Havacılık kesiminin en çok karşılaşılan tabirlerinden bir tanesi de ‘ölüm rüzgar’ kavramıdır. Yan rüzgar olarak da bilinen bu rüzgarlar pilotların adeta endişeli düşü.
Uçağın uçuş istikametine, 90 derecelik dikey açıyla tesir eden her rüzgar yan rüzgardır.
Uçakların iniş ve kalkışta kağıt üzere oradan oraya savrulmasına sebep olan ‘ölüm rüzgarı’, havacılıkta karşılaşılan kazaların büyük bir kısmına sebep olmaktadır.
ÖLÜM RÜZGARI NEDİR
Havacılıkta ‘ölüm rüzgarı’ olarak da bilinen ‘yan rüzgar’ uçak kazalarının en sık yaşanmasına sebep olan rüzgar çeşitlerinin başında gelir.
Yan rüzgâr yahut crosswind, seyahat hâlindeki bir taşıta sancak (sağ) yahut iskele (sol) tarafından “dik” olarak tesir eden rüzgârdır.
Havacılıkta yüzeye yakın düzeylerdeki yan rüzgâr bilhassa inişte değer kazanır. Her uçağın bir yan rüzgâr limiti vardır ve yüzey rüzgârının yan bileşeni bu bedelden yüksekse iniş yapılması tavsiye edilmez.
Pilotlar kaygılı düşleri olan bu rüzgara karşı özel olarak eğitilirler. Bu rüzgarla karşılaşan pilotlar, aldıkları eğitim sayesinde farklı iniş taktikleriyle uçağı inançlı olarak indirmeyi amaçlarlar.
‘ÖLÜM RÜZGARINDA’ UÇAK NASIL İNDİRİLİR?
Uçaklar, iniş yaparken pistin doğrultusu ile birebir tarafta olmalıdır. Lakin bazen pistin doğrultusuna nazaran yandan esen şiddetli bir rüzgâr, uçağın doğrultusunu bozabilir. Bu durumda pilotlar, uçağı pist doğrultusuna getirmek için özel bir teknik kullanırlar. Bu tekniğe yan rüzgârlı iniş denir.
Yan rüzgârlı iniş yapmak için pilotlar, rüzgârın açısına nazaran uçağı sağa ya da sola yatırırlar. Bu sayede uçağın burun kısmı rüzgâra yanlışsız dönerken, uçağın gövdesi pist doğrultusunda ilerler. Bu formda uçak, rüzgârın tesirini azaltarak pistin üzerinde düz bir biçimde uçabilir.
Uçağın yere inmesinden çabucak evvel pilotlar, uçağın burnunun istikametini pist ile tıpkı hâle getirirler. Bunu yapmak için kokpitin içindeki dümen pedalını kullanırlar. Dümen pedalı, uçağın kuyruğundaki küçük kanatçığı, yani dümeni hareket ettirir. Dümen, uçağın burnunun tarafını sağa ya da sola çevirir. Pilotlar, dümen pedalını rüzgârın aykırısı istikamette basarak uçağın burnunu pist doğrultusuna çevirirler.
Yan rüzgârlı iniş, pilotların marifet ve tecrübe gerektiren bir harekettir. Rüzgârın açısı ve şiddeti, inişin zorluğunu belirler. Rüzgârın müsaade verilen hudutların dışında olması durumunda, pilotlar diğer bir pist yahut havaalanı arayabilirler.
