Yapay zeka teknolojisi süratle gelişiyor ve çağdaş hayatın birçok alanında dönüşümlere yol açıyor.
Ancak kimi uzmanlar bu teknolojinin makus hedefli kullanılabileceği ve istihdamı tehdit edebileceğine dair tasalarını lisana getiriyor.
Yapay zeka nedir, nasıl çalışır?
Yapay zeka, bir bilgisayarın neredeyse bir insanmış üzere düşünmesine, aksiyona geçmesine ve karşılık vermesine imkan tanır.
Bilgisayarlar, varsayımlarda bulunmak, problemleri çözmek ve hatta kendi yanılgılarından ders çıkarmak için bol ölçüde bilgiyle beslenebilir ve bu bilgilerdeki dizilimleri tanımlayacak biçimde eğitilebiliyorlar.
Yapay zeka, dataların yanı sıra algoritmalara da dayanır; algoritma, bir vazifesi tamamlamak için hakikat sırada takip edilmesi gereken kurallar listesi olarak tanımlanabilir.
Sesli komutları yerine getiren Siri ve Alexa üzere sanal asistanların ardında bu teknoloji yatıyor. Spotify yahut YouTube’da bir sonraki adımda ne dinlemek yahut izlemek isteyebileceğinize dair önermeleri yapan, Facebook ve Twitter’ın kullanıcılara hangi toplumsal medya gönderilerini göstereceğine karar vermesine yardımcı olan bu teknolojidir.
Yapay zeka, online alışveriş platformlarında müşterilerin satın alma alışkanlıklarını tahlil ederek yeni alışveriş teklifleri veriyor ve büyük firmalar bu teknolojiyi düzmece yorumları engellemek için de kullanıyor.
- Yapay zeka rekabeti: Çin, ABD’yi geçebilir mi?
- Paul McCartney: Beatles’ın son müziği yapay zeka teknolojisiyle tamamlandı, bu yıl yayımlanacak
ChatGPT ve Snapchat My AI
Son aylarda tanınan hale gelen yapay zeka odaklı uygulamalara, Snapchat’in yapay zeka (AI) dayanaklı özelliği My AI ile ChatGPT örnek verilebilir.
Bunlar “üretken” yapay zeka olarak isimlendirilen yapay zeka örnekleri.
Bunlar, yeni ve orjinal içerik üretmek için bol ölçüde kaynak bilgiyle tanımlanan kalıpları kullanarak, bir insan tarafından yaratılmış hissi veren içerikler üretiyor.
- Çinli teknoloji devi Alibaba, yapay zeka sohbet robotuyla ChatGPT’ye rakip olacak
Bunlar yapay zekanın, sohbet robotu (chatbot) olarak bilinen ve kullanıcılarla metin aracılığıyla irtibat kuran bir bilgisayar programıyla birleştirilmesiyle ortaya çıkan uygulamalar.
Bu uygulamalar soruları yanıtlayabiliyor, kıssalar anlatabiliyor ve bilgisayar kodu yazabiliyor.
Ancak her iki uygulama da da bazen kullanıcılar için yanlış cevaplar üretebilir ve kaynak malzemelerinde yer alan cinsiyetçilik ya da ırkçılık üzere önyargıları yine üretebilir.
- Meta’nın sohbet robotu: Zuckerberg insanları sömürüyor
Neden yapay zekanın tehlikeli olabileceğinden korkuluyor?
Yapay zekanın nasıl kullanılacağını düzenleyen çok az kural var. Bu nedenle uzmanlar yapay zekanın süratli büyümesinin tehlikeli olabileceği ihtarında bulunuyor. Hatta yapay zeka araştırmalarının durdurulması gerektiğini söyleyenler bile var.
Yapay zeka alanında öncü isimlerden biri olarak kabul edilen Geoffrey Hinton, yapay zeka sohbet robotlarının yakında insanlardan daha zeki olabileceği ikazında bulunarak Google’daki işinden ayrıldı.
Ardından, ABD merkezli Center for AI Safety (Yapay Zeka Güvenlik Merkezi), önde gelen onlarca teknoloji uzmanı tarafından imzalanan bir bildiri yayınladı.
Merkez, yapay zekanın toplumu istikrarsızlaştırabilecek yanlış bilgiler üretmek için kullanılabileceğini savunuyor. Hatta makinelerin idaresi ele geçirecek kadar zeki hale gelebileceğini ve bunun da insanlığın yok olmasına yol açabileceğini söylüyorlar.
