“Kaygı”, “kaygılı olma hali” yahut halk lisanında “evham yapmak” beşere mahsus ve günlük hayatımızda her birimizin deneyimlediği bir durumdur. Birçoğumuzun düşündüğünün bilakis tasa duymak başlı başına sorunlu bir durum değildir; bilakis olağan seviyede duyulan korku bizleri olabilecek aksiliklere karşı tedbir almaya iter ve bu sayede olabilecek tehlikelerin önüne geçilebilir.
“Sürekli makus bir şey olacakmış üzere geliyor, bu ihtimali düşünmeden duramıyorum”, “Çocuğumu hiç bir yere yollamak istemiyorum, her an başına bir şey gelebilir, haberlerde neler görüyoruz”, “Geceleri ‘acaba meskene hırsız girer mi ya da biri meskene girip eşimi, beni yahut çocuklarımı öldürür mü’ diye ödüm kopuyor, bunları düşünmekten uyuyamıyorum” üzere cümleler Yaygın Ankisyete Bozukluğunun (YAB) varlığıyla ilgili ipucu verebilecek en tipik sözlerdir.
Yukarıdaki örnek tabirlerden de anlaşılacağı üzere YAB’ın tarifi “gerçekte bir tehdit ya da durum olmamasına rağmen çok bir kaygı halinde olma” durumudur. Çok korkulu olma durumu kişinin gündelik hayatını olumsuz tesirler, günlük fonksiyonunu kısıtlar, ömür kalitesini düşürür, akut ya da kronik hastalıklara sebebiyet verebilir. Uyku nizamının bozulması, bununla bir arada gelen yorgunluk hissi, baş ağrısı, kas ağrıları, dikkatini toparlayamama, en ufak uyarana karşı dahi çok irkilme reaksiyonu, kalp atış suratında artma, terleme, beden ısısında değişme vb. belirtilere YAB halinde sıkça rastlanır.
YAB aslında epeyce sık rastlanılan bir durumdur; her 100 bireyden 5 ya da 6 şahısta YAB vardır. Yaş alımıyla bir arada telaşa karşı olan hassaslık artar. Bu nedenledir ki yaş alındıkça bireyler olaylara karşı geçmiş vakte nazaran daha ağır telaş yaşarlar.
YAB’ın Ortaya Çıkma Sebepleri
YAB temellerini erken çocukluk devrinde maruz kalınan olumsuz ömür olaylarından ve gerilimden alır. Birinci işaretleriniyse ergenlik periyodunda ve genç yetişkinlik periyodunda vermeye başlar. Gerilimli devirler baş gösterdikçe YAB belirtileri alevlenir, gerilimin azaldığı periyotlarda ise belirtiler hafifleyebilir. Genetik ve biyolojik etkenler hastalığın ortaya çıkmasında tesirli faktörlerdir.
YAB Tedavisi
YAB tedavi edilebilmektedir. Uygun bir psikiyatrik değerlendirmenin akabinde uygun terapi ekolünün seçilmesiyle (Bilişsel Davranışçı Terapi, EMDR, Şema Terapi vb.) danışanların bir birçok psikoterapiden yarar görmektedir.
