En sık karşılaşılan damar hastalıklarından biri olan varis, hem estetik tasaları hem de ağrıları beraberinde getiriyor ve hayatı olumsuz etkiliyor.
Peki varisi önlemek için neler yapılabilir? Kalp Ve Damar Cerrahisi Prof. Dr. Ali Rıza Cenal varisle ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı.
Toplardamarların genişlemesi olarak tanımlanan varis, bedene giden kanı kalbe geri iletmekle vazifeli olan toplardamarların, kalıcı olarak uzamasıyla oluşuyor. Daha çok alt bacakta meydana gelen varis, birinci vakitlerde yalnızca manzara bozukluğu yaratsa da vakitle ağrılar ve kramplar eşlik ediyor.
VARİS NEDEN OLUŞUYOR?
Prof. Dr. Cenal, kadınların yüzde 40’ı, erkeklerin ise yaklaşık yüzde 25’inde görülen varisin ortaya çıkma sebebiyle ilgili şunları söyledi:
“Varisin ortaya çıkma sebebi toplardamar kapakçığının eski fonksiyonunu yerine getirememesiyle oluşur. Şöyle ki, toplardamarlar yer çekiminin tersine kanı aşağıdan üste yanlışsız kalbe taşır. Kanın geri dönmesini engelleyen ise kapakçıktır. Çeşitli sebeplerle kapakçığın bu misyonu yerine getirememesi vakitle burada damarların genişlemesine ve varis oluşmasına yol açar. Başka bir sebep ise toplardamarın pıhtı sebebiyle tıkanması sonucunda kanın üste gerçek sağlıklı biçimde akmaması durumudur. Bu durumda kan üst çıkabilmek için daha çok baskı uygulamaya başlar. Daima tekrarlayan basınç vakitle varisin oluşmasına sebep olur.”
BELİRTİLERİ NELER, KİMLER RİSK ALTINDA?
Prof. Dr. Cenal’ın aktardığına göre, varisin belirtileri ortasında acaklarda görülen mor-mavi şişlikler, bacaklarda ağrı, bacaklarda tartı hissi, kaşıntı ve uyuşukluk hissi ve bacaklarda şişlik yer alıyor.
Prof. Dr. Cenal risk altında olanları aktararak “50 yaş ve üzerinde olanlar; uzun mühlet ayakta duranlar yahut bunu gerektirecek işlerde çalışanlar; masa başı işte çalışanlar ve uzun müddet hareketsiz kalanlar; obezite hastalığı olanlar; gebe olanlar ve aile geçmişinde varis bulunanlar” dedi.
VARİSİN ÜÇ ÇEŞİDİ VAR
Toplardamar yetmezliğinin bacaklarda büyüklükleri ve cilde yakınlıklarına nazaran üç çeşit varis oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Cenal, o cinsleri şöyle anlattı:
“Büyük varis: Birincisi büyük varis olarak isimlendirilen ve ciltte bariz çıkıntılara sebep olan varislerdir. Büyük geniş kıvrımlar oluşturan, elle ve gözle kolay kolay fark edilebilen varislerin çapı yaklaşık dört milimetre kadardır. Derinin altında oluştuklarından ciltte rastgele bir renk değişikliğine yol açmaz. Yalnızca damarın yeşilimsi rengini yansıtır. Ayakta durunca daha bariz hale gelen kabarık doku, yatıp bacaklar üst kaldırıldığında kaybolur. Büyük varislerin en değerli özelliği bu varislere bacaktaki ana damarlardan birinin kapak yetmezliğinin yol açmasıdır. Kapak yetmezliği olan bu damarların tedavisi, büyük varislerin de büsbütün yok olmasını sağlar.
Orta uzunluk varis: Öbür varis çeşidi orta uzunluk varislerdir. Kıvrımlı bir dokusu olan orta uzunluk varislerin boyutları iki-üç mm’dir. Cildin altında küçük çıkıntılara sebep olan orta uzunluk varislerin renkleri yeşil ve mordur. Bu varisler bireyde ağrı, kaşınma ve sızlama üzere sorunları beraberinde getiriyor. Orta uzunluk varisler köpük tedavisi ile tedavi edilir ve tekrarlanma mümkünlüğü düşüktür.
Kılcal varis: Son varis çeşidi ise kılcal varislerdir. Ciltte rastgele bir kabarıklık yaratmayan kılcal varisler genelde saç kılı inceliğinde olup kırmızı ve mor renklidir. 10 bireyden beşinde rahatlıkla görülebilen kılcal varislerin büyük varislere dönüşme mümkünlüğü yoktur. Öbür varis sorunlarında olduğu üzere yaygın olduğu durumlarda ağrı ve sızlama yapabilir. Tedavi ile büsbütün ortadan kaldırılır.”
VARİSİ ÖNLEMEK MÜMKÜN MÜ?
Sağlıklı ve hareketli bir ömrün varisi önlemenin temel prensibini oluşturduğunu söz eden Prof. Dr. Cenal, bu eksende uygulanması gereken prosedürleri sıraladı:
* Sporu hayatınızın bir modülü haline getirin. Günde en az kesinlikle 30 dakikanızı spora ayırın. Ağır tempoda bir spor hayatınız olmasa bile yürüyüş üzere temel antrenmanları yapmayı ihmal etmeyin.
* Kanın bacaklardan kalbe ulaşmasını engelleyen en değerli faktörlerin başında çok kilolar geliyor. Ayrıyeten toplardamarlara kilo baskısı ve fazla kilolara bağlı hareket kısıtlanması varisin en değerli sebeplerindendir. Bunu engellemek için fazla kilolarınızdan ivedilikle kurtulmanız gerekiyor.
* Belirli periyodlarda soğuk su uygulamayı ihmal etmeyin. Zira soğuk su damar duvarını büzüştürerek kanın kalbe ulaşmasını sağlar.
* Dinlenirken ayaklarınızı üst kaldırın. Bu sayede toplardamardaki basınç azalarak kanı daha süratli kalbe iletir.
* Bacak kaslarınızı çalıştıracak aktivitelerde bulunun. Asansör yerine merdivenleri kullanın ve sık sık bisiklete binin, pedal çevirin.
* Çok sıcaklardan kendinizi koruyun. Zira sıcak havalar toplardamarın genişlemesine yol açarak varis oluşumunu hızlandırır.