- Teknoloji kesiminden davet: Yapay zeka araştırmalarına, güvenlik tedbirleri alınana dek orta verilsin
Avrupa Birliği’nin (AB) Teknoloji Komiseri Margrethe Vestager ise yapay zekanın önyargı yahut ayrımcılığı artırma potansiyelinin daha acil bir telaş kaynağı olduğunu belirtiyor.
Özellikle yapay zekanın kredi müracaatları üzere insanların geçim kaynaklarını etkileyen kararların alınmasında oynayabileceği rolden telaş duyduğunu vurgulayan Vestager, yapay zekanın seçimleri etkilemek için kullanılmasının da “kesinlikle bir risk” olduğunu ekliyor.
Teknoloji başkanlarından Martha Lane Fox’un da ortalarında bulunduğu kimileri ise yapay zeka konusunda “çok histerik” olmamamız gerektiğini söylüyor ve yapay zekanın yetenekleri hakkında daha mantıklı bir konuşma yapılması davetinde bulunuyor.
- Yapay zeka: Üç kademesinde neler var, yok olmamıza yol açabilir mi?
- ChatGPT, şahsî data kurallarını ihlâl ettiği gerekçesiyle İtalya’da bloke edildi
Yapay zeka konusunda hangi kurallar yürürlükte?
Yapay zekayla ilgili yasal düzenlemelerin ne olacağı konusunda dünyanın dört bir yanındaki hükümetler çalışma yürütüyor.
Avrupa Parlamentosu, Yapay Zeka Maddesi’ni onayladı. AB’nin yapay zeka için şirketlerin uyması gereken katı bir yasal çerçeve oluşturulması öngörülüyor.
Dijital işlerden sorumlu AB Kurulu Kıdemli Lider Yardımcısı Margrethe Vestager, yapay zekanın yarattığı en büyük risklere karşı koymak için sınırlayıcı bir çerçeveye gereksinim olduğunu söyledi.
2025’te yürürlüğe girmesi beklenen mevzuat, yapay zeka uygulamalarını tüketiciler için risk düzeylerine nazaran kategorize edecek ve yapay zeka dayanaklı görüntü oyunları yahut “spam filtreleri” en düşük risk kategorisine girecek.
Kredi puanlarını yahut konutlara erişimi pahalandırmak için kullanılanlar üzere yüksek riskli yapay zeka sistemleri en sıkı denetimlere tabi olacak.
Ancak Vestager, yapay zeka düzenlemesinin “küresel bir mesele” olması gerektiğini ve “benzer düşünen” ülkeler arasında bir fikir birliği oluşturmak istediğini söylüyor.
- Yapay zekayı inançlı kılmak neden sıkıntı?
ABD’li yasa yapıcılar da gönüllülüğe dayalı mevcut kuralların bu işi yapıp yapamayacağına dair telaşlarını lisana getiriyor.
Çin ise bir yapay zeka algoritması kullanıldığında şirketlerin kullanıcıları bilgilendirmesini sağlamayı hedefliyor.
Yapay zeka nedeniyle hangi meslekler risk altında?
Yapay zeka iş dünyasında ihtilal yaratma potansiyeline sahip. Lakin bunun hangi rolleri sonlandırabileceği konusunda soru işaretleri var.
Yatırım bankası Goldman Sachs’ın yakın vakitte yayımladığı bir rapor, belli vazifeler ve iş işlevleri otomatik hale geldikçe, yapay zekanın dünya genelinde 300 milyon tam vakitli istihdama muadil işin yerini alabileceğini öne sürdü. Bu da ABD ve Avrupa’da şu anda insanların yaptığı tüm işlerin dörtte birine denk geliyor.
- Yapay zeka hangi mesleklerin yerini alabilir?
- Yapay zekanın şimdi tehdit etmediği meslekler neler?
Raporda, idari işler, hukuk işleri, mimarlık ve idare de dahil olmak üzere etkilenebilecek bir dizi dal ve rol vurgulanıyor.
Raporda tıpkı vakitte birçok bölüm için büyük potansiyel yarardan kelam ediliyor ve yapay zekanın dünya ulusal gelir toplamında yüzde 7’lik bir artışa yol açabileceği öngörülüyor.
Tıpta ve bilimin kimi alanlarında halihazırda yapay zekadan faydalanılıyor; hekimler göğüs kanserlerini tespit etmek için, bilim insanları ise yeni antibiyotikler geliştirmek için bu teknolojiyi kullanıyor.
