür usulü edinmek
- Bacakları dinlendirerek gün içinde 10-15 dakika üst kaldırmak
- Topuklu ayakkabı kullanımını sınırlandırmak
- 6 cm’den yüksek topuklardan kaçınmak
- Basit muhakkak antrenmanları gün içinde tekrarlamak
- Bacak bacak üstüne atmamak
- İdeal kilonun korunması, sık kilo alıp vermemek
- Kan basıncını dengeleyen besinlerin tüketilmesi
- Sıcak su ile duş alım müddetini uzatmamak üzere pratik prosedürler gözetici tedavide tesirli olanlardır.
Varisten şikâyet eden hastaların aklında birkaç soru yer alabilir: “Tedavi edilmeyen varisler ne üzere sonuçlar doğurur?”. Tedavi edilmeyen varisler ilerleyen süreçlerde kıymetli sıkıntılar yaratabilir. Varis hastalığı bir çeşit deveran bozukluğu hastalığıdır. Bu nedenle önemli sıhhat meselelerine ve estetik kusurlara yol açabilir. Lakin ilerlemiş olayların sebep olacağı ağrılı durum, estetik sıkıntıları ikinci plana atacağından bu hadiselerde çabucak müdahale yapılması önerilir. Varislerin tedavisinin gecikmesi durumunda hasarlı bölgeye oksijenli kan ulaşmaz. Yani bölgedeki hücrelerin kan damarlarıyla beslenmesi gerekirken besin kaynağı olan pak kanı alamaz. Bu durumda renk değişimleri, bacakta olağandışı incelmeler, ödem ve önemli derecede yaralar ile görülen venöz yetmezlik meydana gelir. Ayrıyeten varislerde pıhtı atma sorunu da görülür. Tormboflebit olarak isimlendirilen bu durumda damar içi pıhtılaşmalar olur ve küçük darbelerle bile bacakta kanama meydana gelebilir. Hatta daha ileriki duurmlarda pıhtı akciğere kadar ilerleyip akciğer embolisi görülebilir. Venöz yetmezliğin son noktasında ise bacak ülseri denen epeyce ağrılı ve kanamalı yaralar oluşabilir. Oluşan bu durum yalnızca estetik bir sorun olan damar çatlamalarından epey daha önemli olup hasta için ağrılı bir durumdur.
Her varis tıpkı çeşitte değildir. Varis oluşum suratı bireylerin hayat usulüne ve genel sıhhat durumuna nazaran değişebilir. 3 çeşit varis tipi görülür:
Kılcal Damar Varisleri (Telenjiektazi)
Cilt yüzeyinde barizleşen kılcal damarların estetik bir sorun yaratması ile hastaların tedavi talep ettiği evredir. Bir çeşit travma ya da ani darbe ile oluşup örümcek ağına benzeyen bir yapıda milimetrik boyutlarda ya da santimetrelerce alanda meydana gelebilir.
Orta Uzunluk Varisler (Retiküler Varisler)
Bu tip hadiseler da hasta için ağrı ve acı yaşatmaz. Lakin barizleşen mor-mavi venlerin görünümü ile estetik olarak istenmeyen imajlar oluşabilir. Ultrasonda gözlenen bir toplardamar ya da kapakçık yetmezliği görülmez. Ekseriyetle ilerleyip büyük uzunluk varislere dönüşmezler.
Büyük Uzunluk Varisler
Hem kozmetik olarak hem de kalp damar hastalıkları açısından sorun yaratabilecek varislerdir. Ayakta yapılan doppler ultrason ile muayene edilir. Toplardamar ve kapakçık yetmezliği görülebilir. Bu varislerde varis çorabı, lazer, skleroterapi üzere tedaviler tahlil olmayacağı için RF tedavisi, cerrahi süreçler yapılır. Kimileri cilt yüzeyinden görülmez. Bunlara iç varis denir. Hastada ağrı, gece krampları, kaşınma üzere belirtilerle fark edilir.
Varis tedavilerinde ameliyatsız tahliller varis tiplerine nazaran uygulanabilir. Büyük uzunluk varislerde genelde cerrahi teknikler kaçınılmaz olmaktadır.
Kılcal damar varisleri ve retiküler varislerde lazer ışınları tesiriyle genişleyen ya da açılan damarlar kapatılır. Skleroterapi uygulamasında varisli damarların içine milimetrik boyuttaki iğnelerle sklerozan denen ilaç enjekte edilir. Süreç sonrası varis çorabı üzere sıkı bandajlarla bölgenin desteklenmesi tavsiye edilir. Köpüklü tedavide ise enjekte edilen ilaç özel bir usulle köpürtülerek hastaya verilir. RF ile tedavide ise radyo dalgalarının gücü ile yüksek ısıda genişleyen ya da açılan damarlar kapatılır.
Evde Varis Tedavisi
Hastada oluşmuş ve bilhassa ilerlemiş varisleri gidermek için sonradan yapılan kürler, bitkisel formüller tesirli olmamakla birlikte bilimsel değildir. Fakat varis oluşumunu engellemek için konutta birkaç pratik usul olabilir. Nizamlı idman, hareketsiz hayat üslubuna son vermek, sağlıklı beslenmek, lifli besinler tüketmek meskende yapılabilecek ve uzun vadede hayata tesir edecek usullerdendir.
Limonla Varis Tedavisi
Limon içeriğindeki hususlar ve C vitamini yoğunluğu kan içindeki hür radikallerin oksidatif hasara yol açmasına mahzur verir. Bu yapısıyla limon güçlü bir antioksidandır. Limon suyunu sıkarak her akşam bacaklarınıza aşağıdan üste masaj yapabilirsiniz. Böylelikle varis oluşumunu engelleyip genç bacaklara sahip olabilirsiniz. Tabi limonla varis tedavisi tam olarak mümkün ve kalıcı değildir.
Kılcal Varis Tedavisi
Kılcal varisler, varis olaylarının başlangıç seviyesindeki oluşumlardır denebilir. Büyük oranda varis olayları düzgün huylu damar tümörleridir. Kılcal varisler ise yalnızca kozmetik bir kusur olup hastaların şikâyet ettiği oluşumlardır. Tek seanslık lazer uygulaması, skleropterapi ve köpük tedavisi ile kolaylıkla tahlil alınarak genç bir cilt görünümü kazanılabilir.
Varis Köpük Tedavisi
Skleroterapide 2 farklı uygulama hali vardır. Birinde sklerozan denen sıvı ilaç milimetrik iğnelerle damar içine direkt ve hava ile karıştırılmadan verilir. Öbür yolda, yani köpüklü tedavide damar içine birebir ilaç farklı bir formda verilir. İlacın içinde tıpkı etken husus olan polidokanol vardır. İlaç enjeksiyonu öncesi bacaklar pak ve tıraşlı olmalıdır. Ağrı ve acı hissi olmadan uygulanan süreç birkaç seans sürer. Her seans 40-60 dakika ortası bir vakit diliminde yapılır. Tedavi sonrası varis çorabı ile varisli bölgenin desteklenmesi önerilir. Ayrıyeten 4 haftalık bir süreçte süreçten sonra güneşten korunma epeyce kıymetlidir.
