Yas, yaşadığımız kayıplara gösterdiğimiz reaksiyonlar bütünü olarak nitelendirilir. Ekseriyetle sevdiğimiz birisinin mevti ve kaybı ile ilişkilendirilse bile aslında hayatımızda yaşadığımız birçok kayıp yas tutmamıza neden olabilir. Bazen biten bir ilgi, hayatımızın sonlanan bir dönemi, veda ettiğimiz bir kent üzere birçok farklı olay yas sürecini tetikleyebilir. Yas, hepimizin hayatımızın çeşitli devirlerinde deneyimlediği ve yaşanması pek doğal olan, kendi temposunda yaşanması gereken bir süreçtir. Şahsa has bir süreç olduğu için farklı insanlarda farklı formlarda kendisini gösterebilir fakat süreci birkaç adımla kategorize etmek mümkündür.
Genel olarak olağan yas yansısının beş adımı olduğunu söyleyebiliriz. Süreç, inkar ile başlar. Başta kişi bu kayıbı inkar edebilir yahut kendisini bir hissizlik durumu içerisinde bulabilir. Akabinde bu hissizlik yerini bir kızgınlık yahut isyana bırakır. Bu noktada kaybedilen kişi yahut olaya duyulan hasret kendisini öfke ile gösterebilir. Bir sonraki pazarlık evresinde kişi kendisiyle, etrafıyla, inandığı çeşitli güçlerle pazarlık yapmaya çalışabilir. Bu noktada inkarın giderek ortadan kaybolduğunu söylemek mümkündür. Sonrasında hissizlik ve öfke hislerini yerini bir depresyon sürecine bırakır. Kişi kendisini buhrana girmiş, boşlukta, mutsuz hissedebilir. Ayrıyeten bu, uyku sisteminde bozulmalar, iştahsızlık ve etraftan uzaklaşma üzere fiziki formlarda de görülebilir. En sonunda ise depresyon yerini kabullenmeye bırakır. Fakat elbette bu yasını tuttuğumuz olayın bir daha bizi asla üzmeyeceği yahut o insanın ya da durumun eksikliğini bir daha asla hissetmeyeceğimiz manasına gelmez. Bilakis yaşanan bir kaybın bizi vakit zaman etkilemesi, aklımıza gelmesi, bizi tekrar üzmesi pek insani bir durumdur. Lakin yas sürecinin uzaması ile birlikte patolojik yasa dönüşebilir. Kişi yasın belli bir döneminde takılı kalıp tekrar olağan hayata adapte olamadıysa, depresyon süreci ağır bir biçimde devam ediyorsa patolojik yas üzere bir durum kelam konusu olabilir. Bu durumda kişinin bir uzmandan dayanak alıp psikoterapi görmesi yararlıdır.
Sonuç olarak, hayatımızın çeşitli periyotlarında yaşadığımız kayıplar yas tutmamıza yol açabilir. Hiçbir kayıp yaşamadığımız yahut sevdiklerimizle hiç vedalaşmak zorunda kalmadığımız bir hayat pek de mümkün görünmemektedir. Bu sebepten ötürü yas, sevmek ve bağlanmak üzere hayatın bir modülüdür. Lakin bu yas sürecinin kişiyi hayattan koparacak derecede ağır yaşandığı ve uzadığı vakitlerde gerekli dayanağın alınması da kıymetlidir.
